Maatschappijleer: Politieke adviesorganen en hun functies
In Nederland kennen we een hoop politieke adviesorganen. Deze adviesorganen bestaan uit verschillende commissies en raden, met leden die beschikken over een breed scala aan vakkennis. Een advies van een adviesorgaan is nooit bindend maar is doorgaans wel van grote invloed op een wetsvoorstel of beleidswijziging. Wilt u weten welke belangrijke adviesorganen Nederland kent? Of wilt u weten wat voor functie een bepaald adviesorgaan heeft? Lees dan dit artikel over politieke adviesorganen en hun functies!
Wat zijn adviesorganen?
De Nederlandse regering maakt gebruik van een groot aantal adviesorganen. Elke minister kan advies vragen van een hoop verschillende commissies en raden. Deze adviesorganen zijn allemaal gespecialiseerd in een bepaalde discipline en kijken met andere ogen naar een wetsvoorstel of beleidswijziging. Ondanks het feit dat elk advies niet bindend is kan een adviesorgaan veel macht uitoefenen op een minister en ministerie. Maar welke belangrijke adviesorganen zijn er nou eigenlijk in Nederland?
Raad van State
Het meest toonaangevende en belangrijkste adviesorgaan is De Raad van State. Aan het hoofd van dit adviescollege staat de koning(in) van Nederland. Echter is de "voorzitter" in praktijk bijna nooit aanwezig bij vergaderingen. De rol van voorzitter wordt dus eigenlijk altijd vervult door de vice-voorzitter. De leden van de Raad van State zijn allemaal oud-politici of juristen en worden benoemd door de regering. De Raad van State onderzoekt en beoordeelt de volgende zaken:
- Wetsvoorstellen
- Voorstellen tot Algemene Maatregelen van Bestuur
- Voorstellen tot goedkeuring van verdragen
Sociaal Economische Raad
De Sociaal Economische Raad (SER) telt 33 leden die men kan onderverdelen in drie groepen van 11 leden. De eerste 11 leden zijn afkomstig uit verschillende werknemersorganisaties, de tweede 11 leden zijn afkomstig uit verschillende werkgeversorganisaties en de overige leden zijn deskundigen die door de regering worden benoemd. Deze deskundigen worden ook wel de Kroonleden van de SER genoemd. De belangrijkste taak van de SER is het adviseren van de regering over de hoofdlijnen van hun sociaaleconomische beleid.
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is een raad met een varieerend ledenaantal. Deze raad bestaat altijd uit minimaal vijf, en maximaal elf leden. Alle leden van de WRR zijn wetenschappers uit verschillende disciplines. Ook deze wetenschappers worden door de regering als lid van de WRR benoemd. De belangrijkste taak van de WRR is toekomstige ontwikkelingen in de wetenschap te beschrijven aan de regering. Een andere taak is het bijhouden van het regeringsbeleid op de lange termijn met betrekking tot de wetenschap.
Centraal Plan Bureau
Het Centraal Plan Bureau (CPB) is het belangrijkste onderzoeksinstituut van Nederland. Het CPB maakt analyses van de Nederlandse economie en het economische beleid van de regering. Een aanpassing in het beleid gebeurt meestal pas na een rapport van het CPB. Ondanks het feit dat het CPB onderdeel uitmaakt van het Ministerie van Economische zaken, functioneert ze in praktijk als onafhankelijk adviesorgaan. Zo kunnen politieke partijen hun verkiezingsprogramma laten doorrekenen door het Centraal Plan Bureau.
Beleidsambtenaren
Ook beleidsambtenaren hebben een adviserende functie. De ambtenaren die bestuurders bijstsaan houde zich tenslotte ook bezig met beleidsvoorbereiding. Beleidsambtenaren hebben veel invloed, omdat zij vaak al lang werken op een bepaald Ministerie en zodoende dus veel vakkennis meebrengen. Deze vakkennis delen ze met de huidige Minister. Beleidsambtenaren worden daarom ook wel de vierde macht "genoemd".