De gezinsmethode; het doel, (contra)indicaties en technieken

De gezinsmethode is gericht op het verbeteren van de onderlinge communicatie binnen het gezin. De methode helpt bij het opsporen van spanningen en wrijvingen tussen gezinsleden en helpt ze tevens te verminderen. Dit gebeurt via gezinsinterventies waarin de communicatie en de interactie verbeterd worden.

Algemeen doel

• Uit de weg ruimen van spanningsbronnen in het gezinssysteem

Specifieke doelen

• gezinsleden krijgen duidelijkheid over ieders positie in het gezinsverband
• gezinsleden delen de visie iver de huidige stand van zaken, knelpunten en blokkaden
• stabiliseren van het gewin dat in crisis verkeert
• onderlinge spanningen in het gezin verminderen
• het gezin maakt afspraken over actuele kwesties
• de hiërarchie in het gezin herstellen als er sprake is van parentificatie (kinderen vervullen ouder rollen) en van de perverse triade. (1 ouder spant “samen” met 1 kind tegen de andere ouder)
• de ontstane verwijdering tussen gezinsleden laten afnemen
• het gezin bereikt een nieuw en gezond evenwicht waarbinnen de eigenwaarde van gezinsleden groeit.

Indicaties

• gezin vraagt om behandeling
• knelpunten of blokkades binnen het gezin.
• Een gezinscrisis
• Gezinsfenomeen; bijv. gezinslid fungeert als zondebok of als bliksemafleider
• Verwijzer stelt voor het gezin als geheel te zien vanwege dominante gezinsproblematiek.

Contra-indicaties

• het is onmogelijk gezinsleden bij elkaar te krijgen
• de gezinsverhoudingen zijn te veel verstoord.
• De instemming en/of motivatie van gezinsleden om als gezin behandeld te willen worden, ontbreekt.
• Er is te weinig raagkracht binnen het gezin
• Er is dominante individuele problematiek
• Er zijn dominante materiële problemen
• Er is dominante relatieproblematiek
• Er is dominante familieproblematiek
• Er is onvoldoende motivatie van het gezin, bijv. bij gedwongen contact met de reclassering of de kinderbescherming.

Technieken

Invoegtechniek

Is het invoegen van de mw-er in het gezin. Verstaan we het verkleinen van de afstand door de wijze van contactlegging.

Taxatietechniek

De mw-er neemt waar hoe gezinsleden zich gedragen en vraagt wie er een probleem heeft met wat en wie, wat de visie van verschillende gezinsleden is op het probleem en wat iedereen persoonlijk vindt dat er moet gebeuren.

Communicatietechniek

De mw-er let erop in hoeverre er sprake is van duidelijkheid en constructiviteit in acties van de zender in de communicatie (contactinitiatieven), in reacties va de ontvanger (ontvangstbevestiging) en in interacties tussen gezinsleden (beurtverdeling in de aandacht), eventueel met behulp van video-opname. De mw-er zet 3 communicatietechnieken in om te oefenen in gezinscommunicatie:

1. de initiatief/ontvangsttechniek
2. de kringuitwisselingstechniek
3. de overlegtechniek

Adresseertechniek

De mw-er zorgt ervoor dat de oude en huidige conflicten zodanig gelokaliseerd en geadresseerd worden dat er geen breuk ontstaat, of helpt zodanig dat een eventueel onstante breuk in het gezin hersteld wordt.

Genogramtechniek

De mw-er stelt voor samen met het gezin een schema of tekening te maken van de gezins- of familiestructuur wanneer de ingewikkeldheid van de verhoudingen daartoe aanleiding geeft.

Herstructureringstechniek

De mw-er werkt aan reorganisatie van de gezinsstructuur als er sprake is van gezinsleden die hun plek niet kennen: er is een verstoring van de hiërarchie in de vorm van parentificatie, van perverse triade, van een zondebok, een gezinsmythe en een kluwengezin met structuurloosheid.

Normeringstechniek

De mw-er geeft door het stellen van een voorbeeld in de gezinsgesprekken normen voor een constructieve gezinscommunicatie. Zoals de regel van gelijkwaardige participatie: er zijn niet alleen maar praters en zwijgers, maar er is een gelijkwaardige inbreng in het gesprek. De regel van de veiligheid: wat je zegt van persoonlijke aard blijft binnenskamers. De regel van de ongedwongenheid: niets moet op persoonlijk vlak, voel je niet gedwongen tot wat dan ook als iemand je iets vraagt of zegt. Het handhaven van deze regels is een oefening in het scheppen van een veilig gezinsklimaat.

Resultaat

• gezinsleden hebben helderheid over posities van elkaar
• gezinsleden ervaren meer stabiliteit na de crisis
• gezinsleden ervaren meer ontspanning in het gezin
• gezinsleden hebben afspraken gemaakt over heikele kwesties
• gezinsleden hebben een nieuwe en gezond evenwicht met elkaar
• gezinsleden ervaren meer onderlinge nabijheid
• gezinsleden hebben meer duidelijkheid over een nieuwe start, een pauze of een scheiding.

Valkuilen

• de mw-er is eenzijdig partijdig
• de mw-er ziet individuele, positionele, of andere systematische problematiek over het hoofd en gaat te lang (alleen) gezinsgericht door.
• De mw-er sluit een van de gezinsleden buiten als onvolwaardig
• De mw-er gaat te veel mee in gezinsfenomenen en houdt te weinig kritische afstand.
• De mw-er onderschat het eigen parallelproces (tegenoverdracht)