Het Dalai Lama principe in de opvoeding

"Het Dalai Lama principe voor ouders" is een opmerkelijk handboek geschreven door 2 Duitse pedagogische experten. Hun uitgangspunt is dat niet het gedrag van onze kinderen ons zorgen moet baren, maar wel dat van de volwassenen die hen opvoeden. Anne Bärbel Koehle en dokter Stefan Reisz reiken met hun handboek (schijnbaar) eenvoudige, maar zinnige basisbeginselen aan die je leren je kinderen naar een geweld- en haatloze toekomst te begeleiden.

Verleg je aandacht

De Dalai Lama:

"Als je constateert dat je een fout hebt gemaakt, tref dan meteen maatregelen om ze te herstellen."

De auteurs:

Uit recent wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een normaal klein kind om de 3 minuten iets doet wat niet mag. Dit komt neer op 20 streken per uur. In onze moderne tijd is dat vaak al meer dan genoeg om er een supernanny bij te halen of een pilletje te overwegen om het kind beter in toom te kunnen houden. De achteloosheid van vele ouders is een grote fout. Zij richten hun aandacht voornamelijk op de (negatieve) handelingen van hun kinderen in plaats van aandacht te hebben voor hun eigen handelingen, gevoelens en denkpatronen. Ouders die zich willen trainen in het aandacht hebben voor de eigen binnenkant, zullen merken dat ze meer tijd en minder stress krijgen in de omgang met hun kinderen. Velen zullen het herkennen: je hebt volledig onterecht geroepen tegen je kind, omdat je je die dag nu eenmaal niet goed voelde. Je had geen aandacht voor dat gevoel en je hebt het afgereageerd op je kind. Het kwaad is al geschied. Ouders die wel getraind zijn in aandacht hebben voor zichzelf, zullen minder vaak in dit soort situaties terechtkomen, want wie echt aandachtig is, denkt vooraleer hij reageert en niet andersom.

En hoe krijg je het voor elkaar?

Gewoon besluiten aandachtig te zijn is niet genoeg. Het is iets wat je moet leren, net als een sport of een vreemde taal. Je moet oefenen en trainen door alert te zijn tijdens dagdagelijkse handelingen, zoals bij het afwassen. Let op de bewegingen van je handen, voel de temperatuur van het water, merk op hoe je een bord pakt, afwast, afdroogt en in de kast zet. Analyseer daarbij ook je gedachten: laat ze vrij toe, ook de negatieve, en neem ze grondig onder de loep. Is het een opwelling of iets wat ik echt voel/wil? Waarom? Waar het hier echt om gaat is dat je je eigen gedachten niet veroordeelt noch waardeert - er bestaan geen goede of slechte gedachten of gevoelens. Het gaat erom ze heel bewust waar te nemen. Pas wanneer je je eigen gevoelens/gedrag herkent, kan je ze meester worden en niet laten ontploffen in gedrag waar je nadien spijt van hebt.

Wees vriendelijk, roep niet

De Dalai Lama:

"Een vriendelijke sfeer in huis is de beste basis voor je leven."

De auteurs:

Wanneer hun kind door het lint gaat, doen veel ouders net hetzelfde. Terwijl het in zo'n situaties erg belangrijk is om vriendelijk te reageren. Wanneer een kind voelt dat je niet alleen van zijn/haar keurige, lieve sympathieke kant houdt, maar ook van zijn moeilijke en onuitstaanbare kant, dan voedt dat een kind en geeft dat hem/haar de ruimte een evenwichtig en heel mens te worden. Natuurlijk mogen ze niet altijd alles hebben wat ze willen en moeten ze leren dat er grenzen en regels zijn die gerespecteerd moeten worden. Het belangrijkste is hoe dat gebeurt. Consequent schreeuwen en scherpe hatelijke opmerkingen over ongepast gedrag kunnen zware schade aanrichten zowel op korte als op lange termijn. Dit wil echter niet zeggen dat je ongewenst gedrag met de glimlach toelaat. Je vertelt je kind duidelijk wat niet toegestaan is en gaat het over de grens met zijn gedrag, hangt er een straf aan vast: even naar zijn kamer, in de hoek, iets afnemen. Maar tegelijk moet je je kind er vriendelijk van verzekeren dat dit verbod geen afwijzing is van zijn eigen persoonlijkheid. Een kind moet weten dat er onvoorwaardelijk van hem of haar gehouden wordt, ook al kan het kind zich onuitstaanbaar gedragen.

