Tweede Kamerverkiezingen 2017 – Uitslag en bijzonderheden

Het zijn bijzonder spannende verkiezingen, de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Donald Trump is net aan de macht in Amerika en de grote vraag voor de verkiezingen is of ook in Nederland het populisme wint. Europa kijkt aandachtig naar de ontwikkelingen in Nederland: het is het eerste land in Europa waar sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november 2016 landelijke verkiezingen zijn. De verkiezingen van 15 maart 2017 kennen een aantal bijzonderheden. Een buitenlandse president die stemadvies geeft, een bijzonder hoog stembureau, eentje op een onbewoond eiland, een wedstrijdje wie het eerst de stemmen heeft geteld en een verrassende uitslag.

Feiten en bijzonderheden van de verkiezingen in 2017

• Kiezen voor de Tweede Kamer
• Parlementaire democratie
• Tweede Kamerverkiezingen 2017
• Wie mogen stemmen
• Kiesdeler
• Erdogan van Turkije
• Opkomst
• Schiermonnikoog de eerste
• Kiezers gedupeerd
• Hoogste stembureau
• Cyberaanvallen
• Stembureau op Marker Wadden
• De uitslag
• Kabinetsformatie

Kiezen voor de Tweede Kamer

Bij de Tweede Kamerverkiezingen kiezen de Nederlandse stemgerechtigden de leden van de Tweede Kamer. Het is de volksvertegenwoordiging die rechtstreeks door het volk wordt gekozen. Waar staat de Tweede Kamer in de parlementaire democratie van Nederland?

Parlementaire democratie

De parlementaire democratie van Nederland bestaat uit een regering die gevormd wordt door Koning Willem-Alexander, de minister-president en de ministers. De minister-president vormt samen met de ministers en staatssecretarissen het Kabinet.

Raad van State

De Raad van State, bestaande uit tien leden en de Koning, is een onafhankelijk orgaan dat regering en parlement adviseert over wetgeving en bestuur. De Raad van State is de hoogste bestuursrechter van Nederland.

Parlement

De regering wordt gecontroleerd door het Parlement, dat tevens medewetgever is. Het Parlement is de Staten-Generaal, die bestaat uit de Eerste Kamer en Tweede Kamer.

Eerste Kamer der Staten Generaal

De Eerste Kamer heeft 75 leden, die worden gekozen door de Provinciale Staten. De Provinciale Staten worden gekozen door het volk tijdens speciale Provinciale Statenverkiezingen. De Eerste Kamer vergadert op het Binnenhof in Den Haag.

Tweede Kamer der Staten Generaal

De leden van de Tweede Kamer worden door het volk gekozen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Die vinden in maart plaats, tenzij er door de val het Kabinet eerder verkiezingen worden uitgeschreven. Tweede Kamerverkiezingen vinden volgens de Kieswet uiterlijk vijf jaar na de vorige verkiezingen plaats. Tijdens de verkiezingen worden 150 volksvertegenwoordigers gekozen. De Tweede Kamer vergadert op het Binnenhof in Den Haag.

Tweede Kamerverkiezingen 2017

Op 15 maart 2017 vinden reguliere Tweede Kamerverkiezingen plaats.
De cijfers van de Tweede Kamerverkiezingen 2017:

• er doen 28 partijen mee;
• er zijn 114 kandidaten verkiesbaar;
• van de kandidaten zijn er 721 man;
• van de kandidaten zijn er 393 vrouw;
• er zijn 12,9 miljoen kiesgerechtigden;
• er zijn 850.000 nieuwe kiezers, mensen die voor de eerste keer mogen stemmen omdat ze 18 zijn geworden.

Wie mogen stemmen

Alle Nederlanders van 18 jaar en ouder mogen stemmen. Dit geldt ook voor inwoners van Caribisch Nederland, de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Ook Nederlanders die in het buitenland wonen mogen stemmen, als ze tenminste tien jaar in Nederland hebben gewoond. Ditzelfde geldt voor de meerderjarige Nederlanders van de eilanden Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Gevangenen mogen wel stemmen, maar dan alleen per volmacht.

Wie mogen niet stemmen

Er zijn ook Nederlanders zonder kiesrecht, zoals burgers bij wie de rechter het kiesrecht heeft ontnomen. Soms zijn mensen geestelijk niet in staat om te stemmen en ook dan mag de rechter het kiesrecht afnemen.

Kiesdeler

Om een zetel in de Kamer te bemachtigen moet de kiesdeler worden gehaald, die wordt berekend aan de hand van het aantal geldige stemmen gedeeld door 150 zetels. Wat de kiesdeler precies is wordt dus bepaald door de opkomst van het aantal stemmers. In 2012 was de kiesdeler 62.829. In 2017 hebben meer mensen gestemd, zodat de kiesdeler ook hoger uitkomt, op 70.106.

Kiezen

Op 15 maart kan er van 7.30 uur tot 21.00 uur worden gestemd op speciaal daarvoor aangewezen stembureaus. Waar dat is maakt elke gemeente bekend aan zijn burgers.

