Invloeden vanuit de cultuur bij opvoeden

Invloeden vanuit de cultuur bij de opvoeding. Met opvoeden dragen we cultuur over. Hiermee zorgt opvoeding voor overdraging van culturele waarden en normen bij opeenvolgende generaties. De vraag hierbij is, wat is cultuur? Moet/mag alle cultuur overgedragen worden? Zorgt opvoeding behalve voor behoud van cultuur ook voor vooruitgang en vernieuwing?

Waarden, Normen en

Met opvoeden dragen we cultuur over. Hiermee zorgt opvoeding voor overdraging van culturele waarden en normen bij opeenvolgende generaties. De vraag hierbij is, wat is cultuur? Moet/mag alle cultuur overgedragen worden? Zorgt opvoeding behalve voor behoud van cultuur ook voor vooruitgang en vernieuwing?

Opvoeden is ook zelf cultuur. Er wordt verschillend opgevoed in de verschillende culturen. Het is duidelijk dat de opvoeding van kinderen van de Masaï-stam anders zal verlopen dan de opvoeding van een West-Europees kind. Welke verschillen zijn er en welke factoren verklaren verschillen? Is de ene manier van opvoeden beter dan de andere?

Onderzoek

In de jaren negentig is onderzoek verricht naar opvoeding in ons land, onder andere Opvoeden in Nederland (1996) dat de doorsnee Nederlandse opvoeding in kaart bracht en Opvoeding in Marokkaanse gezinnen in Nederland (1999) dat naging hoe er in Marokkaanse kring wordt opgevoed. In beide studies is aandacht besteed aan de doelen die de ouders voor ogen hebben. Wanneer we de uitkomsten naast elkaar leggen zien we duidelijke verschillen.

In beide onderzoeken werden twaalf doelen aan ouders voorgelegd. Ze moesten aangeven hoe belangrijk ze die doelen vinden door ze in volgorde te leggen van meer naar minder belangrijk. De doelen die aan de ouders voorgelegd werden, waren in de onderzoeken niet dezelfde, maar de resultaten laten zich gemakkelijk vergelijken.

De doelen in volgorde van belangrijkheid (van meer naar minder):
Opvoeden in Nederland (1996)
  • Verantwoordelijkheid dragen
  • Rekening houden met anderen
  • Zelfstandigheid
  • Wellevendheid
  • Verdraagzaam zijn
  • Schoolresultaten
  • Behulpzaam
  • Respectvol
  • Nieuwsgierig
  • Ambitie
  • Ouders gehoorzamen
  • Intelligent
  • Opvoeding in Marokkaanse gezinnen (1999)
  • Opleiding
  • Zich aan de Islamitische voorschriften houden
  • Respectvol
  • Eerlijkheid
  • Toekomstgericht
  • Op het rechte pad blijven
  • Sociaal
  • Voor zichzelf opkomen
  • Verantwoordelijkheid
  • Open blik naar anderen
  • Schaamte hebben
  • Levensgenieter
  • In beide onderzoeken werden de doelen samengevoegd (elk op eigen manier) waarna het volgende beeld ontstond:
    Nederlandse ouders
  • Autonoom
  • Sociaall
  • Conformiteit
  • Prestatiegericht
  • Marokkaanse ouders
  • Prestatiegericht
  • Conformisme
  • Sociaal
  • Autonoom
  • Wat voor de gemiddelde Nederlandse ouder voorop staat, is voor de gemiddelde Marokkaanse ouder het minst belangrijk en andersom. De Marokkaanse ouders vormen geen uitzondering: andere onderzoeken in de serie Opvoeding in allochtone gezinnen in Nederland vertonen een vergelijkbaar beeld voor in elk geval Turkse, Somalische en Chinese ouders.

    Opvoedingsklimaat

    Allochtone en autochtone ouders verschillen in de manier waarop ze met hun kinderen omgaan. De ene manier past beter bij het schoolse leren en leven dan de andere, beter bij wat er op school geleerd en verwacht wordtvan leerlingen, hoe leerlingen op school werken en samenwerken, hoe leerkrachten met kinderen omgaan enzovoort.

    Sinds halverwege de twintigste eeuw staat opvoedingsklimaat, preciezer: Parenting style ( vrij vertaald: ouderschapsstijl), bekend als mede bepalend voor schoolprestaties. In onderzoek wordt de invloed steeds weer bevestigd, ook in Nederland.
    Over de deinitie van ouderschapsstijl, bestaat discussie, maar het komt ongeveer neer op de aard van betrokkenheid en autoriteit: kwaliteit en intensiteit van ondersteunen, begeleiden, dirigeren, straffen, uitdagen, vrij laten, communiceren en dergelijke.

    Onderwijsachterstand

    De verklaring van onderwijsachterstand via ouderschapsstijl is gangbaar, maar niet zonder dat hier haken en ogen aan zitten. De invloed die het opvoedingsklimaat heeft op het schools leren, is nog niet helemaal duidelijk vooral over de meer gedetailleerde vraag welke aspecten van de omgang met kinderen nu precies zijn invloed laat gelden en hoe de invloeden werken.

    Grootschalige empirische onderzoeken laten verbanden zien, maar vertellen weinig over de details. Illustratief is de kwestie of autoritair ouderschap per definitie nadelig is voor schoolprestaties. In grootschalige onderzoeken is altijd naar voren gekomen dat leerlingen van autoritaire ouders het minder goed doen op school. Uitzondering op deze regel vormen kinderen van Zuidoost-Aziatische afkomst, bijvoorbeeld Chinese, Vietnamese en Japanse kinderen. Die doen het prima op school bij autoritair ouderschap. Hieruit kunnen we afleiden dat de betekenis en de uitwerking van ouderlijke gedrag per cultuur verschillen. Deze culturele betrekkelijkheid geeft veel problemen bij het onderzoek naar en de theorieën over de invloed van opvoedingsklimaat of ouderschapsstijl.

    De opvoedingswijze die onder Chinese ouders als ideaal geldt, wordt in het westen als autoritair beschouwd en zodoende als ongunstig voor het schoolse leren en leven van de kinderen. Ten onrechte dus.
    © 2007 - 2025 Sophocles, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
    Reacties
    Els, 07-11-2008
    Ik ben een student aan de Pabo en doe onderzoek naar kinderen met probleem gedrag, waarnaar de school nader onderzoek willen verrichten. Alleen de ouders werken niet mee. Nu lees ik in een reactie op op Sasati dat hier onderzoek naar verricht is. Om welke onderzoek(en) gaat het? Daarnaast heb ik het vermoeden dat dit niet het hele artikel of onderzoek is. Kan ik dit ergens vinden? Dit zou namelijk van belang kunnen zijn voor mijn onderzoek.Reactie infoteur, 08-11-2008
    Beste Els,

    Er is heel wat onderzoek gepleegd naar gedragsproblematiek op scholen. Wat is je specifieke vraag.

    Heb je trouwens het artikel over \" de zorgkast\" al gelezen?

    Sophocles

    Warning: Undefined array key "gebruikersnaam" in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 246

    Deprecated: strtolower(): Passing null to parameter #1 ($string) of type string is deprecated in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 246

    Fatal error: Uncaught Error: Undefined constant "datum" in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php:249 Stack trace: #0 /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/index.php(82): include() #1 {main} thrown in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 249