Ervaringen met Kanjertraining: opvoedingscursus voor ouders

De kern van de kanjertraining voor ouders richt zich op “Wie durft er nog op te voeden?” Het gaat erom uw kind te leren luisteren naar zijn positieve echte verlangens. Als ouder is het belangrijk hier het voorbeeld in te geven, zodat uw kind het volgende leert: “Durf te leven, hou van het leven! Durf blij te zijn.” Hiervoor is moed nodig. Over de uitgangspunten van deze opvoedingscursus en de gedragstypen van kinderen en ouders. Over gezag en kritiek en conflictoplossing bij kinderen.

Wat is de kanjertraining?

Deze opvoedingscursus is bedoeld om pestgedrag onder kinderen aan te pakken. Maar ook om communicatie te verbeteren en conflicten te beheersen. De trainingen richten zich zowel op kinderen als (TSO-)ouders, leerkrachten en Pabo-studenten.

Uitgangspunten opvoedingscursus en gedragstypen kinderen

De opvoedingscursus 'kanjertraining' gaat uit van vijf uitgangspunten: we vertrouwen elkaar, we helpen elkaar, niemand speelt de baas, niemand lacht uit, niemand doet zielig.

Er worden voor kinderen vier gedragstypen (petten) en verlangens onderscheiden:

1. Tijger/Kanjer: Rustig, zelfverzekerd, in balans (witte pet), positief verlangen: ‘Ik doe me niet anders voor dan ik werkelijk ben’;
2. Vlerk: Te krachtig en daardoor grensoverschrijdend en brutaal (zwarte pet), negatief verlangen: ‘Ik wil de baas zijn, ik bepaal alles zelf’;
3. Aap: Clownesk en onverschillig gedrag (rode pet), negatief verlangen: ‘Ik wil leuk en grappig zijn en op die manier erbij horen’;
4. Konijn: Te voorzichtig en bang (gele pet), negatief verlangen: ‘Ik wil liefde en vrede, geen oorlog, geen ruzie, geen strijd’.

Het doel is om van de zwarte, gele en rode pet naar de witte pet te ontwikkelen. De negatieve verlangens van de zwarte, rode en gele pet moeten worden veranderd in een positief verlangen van de witte pet.

Positief en negatief gedrag ouders

Van deze gedragstypen van kinderen zijn de opvoedpetten afgeleid:

1. Witte pet opvoeder: emotioneel volwassen, inlevend, verantwoordelijkheid nemen en geven;
2. Zwarte pet opvoeder: wantrouwend, autoritair, altijd in discussie;
3. Rode pet opvoeder: niet serieus, onverschillig, onzeker;
4. Gele pet opvoeder: beschermend, controlerend, weinig grenzen stellend.

De kern van positief gedrag van de ouder bij opvoeden is: begripvol, respectvol, vriendelijk, optimistisch en rustig.
Negatief gedrag van de ouder bij opvoeden is tegenovergesteld. Het gaat hier om aspecten als: onbegrip, respectloos, onvriendelijk, pessimistisch en druk.
De cursus opvoeding 'kanjertraining' stelt het volgende doel: “Doe u niet anders voor dan u werkelijk bent. Durf ja en nee te zeggen. Leef naar uw werkelijk verlangen.” Dit geldt ook voor de kinderen.

Gezag: ik luister naar kritiek

In de opvoedingcursus 'kanjertraining' wordt gesteld dat Nederlanders moeite hebben met gezag. Hierdoor ontstaan problemen bij kinderen over wat wel en niet gewenst gedrag is. Uitgangspunt is dat opvoeders en niet de kinderen de spelregels bepalen, de grenzen stellen en bewaken. Advies is om kritiek in de vorm van een tip te geven:

• “Ik vind het niet prettig zoals je doet, zou je ermee willen stoppen?”;

Want kritiek geven is betrokkenheid tonen. Uiteindelijk gaat het om zorgvuldig gedrag, dat wil zeggen: durf jezelf te zijn in positieve zin.

Conflictoplossing door schouders ophalen

De cursus opvoeding 'kanjertraining' gaat bij conflictoplossing bij kinderen uit van:

• Respectvol spreken over tegenstanders;
• Op een nette manier je mening geven;
• Niet meedoen aan narigheid;
• Nee durven zeggen;
• Niet op de kast laten jagen;
• Overleggen.

Het gaat bij een conflict of ruzie niet om de reden, maar hoe de ruzie is op te lossen. Bij onmacht is de aanpak liefdevol, bij onwil grensstellend. Grenzen stellen is nodig voor het kind. Met andere woorden: “Een goed opvoeder durft onaardig te zijn.”

Eigen ervaringen met Kanjertraining voor (TSO-)ouders

Bij de Kanjertraining leert u over het gedrag van een kind met een gele, zwarte, rode en witte pet. Wat denkt, voelt, doet een kind met een bepaalde pet en wat is de winst en de kwaliteit van dat bepaalde gedrag? Met behulp van een rollenspel krijgt u inzicht in de wijze waarop u het gedrag van kinderen met een gele, zwarte en rode pet kunt beïnvloeden. Op dezelfde manier wordt gekeken naar de opvoeder zelf. Welk gedrag (welke pet) heeft de opvoeder (op) en welke invloed heeft dat op het kind.
Ook wordt aan de hand van een stappenplan voor conflictbeheersing geoefend om ruzies op te lossen. Hierbij vertelt u eerst wat u ziet of hoort, dan vanuit het gevoel wat het met u doet en daarna dient u een verzoek in.
Het is een leerzame training.

Kijkt u ook eens naar het artikel Opvoeding van een kind van zeven jaar of de special Praktische tips voor opvoeding.