Het belang van spelen bij kinderen

Het spelen van kinderen is niet iets wat toevallig gebeurt. Ook is het niet bedoeld als invulling van hun vrije tijd. Het hoort bij ieder kind en komt ook voor bij alle kinderen ter wereld. Spelen is voor kinderen van levensbelang, want door spelen ontdekt het kind de wereld om hem heen, krijgt het inzicht in gebeurtenissen en situaties. Hij gaat de wereld ervaren in de meest letterlijke zin van het woord.

Wat is de zin van het spelen

Onders spelen versta ik: het verwerven van van vaardigheden. Spelen is belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling van het kind. Het is de basis voor latere technieken, die het kind zal gaan gebruiken om te leren lezen, rekenen en inzicht krijgen in allerlei zaken. Als een kind niet leert spelen zal dat gevolgen hebben voor zijn latere schoolprestaties, maar ook in de persoonlijkheid en het gedrag van het kind. Kinderen horen, zien, en voelen met hun handen bij hun spel. Of het nu gaat over lijnen trekken met een potlood over een tekenpapier of gekke-bekken trekken voor de spiegel of het beklimmen van een boom:H het is een handelende confrontatie met hun omgeving. Kinderen willen met hun lichaam ontdekken hoe hun omgeving in elkaar zit. Voor kinderen zijn er nog geen vaste patronen, gewoontes of routine. Hun wereld bestaat uit constant geconfronteerd worden met nieuwe kansen, die ze maar al te graag aangaan.
Als het goed is speelt een kind zo'n 6 tot 8 uur per dag. Kinderen worden door de omgeving uitgedaagd: ze zien een stoel en willen erop klimmen, ze zien een bloem en willen voelen, zien is aanraken en er wat mee doen. Ze proberen en ontdekken, dat het ene goed gaat en het andere meer inspanning kost. Ze krijgen plezier in de handeling en kunnen lang achter elkaar dezelfde handeling verrichten:steeds weer op de bak klimmen en er zich weer af te laten vallen. Het kind leert door doen al natuurkundige wetten met het hele lichaam. Het krijgt inzicht in dingen om hem heen en in de mogelijkheden van zichzelf. Kinderen zijn heel intens in hun spel en nemen zo de wereld met al haar mogelijkheden en grenzen.

Ontwikkeling door spel

Door spel ontwikkelt het kind zich op de volgende gebieden:

• Emotionele ontwikkeling.Door spel doet het kind allerlei ervaringen op en verwerkt hij emoties. Hij leert teleurstellingen verwerken doordat hij steeds weer opnieuw de handeling verricht. Hij ontwikkelt uithoudingsvermogen, is tevreden als een ondernomen aktie na een aantal keren proberen lukt.

• Motorische ontwikkeling.Door het spelen ontwikkelt het kind een snel te reageren op gebeurtenissen, de realtie tussen zien en doen, de oog-hand coördinatie wordt steeds beter. De grove en fijne motoriek ontwikkelt zich door spelen.

• Cognitieve ontwikkeling. Door spel leert een kind logisch denken, zich beter concentreren, onthouden van handelingen, het krijgt een grotere woordenschat en het leert genuanceerder de taal gebruiken. Kinderen leren door spelen juist die vaardigheden, die nodig zijn, om onafhankelijk en met eigen verantwoordelijkheidgevoel nieuwe situaties aan te gaan. Het is verbazingwekkend, dat juist het spel van kinderen hen voorbereidt om die nodig zijn om met te leren. Door te spelen hebben ze dus al vaardigheden ontwikkelt, die nodig zijn voor school.

Spelen is leren

Zolang leren nog gezien wordt als een opeenstapeling van kennis, is daar ook het vooroordeel, dat leren slechts het produkt is van de juiste manier van kennis aanbieden. Dan wordt de kennis van een kind beoordeeld op de hoeveelheid boeken, die het kind gelezen heeft of de hoever het is met rekenen. In de eerste jaren van de basisschool wordt veel gewerkt met materiaal, dat het kind uitdaagt om er mee aan de slag te gaan, om te ontdekken, hoe het materiaal werkt. Er zijn tal van soorten spelen, die ingezet worden, om het kind zelf te laten ontdekken en tegelijkertijd leren samen met andere kinderen te werken. Bouwmateriaal, poppenhoek, papier, tekenmateriaal, strategiespellen, rollenspel en buitenspelmateriaal. Kinderen kunnen, gestimuleerd door de leiding, alles wat ze hebben, inzetten om hun kennis van de wereld uit te breiden. Zo komen er twee werelden samen: hun innerlijke emotionele wereld en de buitenwereld, waarin ze leven. Kinderen hebben dus niet direct de beste leerprogramma's nodig, maar de mogelijkheid, om via spel, vaardigheden, die ze al hebben uit te breiden. Voor een kind is het nodig nieuwe dingen te doorleven en zich eigen te maken, zoals hij ook het klimmen op een bank zich eigen maakte door vallen en opstaan en opnieuw proberen. Zo blijft het kind vreugde in het leren houden en blijft het nieuwsgierig naar de volgende stap. De Zwitserse psycholoog Piaget vroeg zich af: Waarom leren we kinderen zoveel, wat ze niet zelf kunnen ontdekken en doorleven?

Hoeveel kinderen voelen zich niet gevangen in het schoolsysteem en komen helemaal tot hun recht bij speciale projecten als: Bosspeurtochten, (boom)hutten bouwen, schatgraven, zagen en timmeren. Dan spelen ze het echte leven, voelen zich de grote ontdekker en zijn, zonder dat ze het weten bezig met hun cognitieve ontwikkeling.