Nobelprijs voor de Vrede voor Obama

Barack Obama ontvangt de Nobelprijs voor de Vrede 2009, vanwege de hoop die hij aan zijn bevolking heeft gegeven en de belofte op een betere en vreedzame wereld. Het Nobelcomité verwijst vooral naar de inspanningen van de Amerikaanse president om te werken aan een wereld vrij van atoomwapens en vrede in het Midden-Oosten. Er is veel kritiek op de Nobelprijs voor Obama. Die kritiek neemt toe naarmate de tijd verstrijkt. De voorzitter van het Nobelcomité wordt zelfs afgezet.

Verrassing voor Obama

Op vrijdag 9 oktober 2009 werd bekend gemaakt dat Barack Obama, president van de Verenigde Staten de Nobelprijs voor de Vrede zal ontvangen. De president stond weliswaar op de nominatielijst, maar daar stonden 205 kandidaten op en Obama hoorde niet bij de favorieten. Aangezien het op het moment van de bekendmaking nacht was in Washington, kon de president niet van tevoren op de hoogte worden gebracht. Het Witte Huis was daarom nogal verrast. In eerste instantie reageerde een woordvoerder van de regering naar de televisiezender CBS met 3 letters: 'WOW!'

Nobelcomité over Obama

Het Nobelcomité verklaart dat de toekenning van de prijs aan Obama gebaseerd is op het feit dat het handelen van de president in verregaande mate overeenstemt met het gedachtegoed van Alfred Nobel (1833-1896). Deze heeft de Nobelprijs in het leven geroepen om daarmee bij te dragen aan een betere wereld. Barack Obama ontving de prijs vanwege 'uitzonderlijke inspanningen om de internationale diplomatie en samenwerking tussen volkeren te versterken.'

Belangrijk voor het comité waren vooral de voornemens van Obama om te werken aan een wereld zonder nucleaire wapens en vrede in het Midden-Oosten. Hoewel er op beide punten concreet nog niet veel bereikt is op het moment dat de prijs wordt toegekend, heeft Obama wel een aantal belangrijke dialogen gestart. In september 2009 kwam Obama bijvoorbeeld met een resolutie in de VN veiligheidsraad waarin staat dat landen hun arsenaal aan atoomwapens gaan afbouwen. Deze resolutie werd unaniem aangenomen.

Kritiek op de Nobelprijs

Door de meerderheid van de wereldleiders en regeringen is er positief gereageerd op het nieuws, maar er was ook veel kritiek. Met name in de Arabische wereld zijn de reacties negatief: Obama heeft eigenlijk nog niets bereikt, zo wordt beweerd. Maar ook reacties onder de Nederlandse bevolking zijn uiteenlopend, zo meldt de NOS. Veel mensen vragen zich af of de prijs niet te vroeg komt. De prijs komt nu vooraf aan mogelijk grootse prestaties en legt dus een grote druk op Obama: hij moet nu gaan waarmaken dat hij de prijs echt verdiend heeft.

Dat wordt door Obama zelf overigens ook onderkend. Hij zegt namelijk dat hij de prijs niet ziet als een beloning voor zijn prestaties tot nu toe, maar juist als een 'roep om actie'.

Obama's Nobelprijs bekeken na afloop van zijn ambtsperiode

Na verloop van tijd neemt de kritiek op de toekenning van de prijs aan Obama toe. Aan het eind van de ambtsperiode van Obama lijkt de wereld er niet vrediger en veiliger op te zijn geworden, maar eerder het omgekeerde. Dat is uiteraard niet de schuld van Obama en de vraag is wat hij daaraan had kunnen doen, maar er zijn andere zaken die de prijs (meer) omstreden maken. Zo zijn er prognoses dat de VS de aankomende 30 jaar circa 1.000 miljard dollar zullen uitgeven aan vernieuwing van hun nucleaire wapens.

De voorzitter van het comité voor de Nobelprijs - Thorbjørn Jagland - is inmiddels afgezet. De toekenning van de prijs aan Obama speelt daar een belangrijke rol in.

Andere Nobelprijswinnaars in Washington

In het kabinet van Obama zit nog een andere Nobelprijswinnaar. Steven Chu, minister van energie, ontving in 1997 de Nobelprijs voor de Natuurkunde.

Drie andere Amerikaanse presidenten gingen Obama voor als Nobelprijswinnaars. In 1906 ontving Teddy Roosevelt ook al de Nobelprijs voor de Vrede, net als president Woodrow Wilson in 1919 en Jimmy Carter in 2002; de laatste kreeg de prijs meer dan 20 jaar na beëindiging van zijn ambt.

Uitreiking

Obama heeft de Nobelprijs ontvangen op 10 december 2009 in Oslo. De president heeft de prijs op die datum persoonlijk in ontvangst genomen.