En hoe krijg je het voor elkaar?

Wat vaak helpt bij lastige situaties (bv. een woede-uitbarsting van je kind) is je afvragen hoe de wereld eruit ziet als je door de ogen van je kind kijkt. Waarvoor is je kind bang als hij niet kan slapen? Wat gaat er door je kind heen als hij een toren bouwt? Hoe fier is hij als het hem lukt? Hoe boos is hij als die toren dan instort? Zo kun je beter begrijpen welke behoeften je kind voelt en hier op inspelen.

Bij grotere kinderen kun je hun woede proberen te kanaliseren. Erkennen dat ze boos zijn en het hun laten weten dat jij je daar bewust van bent. Vragen hoe het komt dat ze zo boos zijn en wat ze zou kunnen helpen. Begrip tonen, discussie opbouwen en je aan je grenzen houden wanneer deze redelijk zijn.

Controle afbouwen zonder onverschillig te worden

De Dalai Lama:

Leer loslaten, dat is de sleutel tot geluk.

De auteurs:

We zijn massaal verleerd hoe we kalm moeten blijven. Onze kinderen worden steeds meer gecontroleerd en gemedicaliseerd. Het liefst houden we ze de hele tijd in het oog, dichtbij ons. Als ze als een buitenshuis gaan, krijgen ze een gsm of elektronische armband mee. En om op school mooi aandachtig bij de les te blijven krijgen ze een pilletje. De auteurs pleiten dan ook om kinderen vaker los te laten, maar dit wordt vaak verkeerd begrepen. Het loslaten wil niet zeggen dat je onverschillig tegenover je kind moet staan. Het vraagt van ons onze kinderen de kans te geven om op hun eigen manier de wereld te ontdekken. Het is immers zo dat het het meeste zal ervaren en uit die ervaringen lessen zal trekken die vaak een leven lang bijblijven.

En hoe krijg je het voor elkaar?

Zet je overdreven zorgen van je af! Oefen door niet (over)bezorgd te reageren wanneer je kind weer eens een keertje valt. Als je kind pijn heeft valt dit snel genoeg op. Probeer ook niet te vlug te oordelen wat slecht en gevaarlijk is voor je kind. Wat je als ouder 'slecht' vindt voor je kind is vaak iets dat tegen je eigen voorkeuren indruist. Wanneer we dit willen verhinderen (in een hoog klimrek klimmen, ravotten zonder ouders,...) beroven we ons kind van een kans op verdere ontwikkeling. En wanneer iets 'goed' is, willen we dat moment vasthouden, omdat het naar onze mening precies is zoals het moet zijn: ons kind slaapt door, eet met mes en vork. Vaak is de teleurstelling dan ook groot als je kind plots 's nachts weer wakker wordt of weer kliedert met zijn eten.

Laat je kind ook alleen spelen

De Dalai Lama:

Verwelkom veranderingen met open armen.

De auteurs:

De volwassenen in onze moderne maatschappij menen dat elke bezigheid nuttig, zinvol en effectief moet zijn. Maar wanneer je voor de zoveelste keer een toren hebt gebouwd, die je peuter met een brede glimlach laat instorten en blij om nog meer vraagt stelt hij je aandacht danig op de proef, want zelf wil je wel weer eens wat anders doen. Kinderen leren door herhaling en ze kunnen er vaak maar niet genoeg krijgen. Af en toe stoppen wanneer jij wil kan dus geen kwaad. Kinderen zijn ook graag zelfstandig met iets bezig en voor hen hoeft mama en papa echt niet heel de tijd mee te spelen.

En hoe krijg je het voor elkaar?

Laat je kind af en toe bewust alleen verder spelen met een stuk speelgoed, een boek, een tekening. En dan niet terwijl je een paar meter verder stilletjes zit toe te kijken, maar ga echt uit zijn speelhoek. Gebruik deze momenten om tot rust te komen en nieuwe krachten op te doen. Doe iets wat je zelf leuk vindt.