Wie en wat is de Dalai Lama
In het Tibetaans boeddhisme hangen de inwoners de Dalai Lama aan. Eeuwenlang is hij de spiritueel en eigenlijk ook de politiek leider van het boeddhisme. De Dalai Lama wordt echter als politiek leider niet erkend, maar geniet wereldwijd veel respect. Zijn aanstelling geschiedt niet door verkiezing, maar door een bevestiging dat hij de gereïncarneerde lama van de gelug (één van de vijf hoofdscholen binnen het Tibetaans boeddhisme) is.
Dalai Lama
De naam Dalai Lama is een samenstelling van twee woorden en betekend:
- Dalai, komt uit het Mongools en betekend oceaan
- Lama, komt uit het Tibetaans en betekend goeroe of leraar
Door de tijden heen zijn de inwoners van Tibet altijd grote aanhangers geweest van Boeddha. Vandaar het grote aantal klooster dat zij hebben gesticht in hun land. Vele van deze klooster stonden al in Tibet toen in de 14e eeuw de eerste Dalai Lama werd geboren. Deze Dalai Lama was het hoofd van het grootste klooster van Tibet. Vanaf de dood van de eerste Dalai Lama, wordt iedere volgende Dalai Lama gezien als de reïncarnatie van de vorige Dalai Lama, oftewel de eerste Dalai Lama.
Het was de vijfde Dalai Lama die naast zijn functie als hoofd van het klooster ook de politiek leider van Tibet werd. Dit bleef zo tot aan de 13e Dalai Lama. De hoofdstad werd Lhasa en hier werd de residentie van de Dalai Lama gebouwd.het kloosterpaleis Potala.
Dalai en Opper lama
De Dalai Lama en aanhangers vallen onder het zogenaamde “Lamaïsme”. Het Lamaïsme kent nog een tweede leider, de Panchen Rimpoche. Deze heeft zijn zetel in het klooster Ta-schi. Tussen de beide leiders heerst al lange tijd een grote rivaliteit waarbij niet alleen de binnenlandse, maar ook de buitenlandse politiek een grote rol speelde.
Zo vertrouwde de Dalai Lama meer op de landen India en Engeland en zijn tegenstander vertrouwde meer op China.
Tibetanen en reïncarnatie
De Boeddhisten zien de Dalai Lama als belichaming van het mededogen. De inwoners van Tibet geloven dat wanneer de Dalai Lama sterft zijn ziel overgaat naar een ander persoon. De eerste Dalai Lama wordt daardoor gezien als reïncarnaties van de Bodhisattva, oftewel “zij die voor reïncarnatie kiezen om de mensen te dienen”. Volgens de Boeddhisten zouden de Dalai Lama’s er bewust voor kiezen om na elke reïncarnatie wederom andere mensen te willen helpen.
De eerste Dalai Lama
De eerste Dalai Lama werd in 1391 geboren onder de naam Dge-dun-grub-pa. Hij was de stichter en daardoor ook de eerste abt van het Tashilhunpo klooster dat in Xigaze ligt. Hij was een neef van Tsongkhapa de stichter van de Gulgpa orde. De Gelugpa orde draagt gele hoofddeksel en heeft hiermee de bijnaam “Yellow Hat” sekte verworven. De Tibetanen noemen de Dalai Lama “Rgyal-ba-Rinpoche” wat vertaald betekend “Grote waardevolle veroveraar”. De eerste Dalai Lama stierf in 1475.
Overzicht alle Dalai Lama’s:
Sinds 1391 kent Tibet de Dalai Lama, sinds die tijd is er anno 2009 de 14e Dalai Lama. Hieronder een overzicht van al zijn voorgangers.
Geboren | Gestorven | Naam | Bijzonderheid |
1391 | 1475 | Dge-dun-grub-pa | Stichtte het Tashilhunpo klooster |
1475 | 1542 | Dge-dun-rgya-mtsho | Abt van Deprung klooster, zetel Dalai Lama |
1543 | 1588 | Bsod-nams-rgya-mtsho | Door Mongolen als spiritueel leider gezien |
1589 | 1617 | Yon-tan-rgya-mtsh | Kleinzoon van Altan Khan en niet Tibetaan |
1617 | 1682 | Ngag-dbang-rgya-mtsho | De Grote Vijfde, wereldlijk heerser van Tibet * |
1683 | 1706 | Tsang-Dbyangs-rgya-mtsho | Hield meer van drank en lichamelijke liefde |
1798 | 1757 | Bskal-bzang-rgya-mtsho | Verloor zijn politieke macht in 1720 aan de Mantsjoe dynastie |
1758 | 1805 | Jam-dpal-rgya-mtsho | Inval door de Nepalese Gurkhas, verslagen met de hulp van China |
1806 | 1815 | Lung-rtogs-rgya-mtsho | Wegens jonge leeftijd had een regent de macht |
1816 | 1837 | Tshul-khrims-rgya-mtsho | Wegens jonge leeftijd had een regent de macht |
1838 | 1856 | Mkhas-grub-rgya-mtsho | Wegens jonge leeftijd had een regent de macht |
1856 | 1875 | Phrin-oas-rgya-mtsho | Wegens jonge leeftijd had een regent de macht |
1875 | 1933 | Thub-bstan-rgya-mtsho | Groot charisma, verklaarde Tibet zelfstandig na de val van de Mantsjoe dynastie en regeerde als zodanig |
1935 | Heden | Tenzin Gyatso (bstan-dzin-rgya-mtsho | Nobelprijswinnaar 1989 |
* Met behulp van de militairen van de Khosut Mongolen bereikt deze Dalai Lama ook het politiek heerserschap over Tibet. Gedurende zijn bewind wordt het Potola paleis gebouwd.