Scheidingsangst bij baby's: hoe ga je ermee om?

Kinderen en volwassenen hebben een aantal basisemoties. Vreugde en verdriet zijn hier voorbeelden van, net zoals angst. In elke ontwikkelingsfase waarin een kind zich bevindt, komen verschillende angsten voor. Een veelvoorkomende angst bij kinderen is de scheidingsangst. De periode van extreme scheidingsangst verschilt uiteraard van kind tot kind, maar bevindt zich meestal tussen de acht en de twaalf maanden. Wat is scheidingsangst precies en hoe kan je er als ouder mee omgaan?

Waarom scheidingsangst niet enkel iets negatiefs is

Al vrij snel na de geboorte herkent een baby de geur en de stem van zijn moeder. Het is echter pas op de leeftijd van 6-7 maanden dat het kind gelaatsuitdrukkingen herkent en bekende van onbekende gezichten kan onderscheiden. Op deze leeftijd beginnen baby's vaak hun aanhankelijkheid ten opzichte van vertrouwde mensen en hun angst ten opzichte van vreemden te tonen. Bij het zien van een nieuw gezicht kruipt hij zo dicht mogelijk tegen mama of papa aan. Deze angst voor vreemden is een positieve evolutie in het ontwikkelingsproces van het kind, waarbij het leert om zich aan mensen te hechten en mensen te vertrouwen.

In het verlengde hiervan ontstaat de angst om alleen gelaten te worden, zo rond de leeftijd van 8 maanden. Vooral in vreemde situaties, wil een kind vertrouwde gezichten rond zich en protesteert het als mama of papa even uit het gezichtsveld verdwijnen. Vaak gaat deze scheidingsangst ook gepaard met het niet meer zo vlot (in)slapen. Hoewel deze scheidingsangst zeer vermoeiend kan zijn voor de ouders, is ook dit een positieve stap in een verdere ontwikkeling van het kind. Door afhankelijk te mogen zijn, groeit er bij het kind een gevoel van zekerheid en vertrouwen. Het geeft hem onbewust een gevoel van veiligheid om de wereld verder met een gerust hart te kunnen ontdekken. Dit is heel belangrijk op een moment dat de meeste kinderen beginnen met de eerste kruip- en loopavonturen.

Hoe kan je als ouder omgaan met scheidingsangst?

Het is niet altijd even gemakkelijk om om te gaan met een baby die in een fase van scheidingsangst zit. Vele ouders ervaren het vooral als vermoeiend en frustrerend, omdat ze geen enkel moment voor zichzelf meer lijken te hebben. Deze fase waarin je kleintje enkel nog door mama en papa gedragen lijkt te willen worden, en dan ook nog liefst de hele dag door, noemt men ook wel de fase van 'eenkennigheid'. Als synoniem van scheidingsangst heeft men het vaak ook over 'verlatingsangst'. Welke termen je voor deze periode ook gebruikt, gemakkelijk is het soms zeker niet. Toch zijn er enkele tips die het omgaan met scheidingsangst kunnen vergemakkelijken.

Slaapritueel

Als je kindje tot nu toe nog geen vast slaapritueel kende, is het nu het uitgelezen moment om dat in te voeren. Zorg voor een rustige sfeer, zeg (fluister) elke avond precies dezelfde woordjes, zodat je baby precies weet wanneer je hem zal neerleggen. Maak het afscheid bij het bedje zelf zo kort mogelijk. Wanneer je kindje huilt, probeer het even te laten huilen, zodat het weet dat je niet telkens onmiddellijk zal terugkomen.

Scheidingsangst overdag

Geef overdag gerust toe aan de drang van je kind om steeds bij je te zijn. Als je even een andere kamer ingaat, kan je wel blijven praten, zodat je kind weet dat je, zonder dat hij je ziet, toch in de buurt kan zijn. Hetzelfde effect kunnen kiekeboe-spelletjes hebben: weggaan wordt hierbij steeds gevolgd door terugkomen.

Afscheid nemen

Maak het afscheid kort, zeg duidelijk dat je nu weg gaat en straks zal terugkomen, en vertrek. Dit is voor vele ouders moeilijk, maar hoe langer het afscheid duurt, hoe langer het verdriet duurt als je weg bent.

Neem altijd afscheid, ga nooit stiekem weg, zelfs al heb je het er zelf moeilijk mee. Na verloop van tijd beseft je kind wel degelijk dat je zal terugkomen, omdat je dat tijdens het afscheid hebt gezegd. Als je zomaar uit het niets verdwijnt, weet je kind niet wat het kan verwachten.

Zelfstandigheid

Moedig het kind aan om zelfstandig te zijn, om zelf stappen te ondernemen, bijvoorbeeld om tot bij mama te komen kruipen. Op die manier krijgt het meer zelfvertrouwen, en het gevoel dat het zelf voor verandering in de situatie kan zorgen.

Knuffel

Een knuffel of doekje kan wonderen doen. Het vervangt de afwezige personen voor even en biedt troost en affectie.

Ten slotte, is het van groot belang om de gevoelens van je kind te erkennen. Negeer ze niet, lach ze niet weg en maak je vooral niet boos. Onthoud dat het een normale en positieve stap is in de ontwikkeling naar een zelfstandige volwassene.