De school, opvoedingsmiddel

De school wordt steeds belangrijker als opvoedmiddel in onze samenleving. Mensen werken langer, kinderen moeten langer op school verblijven en van de scholen wordt geëist dat ze het kind de juist opvoeding meegeven.

De school en de opvoeding

Onderwijzen is de specifieke taak van de school. Maar ook de school is een pedagogisch gepreformeerd veld. Niet alleen door de omgang van de leraar met de kinderen en door het schoolprogramma kun je spreken van opvoeden in centrale zin. De kinderen zelf vormen een gemeenschap met elkaar.

Het openbaar onderwijs is geen kleurloze neutraliteit. Via de leerstof worden ook maatschappelijke normen en standaarde overgedragen. De pedagogische invloed van de school wordt lang niet altijd gewaardeerd.

Onderwijs in discussie

Het onderwijs mag zich in deze tijd verheugen in een brede maatschappelijke belangstelling. De roep om verbetering van de kwaliteit van het onderwijs is algemeen.

Ontplooiingsmodel

Leerling gericht onderwijs dat afgestemd is op het ontwikkelingstempo van de leerlingen en waarbij rekening gehouden wordt met hun begaafdheid en interesse. Het doel is de ontplooiing van de hele persoon van het kind, niet alleen het intellect. Kritiek: Er wordt te weinig prestatie gevraagd aan het kind. Teveel kind in de leerling i.p.v. leerling in het kind.

Het toerustingsmodel

Vereist leerstofgericht onderwijs en afstemming van het onderwijs op de eisen van de maatschappij. De nadruk ligt op de cognitieve vakken. Kritiek: De ontwikkeling van de leerling wordt te eenzijdig gericht op de maatschappelijke belangen.

Middenschool

Was oorspronkelijk bedoelt als compensatieprogramma voor de basisschoolleeftijd en voor uitstel van beroeps- en studiekeuze d.m.v. de drie- tot vierjarige middenschool voor iedereen. Echter, door omstandigheden is dit project in de experimentele fase blijven steken. Een compromis is gevonden in de meerjarige basisvorming na de basisschool. Kritiek: De vroegere opzet was teveel op ontplooiing gericht. Volgens Leune, een tegenstander, leidt selectievrij onderwijs tot zelfselectie. Dit is ten nadele voor de kinderen uit de cultureel minder bevoorrechte milieus.

De basisschool en het speciaal onderwijs

Met de wet op het basisonderwijs staat vergroting van de zorgbreedte van het onderwijs in verband. Bedoeld is vergroting van de aandacht voor leerlingen die het moeilijk hebben op school. Doelstelling korte termijn voor speciaal onderwijs: geïsoleerde positie opheffen door de samenwerking met het regulier onderwijs te versterken. Doelstelling lange termijn: vervanging van regulier en speciaal onderwijs door basisonderwijs dat zodanig gedifferentieerd is dat praktisch iedereen er terecht kan.

School & multiculturele samenleving

De nieuwe leerling van immigranten vormen geen homogene groep. Dit brengt praktische problemen met zich mee. Moet het onderwijs gericht zijn op integratie of zelfs assimilatie in de Nederlandse samenleving en cultuur? Er zijn maatregelen.

Versterking van het onderwijsvoorangsbeleid

Scholen met veel leerlingen uit sociaal-economische gezinnen ontvangen extra bijdragen.

Onderwijs in de eigen taal en cultuur (OETC)

Oorspronkelijke identiteit van de (allochtone) kinderen versterken, zodat zij hun band met hun milieu niet verliezen.

Inter-cultureel onderwijs

Bedoeld voor alle leerlingen van de Nederlandse scholen om de verstandhouding van het eigene en het vreemde van beide zijden een positieve basis te geven.

School & gezin

De school is geen verlengstuk van het gezin, maar heeft een eigen taak in het geheel van de opvoeding. Omdat school en gezin aan hetzelfde doel werken, is nauwe samenwerking vereist. De school moet de ouders duidelijk inlichten over het karakter van de school die zij kiezen voor hun kinderen. Onderlinge communicatie wordt versterkt door het ontstaan van ouder- en onderwijs commissies. Daarnaast is er actieve betrokkenheid van de ouders: Ouderparticipatie.

Onderwijs & utopie

Illich: Waar vroeger de maatschappij een belangrijk stuk van de vorming van de nieuwe generaties op zich nam, heeft de school de monopolie van de opleiding zich toegeëigend. Illich spreekt van de arrogantie van de school. Kritiek: Zijn opvatting van de school als een zelfstandige onafhankelijke grootheid, terwijl ze daarentegen afhankelijk is van allerlei maatschappelijke invloeden.

De professionele opvoeder

De school

Het werkterrein van de leraar. In ons land bestaat vrijheid van onderwijs, dat betekent dat er naast door de overheid gestichte scholen ook door verenigingen of instellingen gestichte scholen bestaan.

De plaats van de school in de samenleving

De school is een dienstverlenend instituut dat in dienst staat van de opvoeding en zijn levenstaak. Daarmee staat de school tevens in dienst van de continuïteit en de toekomst van de samenleving. De school moet voldoen aan de eisen van de publieke opdracht; de overdracht van cultuur.

De leraar

Kenmerk van de professionele beroepsstructuur is de professionele autonomie van de leraar, verworven door scholing.

De leerlingen

De doelgroep van het werk van de leraren. Een leraar moet zich in beginsel verantwoordelijk voelen voor alle leerlingen. Het ideaal van de school en dus van de leraren zou moeten zij de hoogst mogelijke toe-eigening van de cultuur door de gehele nieuwe generatie.

De leerstof

Het dagelijkse werk van de leraar. Het doel is deze materie op de nieuwe generatie over te dragen.