Zusterliefde, een eeuwigdurende band

Ze zijn beste vriendinnen of eeuwige vijanden en vaak dat ook beiden tegelijk. Een heel bijzondere, diepe, maar vaak ook moeilijke liefde verbindt zusjes met elkaar. Wie er geen heeft, wil er graag één hebben en wie er één heeft, zou ze graag zo nu en dan naar Verweggistan wensen.

Geliefde rivalen

Vriendschappen worden vrijwillig gesloten, maar een zuster wordt niet gekozen, zij is het lot. Veel zusters gaan hun leven lang goed met elkaar om, er zijn er zelfs veel samen beroemd geworden, maar minstens zoveel zusters zijn verbitterde rivalen en hebben elk contact met elkaar verbroken. Kenmerkend voor de verhouding tussen zusjes is het tegenstrijdige gevoel - liefde en haat, jaloezie, solidariteit en rivaliteit - dat onlosmakelijk met elkaar verbonden is.

Dit complexe gevoelsgevecht houdt zusters normaal gesproken levenslang bezig. Zelfs wanneer ze het contact met elkaar verbroken hebben, blijven ze toch emotioneel en innerlijk met elkaar verbonden, of ze dat nu willen of niet. Ze zijn bloedverwanten, de grote lichamelijke en geestelijke verbondenheid als wel de genetische gelijkheid verbindt zusters voor altijd aan elkaar en zorgen voor een heel bijzondere en duidelijk aanwezige band.

Plotseling is de troon weg

De band tussen zusters is zo intensief omdat het begin van deze bijzondere binding tot de eerste en meest ingrijpende belevenissen van een kind behoort. Een meisje wat tot de geboorte van een zusje alle aandacht van de ouders voor haarzelf had, moet dit plotseling delen met een klein, hulpeloos wezentje, die heel veel aandacht, en dan vooral van mama, opeist.
Psychologen spreken van het 'ontkroningsdrama'. Dat geldt voor alle zusters en broers, maar als de nieuweling en het eerste kind beide meisjes zijn, is het extra zwaar. Een moeilijke ervaring voor de eerstgeborene. Sommige kinderen reageren met psychosomatische storingen als bijv. bedplassen of zich weer gedragen als een baby, die ook uit een fles wil drinken. Pedagogen adviseren ouders in deze periode extra veel aandacht en liefde aan het oudere kind te geven, zodat het zich niet achtergesteld voelt. Het oudste kind heeft tijd nodig om er aan te wennen dat er een wezentje in zijn of haar leven bij is gekomen.

's Morgens haat, 's avonds liefde

Zusjes groeien de eerste jaren van hun leven in hetzelfde nest op. Ze delen en vergelijken dus al van kleins af aan. Hoe kleiner het verschil in leeftijd, hoe intenser het delen en vergelijken. Dit leidt in vele gevallen tot een zeer goede verstandhouding en een innige liefde. Tegelijk kennen zusters elkaars zwakke plekken als geen ander. Zo kunnen ze elkaar pijn doen als niemand anders kan.

En dit komt de zusjes vaak maar al te goed uit. Zo goed, dat ouders en vrienden de complexiteit en diepte van de ruzies vaak niet kunnen begrijpen. Maar de ruzie kan net zo snel weer omslaan naar het allergrootste begrip voor elkaar. Zo'n omslag in gevoel heeft maar een paar minuten nodig. Is de ene zuster in nood of heeft ze een groot probleem, is de ruzie, woede en rivaliteit snel vergeten en dan laat de andere zuster alles liggen om te helpen. Dit complexe gevoelssysteem is nou juist zo karakteristiek voor zusters.

Gedeelde vreugde, gedeeld verdriet

Gedeelde vreugde is dubbele vreugde en gedeeld verdriet is half verdriet. De waarheid hiervan ervaren zusjes eerder en intenser als enig kinderen. Juist zusters beleven vanaf de kindertijd al de intensieve band onder elkaar. Zo zijn zusters aan de ene kant goed in het aangaan van vriendschappen en andere verhoudingen, aan de andere kant zoeken ze naar dezelfde innige band bij anderen als dat ze met hun zusje hebben.

Dit kan ook tot problemen leiden: vrouwen met een zeer innige zusterband lijden vaak ook aan verlatingsangst. Als kinderen zich zó enorm aan elkaar hechten, kan het zijn dat ze bang zijn om gescheiden te worden en zo verlatingsangst ontwikkelen. Dit kan dan doorwerken in relaties met partners. Dit is de reden dat bij relatietherapie vaak de band tussen zusters belicht wordt.

Toch zal dit vermoedelijk weer veranderen. Tegenwoordig zijn er heel veel families met maar één kind en daardoor ontwikkelt zich weer een nieuwe cultuur, waar zusterbanden niet zo'n grote rol meer spelen. Gecombineerde gezinnen, éénoudergezinnen en leefgemeenschappen vormen de kinderen in deze tijd meer dan zusjes onder elkaar.