Erdogan van Turkije

In aanloop naar de verkiezingen komt er stemadvies van president Erdogan van Turkije. De bemoeienis van Erdogan komt na een diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije, die ontstond nadat Nederland de Turkse minister van Buitenlandse Zaken verbood om met een vliegtuig te landen op Nederlands grondgebied. De minister wilde in Nederlandse campagnetijd campagnevoeren voor een Turks referendum. Toen het landsbestuur dat verbood noemde Erdogan Nederlanders een nazi's en fascisten. Dat schoot premier Rutte helemaal in het verkeerde keelgat. Toen daarna ook nog eens een Turkse minister vanuit Duitsland met de auto naar Rotterdam bleek te zijn vertrokken, waren de rapen gaar. Minister Kaya van Familiezaken mocht het Turkse consulaat niet in en werd teruggeleid naar de grens. In Rotterdam braken rellen uit met in de hoofdrol Nederlanders met Turkse wortels.

Stemadvies

Het gevolg was dat Erdogan aan de moslims en Nederlanders met een Turkse achtergrond stemadvies gaf voor de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen: "De ene kandidaat is een racist die in de peilingen voor staat. Dan is er de partij die nu regeert. Als jullie gaan stemmen: stem zeker niet op deze twee." De Turkse president doelde op Mark Rutte (VVD) en Geert Wilders (PVV).

Opkomst

De opkomst bij de verkiezingen van maart 2017 is hoog. Om 13.45 uur heeft een derde van de kiezers zijn of haar stem uitgebracht. In 2012 was dat om die tijd nog maar 27 procent. Om 11.00 uur had op Ameland al 35 procent van de stemgerechtigden hun burgerplicht voldaan. Schiermonnikoog had om 12.00 uur al 65 procent binnen. Schiermonnikoog komt boven de honderd procent uit, vanwege de mensen die op het eiland verblijven en hun stembiljet van huis hebben meegenomen. Er is op het moment van de verkiezingen een artsenconferentie en een kamermuziekfestival, zodat er veel gasten op het eiland verblijven.

De landelijke opkomst is uiteindelijk uit gekomen op 81,9%, het hoogste aantal sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 1986 (85,82%). In 2012 was dat 74,6 procent. Op 15 maart 2017 werden meer stemmen uitgebracht: 10.516.041 miljoen.

Schiermonnikoog de eerste

Vlieland en Schiermonnikoog strijden met het Gelderse Rozendaal om de eer van de eerste gemeente die de stemmen heeft geteld. Schiermonnikoog heeft om 21.41 uur alle stemmen geteld en is de eerste gemeente die klaar is. Zes minuten later tikt Rozendaal af en weer tien minuten meldt Vlieland dat het alle stemmen heeft geteld.

Foutje van de burgemeester

Burgemeester Tineke Schokker van Vlieland heeft een foutje gemaakt door haar stembiljet te vergeten op het vasteland, waar ze met haar man woont. Zij is een forenzende burgemeester en moet op het eiland zijn als hoofd van het stembureau Vlieland. Haar stem gaat verloren en dat is haar nog nooit overkomen, biecht ze op.

Kiezers gedupeerd

Een aantal kiezers die van Curaçao naar Nederland wilde vliegen om daarna thuis in Nederland te gaan stemmen is gedupeerd, wegens een geannuleerde vlucht. De vervangende vlucht gaat pas de 16e en dan kunnen ze niet meer stemmen. De stembureaus sluiten de 15e om 21.00 uur.

Hoogste stembureau

Het hoogste stembureau bij de verkiezingen van 15 maart 2017 is de A'dam Lookout in Amsterdam. Het hoge kantoorpand aan het IJ ligt tegenover het centraal station. Op 15 maart willen daar zoveel mensen stemmen dat er een wachttijd is van drie kwartier. Wachten is geen straf, want de kiezers hebben een prachtig uitzicht over de stad, vanaf 100 meter hoogte.

Cyberaanvallen

De stemhulpen Kieskompas en Stemwijzer krijgen op de dag voor en van de verkiezingen te maken met extra cyberaanvallen. Internetcriminelen proberen de websites van stemhulpen plat te leggen met DDoS-aanvallen. Medewerkers van de stemhulpen zitten er bovenop om de aanvallen af te slaan en de sites in de lucht te houden.

Stembureau op Marker Wadden

Op het onbewoonde kunstmatige eiland van de Marker Wadden is een stembureau geplaatst en het is op 5 maart 2017 populair. De gemeente Lelystad en Natuurmonumenten lokken de stemmers naar een nieuw stukje kunstmatig aangelegde grond midden in het water van het Marker Meer. De stemmers worden er met de stemboot naartoe gevaren en combineren een dagje naar het fenomeen met de burgerplicht van het stemmen.

De uitslag

Ga met je muis op een taartpunt staan om het aantal zetels en het percentage te zien.

Verliezer wint

De uitslag van de verkiezingen laat zien dat de partij die acht zetels verliest ten opzichte van de verkiezingen in 2012 de grootste partij is geworden en daarmee ondanks het verlies winnaar van deze verkiezingen is. De VVD komt als grootste partij uit de bus, met 33 zetels. Grote verliezer is de PvdA, die van 38 naar 9 zetels keldert. De partij die in de prognoses op grote winst stond, de PVV, wint 5 zetels, maar wordt niet zo groot als verwacht. Er is nationaal en internationaal opluchting dat de ruk naar populistisch rechts niet is gemaakt.