Het leven van de negende baas van de VN: António Guterres

António Guterres (voluit António Manuel de Oliveira Guterres) is een Portugese politicus die is gekozen tot de negende secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Voor deze verkiezing was Guterres Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, eveneens bij de Verenigde Naties. Hij is meer dan 20 jaar actief voor de overheid en de publieke zaak. Zo was hij onder andere parlementslid in Portugal en minister-president van Portugal tussen 1995 en 2002. António staat bekend als een socialistische politicus.

Levensloop in Portugal

António Manuel de Oliveira Guterres werd geboren op 30 april 1949 in Lissabon, Portugal, als zoon van Virgilio Dias Guterres en Ilda Cândida de Oliveira. Zijn vader overleed in 2009. Guterres is een toegewijd katholiek.

Guterres volgde het prestigieuze Camões Lyceum (nu Escola Secundária de Camões). Hij studeerde hier af in 1965 en won de Prémio Nacional dos Liceus (een nationale prijs onder middelbare scholen) als beste student van het land. Als vervolg hierop ging Guterres elektrotechniek studeren in Lissabon. Hier studeerde hij cum laude af in 1971. Daarna begon zijn carrière als academicus en werd hij aangesteld als assistent professor.

Antonio Guterres als politicus

De politieke carrière van Guterres begon in het begin van de jaren '70. Toen werd hij lid van de Socialistische Partij in Portugal.Op zichzelf opmerkelijk, omdat het socialisme en religie (Guterres is toegewijd aanhanger van het katholiek geloof) niet altijd goed samen gaat. In die tijd heerste er in Portugal nog een dictatuur. Nadat dit dictatoriaal regime omver was geworpen in de Anjerrevolutie, kreeg Guterres diverse leidinggevende posities in de partij. Hij kwam in het Portugese parlement terecht en was lid van het onderhandelingsteam voor toetreding van Portugal tot de Europese Unie. Portugal zou uiteindelijk in 1986 toetreden tot de Europese Gemeenschap van Twaalf Staten, een voorloper van de uiteindelijke Europese Unie.

Minister-president

Van 1995 tot 2002 was Guterres minister-president van Portugal. In deze positie heeft hij twee landelijke referenda gehouden, over versoepelen van regels rondom abortus en de administratieve indeling van het land. De kiezers hebben bij beide referenda met meerderheid 'tegen' gestemd. Daarnaast heeft Guterres vele staatsbedrijven geprivatiseerd en was hij voorstander van militair ingrijpen door de Verenigde Naties in de oorlog in Oost-Timor. Hij was het grootste deel van zijn ambtstermijn zeer populair en voerde een periode aan van economische groei in Portugal.

Carrière als diplomaat en baas bij de VN

Guterres werd na zijn politieke carrière president van de Internationale Socialisten. Deze functie bekleedde hij tot 2005. Toen werd hij gekozen als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de UNHCR. Hij werd hier opvolger van Ruud Lubbers.

Hoge Commissaris voor de vluchtelingen

De UNHCR is een onderdeel van de VN. Het staat beter bekend als de VN-vluchtelingenorganisatie. Zij heeft als taak om vluchtelingen waar ook ter wereld te beschermen en te begeleiden. Guterres werd in 2005 gekozen om hier de hoogste positie over te nemen van de Nederlander Ruud Lubbers. Op het einde van zijn ambtstermijn werkten er bij de UNHCR meer dan 10.000 mensen in 126 landen. Onder het bewind van Guterres zijn er reorganisaties doorgevoerd waaruit flinke kostenbesparingen zijn gerealiseerd. Tijdens de periode van Guterres is er sprake van de grootste verplaatsing van mensen c.q. vluchtelingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit onder andere door de oorlogen en armoede in Irak, Syrië en op Afrikaanse bodem.
Guterres benoemde de wereldwijd bekende actrice Angelina Jolie als speciale gezant om de UNHCR en hemzelf te vertegenwoordigen. Eind 2015 legde Guterres zijn taken neer als Hoge Commissaris.

Secretaris-generaal van de VN

Op 1 januari 2017 treedt Guterres officieel aan als secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Hij is voor deze functie gekozen op 13 oktober 2016. Op 12 december 2016 is hij beëdigd. Hij volgt hiermee Ban-Ki Moon op, die van 2007 tot 2017 de hoogste positie in de VN bekleedde. Hij is hiermee de negende secretaris generaal.