De boze fles; over omgaan met boosheid

Als je boosheid vergelijkt met een fles priklimonade, dan zie je dat als de fles flink geschut wordt er enorm veel bubbels ontstaan. Even later lijkt het alsof er geen bubbels meer zijn. Maar dat is maar schijn. Als je de dop erop laat dan blijft het vanbinnen bubbelen. Haal je de dop eraf dan krijg je een explosie. Als een kind leert dat de dop op de fles van zijn boosheid moet blijven, dan slaat zijn woede naar binnen. Mag de energie eruit en wordt dat goed begeleidt, dan zal er ruimte gaan ontstaan om onder woorden te brengen wat hem zo boos heeft gemaakt.

Is boosheid normaal?

Boosheid is een gezonde emotie. Onder boosheid zitten andere emoties die uiteindelijk tot boosheid leiden. Frustratie bijvoorbeeld of irritatie. Maar ook afgewezen voelen, teleurstelling, niet serieus genomen. Gevoelens horen bij het leven en we kunnen onze kinderen leren hoe er mee om te gaan. Ook met boosheid.

En onze eigen boosheid dan?

Een boos kind roept heel vaak boosheid in ons op. Dat is zo gek niet, want wij waren eens ook kind. Het blijkt dat we onze eigen boosheid die we als kind niet mochten uiten, nog kunnen ervaren en voelen in het contact met onze kinderen. Het hele scala aan gevoelens hierboven genoemd waren ook onze gevoelens en liggen verborgen in ons systeem. De amygdala in onze hersenen heeft het zorgvuldig opgeslagen. De explosie die kan ontstaan bij onze boze kinderen raakt dit stuk aan en we voelen het alsof het gisteren is gebeurd.

Wat gebeurt er als de bubbels binnen blijven?

Er ontstaat enorm veel spanning en de ingeslikte woede gaat ergens binnen in ons wroeten. De één voelt het in zijn hartstreek, de ander in de maag. Kinderen tekenen hun boosheid vaak in hun buik, hoofd en ook in armen of benen. Ze hebben de neiging om bij boosheid te gaan schoppen en slaan. Je kunt je voorstellen dat als er veel boosheid blijft zitten er veel zere plekken ontstaan bij een kind. Wat we dan gaan waarnemen als opvoeders is een onhandelbaar kind. Echter, we gaan voorbij aan wat er werkelijk aan de hand is.

Onze zere plekken

In de generaties voor ons werd niet of nauwelijks aandacht gegeven aan emoties. Ook boosheid was iets waar men geen raad mee wist en vaak werd het afgestraft. 'Ik zal je eens laten zien wat echte boosheid is' riep een vader. Het inslikken waar velen van ons mee geconfronteerd zijn, speelt ons parten in de relatie met onze kinderen als ze boos zijn. Je kunt enorme boosheid voelen bij je eigen kind en als je zou ontleden waar het werkelijk om draait in het voorval waar je zo boos om werd, dan wordt duidelijk dat jouw boosheid buiten proportioneel is. Een voorbeeld is als een kind niet luistert en je het gevoel geeft dat je tegen de muur praat. Op dat moment wordt het kleine boze kind in jou wakker dat vroeger geen aandacht kreeg voor wat het te vertellen had. Een explosie in jou vindt plaats! je gooit eruit:' Je zult naar mij luisteren!' Nu raakt oude en nieuwe pijn elkaar!

Het uiten van boosheid

Boosheid is in de eerste plaats energie die als het gaat stromen weg kan vloeien. Belangrijk is dat we onzelf en onze kinderen leren dat het afreageren op anderen of de neiging om dingen kapot te maken absoluut niet kan. Dat moeten we begrenzen. Het ontladen kunnen we kleine kinderen aanleren door bv heel hard te stampen op een kussen te slaan en heel hard te roepen:' Ik ben boos, ik ben boos!'. Grotere kinderen zijn vaak bij een bokskussen/bal gebaat. Door de energie eruit te boksen ontladen ze de boosheid. Dat moet echter wel begeleidt worden. Hang het bokskussen niet te ver weg, maar op een plek waar je kunt zien wat er gebeurt. Benoem dat het oké is dat de boosheid eruit komt. Daarna lukt het vaak beter om over wat hem zo boos maakte te praten.

Boosheid en tranen

Vaak gaat boosheid gepaard met verdriet wat eronder zit. De echte ontlading zit hem in het feit als dat verdriet uitgehuild kan worden. De opluchting is zichtbaar bij kinderen en ontspanning ontstaat. Dat heeft direct een positief effect op de gedragingen van kinderen. Ze slapen beter, zijn meer ontspannen en maken gemakkelijker contact. Luisteren naar wat een kind voelt en het benoemen van de gevoelens leert een kind dat gevoelens er gewoon bij horen, dat ze normaal zijn.

Eigen pijn helen

En onze oude pijn dan? Het kan zijn dat er veel boosheid is blijven zitten wat je als opvoeder tegen komt in de relatie met je kinderen. De eerste stap is erkennen dat je dat stuk boosheid bij je draagt. In tweede instantie kun je alsnog oude pijn loslaten door net als kinderen het bokskussen/bal te gebruiken. Een ander hulpmiddel is door te gaan houthakken en je bij elke slag te realiseren dat je oude energie loslaat. Het verdriet dat waarschijnlijk omhoog komt bij de herinnering uithuilen zal het proces van loslaten versterken.Vervolgens kun je creatieve hulpmiddelen inschakelen die helpen bij het verwerken van oude boosheid en verdriet; tekenen, schilderen, boetseren, een brief schrijven of een verhaal.

Wat doet dat met onze kinderen?

Het effect van het opruimen van onze eigen pijn op kinderen is groot. Kinderen zijn met ons verweven, voelen wat wij voelen. Als we onszelf toestaan te voelen wat we voelen en aan de slag gaan met het opruimen van onze oude pijn, zullen kinderen ons dankbaar zijn. Dat resulteert ogenblikkelijk in een meer ontspannen relatie. Jij wilt dat je kind gelukkig is, maar je kind wil dat jij gelukkig bent.
Zo verbinden we ons met onze kinderen.