De opkomst van het Communisme

De Rode Revolutie wordt het ook wel genoemd: De opkomst van de Communisme. Zo'n 90 jaar geleden maakte het Communisme zijn eerste opmars en breidde zich massaal uit. Alles over het hoe en waarom het Communisme 90 jaar geleden genadeloos toesloeg vind je hier.

Rode revolutie

Het was 7 november 1917. Rusland schudt op zijn grondvesten. Lenin en zijn mede-bolsjewieken nemen de macht over. Met niet alleen verstrekkende gevolgen voor Rusland, maar ook voor de rest van de wereld: de eerste grote communistische staat wordt geboren.

De eerste Russische revolutie (1905)

Rusland, onder leiding van tsaar Nicolaas II, verliest de Russisch-Japanse Oorlog. Het Russische volk is dan al lange tijd ontevreden over de tsaar. De bevolking crepeert van de honger, en massa's Russische soldaten zijn gesneuveld. Op 22 januari gaat het Russische volk de straten van de hoofdstad Sint-Petersburg op. Doel van de vreedzame betoging: een manifest voor democratische hervormingen overhandigen aan Nicolaas. Het tsaritische leger maakt er een bloedbad van: Bloedige Zondag. Gevolg: nog meer protesten. Nicolaas kan niets anders dan akkoord gaan met meer democratie. Hij stelt een volksvertegenwoordiging in: de Doema. Maar die heeft weinig in te brengen. Bovendien wordt de Doema bevolkt door aristocraten en burgers, die verdere hervormingen niet echt nodig vinden.

De 2e Russische Revolutie (1917)

Tsaar Nicolaas II gaat zich te buiten aan de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Net als tijdens de Russische-Japanse oorlog heerst er hongersnood, en weer liggen de slagvelden bezaaid met Russische lijken. In januari 1917 breken opstanden uit in Sint-Petersburg. De leiders van de opstanden: diverse communistische groeperingen, onder wie de bolsjewieken. Die worden aangevoerd door ene Vladimir Iljitsj Oeljanov, beter bekend als Lenin. Het grote verschil met de revolutie van 1905: de soldaten van de tsaristische garde staan niet pal achter hun tsaar. Soldaten negeren hun officieren en protesteren met de arbeiders tegen de lakse tsaar en Doema. Nicolaas heft de Doema op, en hij wordt zelf gedwongen afstand te doen van de troon. Zijn gezin en hij krijgen permanent huisarrest. De Doema wordt vervangen door de Voorlopige Regering. Die wordt geleid door een aristocraat, de liberale graaf Georgi Lvov.
Slechts één socialist zit in de regering: Alexander Kerenski. En die is ook nog eens liberaal-socialistisch, zonder de revolutionaire ambities van de bolsjewieken.

3e Russische Revolutie: De burgeroorlog (1918-1922)

Rusland stapt uit WO I. In februari 1918 wordt vrede gesloten met de Centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en Turkije). De bolsjewieken gooien de Sociaal-Revolutionaire Partij uit regering: Rusland krijgt een eenpartijenstelsel. De Bolsjewistische Partij heet voortaan Russische Communistische Partij. De officieren van het voormalige tsaristische leger en burgerlijke politici verenigen zich. Sociaal-revolutionairen en andere (verboden) linkse partijen sluiten zich bij hen aan. De Russische Burgeroorlog barst los: een bloedige strijd tussen het 'Witte leger' en Lenin's 'Rode leger'. In april 1918 worden de tsaar en zijn gezin, symbolen van het 'oude' Rusland, geëxecuteerd door de bolsjewieken. De interne oorlog wordt in 1921 beslist in het voordeel van Lenin en co. In 1922 leidt dat tot de oprichting van de USSR (Unie van Socialistische Sovjet Republieken: de Sovjet-Unie). Rusland is een van de 15 republieken die opgaan in de communistische staat.

Wat is er sinds de Sovjet-Unie gebeurt?

1924

Lenin overlijdt, Josef Stalin volgt hem op, die zet Leon Trotski buitenspel.

1934

Het begin van de 'Grote Zuiveringen': Stalin laat alle critici van zijn bewind liquideren of opsluiten.

1939

Niet-aanvalsverdrag met Duitsland tijdens WO II.

1941

Ondanks het verdrag, valt Duitsland de Sovjet-Unie toch aan.

1943

De slag om Stalingrad: Duitsland verliest.

1944/1945

De Sovjet-Unie bevrijdt Oost-Europese landen (Inclusief Oost-Duitsland). De Sovjet-Unie installeert daar communistische regeringen. Dit leidt tevens het begin van de Koude Oorlog in.

1953

Stalin overlijdt, nieuwe partijleider: Nikita Chroesjtsjov

1985

VS en Sovjet-Unie komen nader tot elkaar: partijleider Michael Gorbatsjov voert overleg met Ronald Reagan, president van de VS, in Reykjavik (Ijsland). Gorbatsjov voert economische (perestrojka) en politieke (glasnost) hervormingen in.

1990

Gorbatsjov krijgt de Nobelprijs voor de vrede vanwege het eindigen van de Koude Oorlog.

1991

Gemenebest voor Onafhankelijke Staten (GOS) opgericht: samenwerkingsverband tussen uiteindelijk 12 van de 15 Sovjetrepublieken. De Sovjet-Unie wordt later opgeheven, en alle 15 republieken worden zelfstandig.