Wie krijgen er tbs opgelegd door de rechter

Er zijn behoorlijk wat tbs-klinieken in Nederland. Hoe kom je in een tbs-kliniek terecht en hoe kom je er weer uit. Wat is tbs en wanneer krijg je tbs als maatregel opgelegd door de rechter? Kan de rechter je zomaar tbs geven of gaat daar nog iets meer aan vooraf? Kan je ooit nog onder het stempel tbs uitkomen? Lees er alles over in dit stuk.

Terbeschikkingstelling

Tbs is een afkorting van terbeschikkingstelling. Dit is een behandelmaatregel die de rechter oplegt aan mensen die zware delicten hebben gepleegd en lijden aan een psychiatrische ziekte of stoornis. Tbs kan in combinatie met een gevangenisstraf opgelegd worden door de rechter. Alleen in het geval, dat door psychiatrisch onderzoek is vastgesteld dat een verdachte lijdt aan een geestelijke stoornis, kan de rechter tbs opleggen. Er zijn twee soorten tbs, tbs met bevel tot verpleging en tbs met voorwaarden.

Tbs met bevel tot (dwang) verpleging

De meest ingrijpende vorm van tbs is die met bevel tot verpleging. De tbs-patiënt wordt in een tbs-kliniek geplaatst en behandeld. Er wordt een tbs-maatregel opgelegd voor twee jaar, de maatregel kan telkens met één tot twee jaar worden verlengd. Wanneer de tbs-patiënt geweldsdelicten heeft gepleegd die gevaarlijk zijn voor anderen, kan de gedwongen behandeling steeds worden verlengd tot aan de dood van de tbs-patiënt.

Tbs met voorwaarden

Bij deze vorm van tbs verblijft de persoon met tbs niet in een kliniek, maar stelt de rechter voorwaarden aan het gedrag. De tbs-patiënt mag bijvoorbeeld geen alcohol of drugs gebruiken, of hij moet een verplichte behandeling ondergaan. Wanneer hij de voorwaarden niet nakomt, kan de tbs met voorwaarden worden omgezet in tbs met bevel tot verpleging. De maximale duur van deze tbs oplegging is negen jaar. De maximale gevangenisstraf waarbij tbs met voorwaarden kan worden opgelegd, is vijf jaar.
Verlenging van de tbs maatregel. De rechter kan de tbs maatregel blijven verlengen, zolang het gevaar voor de maatschappij niet tot een aanvaardbaar niveau daalt. De tbs-patiënten waarbij de maatregel steeds wordt verlengd, wordt na verloop van een aantal jaren in een longstay-voorziening geplaatst. Een onafhankelijke groep van deskundigen, geeft elke zes jaar een advies aan de rechter, of de verlenging nog gewenst is of niet.

Longstay-afdeling

Wanneer de tbs-patiënten uitbehandeld zijn maar toch nog te gevaarlijk om terug te keren in de maatschappij, worden ze overgeplaatst naar een longstay-afdeling. De tbs-patiënt die daar verblijft, krijgt geen behandeling die gericht is op het terugkeren in de samenleving.

Duur van de longstay en verlof

De rechter toetst nog steeds elke twee jaar of de verlenging op deze afdeling nog nodig is. Ook al wordt iemand op deze afdeling geplaatst omdat er geen verdere behandeling meer mogelijk is, kan er na een aantal jaren wel nieuwe
behandelingsperspectieven ontstaan. Bijvoorbeeld nieuwe medicijnen of nieuwe behandelmethodes. In veel gevallen is het voor de tbs-patiënt mogelijk om onder begeleiding met verlof te gaan.

Lijst van tbs-klinieken in Nederland

• FPC Veldzicht, Balkbrug
• Pompestichting, Nijmegen
• Hoeve Boschoord, Boschoord, gemeente Westerveld
• Oostvaarderskliniek, Utrecht en Amsterdam (vanaf 2008 in Almere)
• Kliniek De Kijvelanden, Poortugaal
• Dr. S van Mesdagkliniek, Groningen
• Fpc Oldenkotte, Rekken, Deventer en Enschede
• FPI de Rooyse Wissel, Oostrum, gemeente Venray en Maastricht
• FPK de Meren, Amsterdam
• FPC 2landen, Utrecht

Daarnaast beschikken enkele algemeen psychiatrische ziekenhuizen over een forensisch psychiatrische afdeling (FPA) waar onder ander mensen met tbs worden opgenomen. Meestal zijn dit mensen die een niet zo groot gevaar vormen voor hun omgeving en/of al behandeld zijn in een reguliere kliniek.

Instellingen met een FPA

• GGZ Noord-Holland, locatie Heiloo
• Pieter Baan Centrum, Utrecht (deze wordt in de media vaak genoemd, maar is geen Tbs-kliniek, maar de psychiatrische observatiekliniek van het Nederlands Instituut voor Psychiatrie en Psychologie, NIFP)