Het eindeloze waarom-gevraag van je peuter! Waarom?

Waarom moet ik naar bed? Waarom valt er regen uit de lucht? Waarom ben je verdrietig? Waarom wordt het donker? Je peuter blijft de hele dag vragen. Moet je net als vroeger zeggen “omdat ik het zeg”, of moet je zeggen “daarom”! Toch maar liever serieus op de vraagstelling ingaan? Je peuter zit duidelijk in de waarom-fase. Het kan een irritante fase voor opvoeders/ouders zijn. Waarom beginnen veel peuters eigenlijk alle zinnen met een waarom vraag?

• De waarom-fase
• Niet alle peuters
• Leerproces
• Het belang van waarom vragen
• Hoe het best te reageren
• Afleiden

De waarom-fase

Zo rond de tweeënhalf, drie jaar gaan veel kinderen vragen stellen naar het waarom van de dingen. Bijna alles wat ze zeggen, begint steevast met “waarom”. Op het antwoord komt steevast een wedervraag die weer begint met “waarom”? Je kind zit in de waarom-fase. Het stellen van een waarom-vraag vraagt bij de peuter om denkwerk, want hij/zij probeert om de gedachten onder woorden te brengen. Tevens wordt de kennis van de wereld om hem/haar heen uitgebreid door de waarom-vragen.

Taal ontdekt

De peuter heeft de taal ontdekt in plaats van dingen aan te raken en in de mond te stoppen. Een peuter/kleuter heeft van nature leerhonger, het heeft maar één doel namelijk: groot worden.

Niet alle peuters

Het formuleren van een waarom-vraag is een stuk moeilijker dan de wat-, wie- en waar-vragen. Deze vragen gaan vaak vooraf aan de waarom-vragen. De peuter wil oefenen met de waarom-vraag en zo ontstaat de oneindige stroom aan waarom-vragen. Wat voor een kind een serieuze oefening is van waarom-vragen, is voor de ouders heel vaak niet goed te begrijpen en wordt soms niet serieus genomen.

De waarom-vraag is niet duidelijk geformuleerd

De vragen zijn taalkundig niet altijd begrijpbaar voor ouders/verzorgers. De waarom-vraag is ook niet altijd duidelijk te formuleren voor het kind omdat het de taal niet optimaal machtig is. Het kind is de taal nog niet eigen en daarom is een waarom-vraag ook niet altijd duidelijk voor de ouders/verzorgers. Het kind wil bijvoorbeeld weten of mama ook klein is geweest. Door de taal onvoldoende te beheersen is de waarom-vraag: “waarom ben jij”? Een vraag die de ouder niet kan volgen en als wedervraag misschien zal vragen: “waarom ben ik wat?” Waarop de peuter afhaakt want hij/zij snapt het ook niet. Er zijn ook peuters die deze waarom-fase niet hebben en die op andere manieren ontwikkelen.

Leerproces

De waarom-vragen van peuters zijn een belangrijk deel in de ontwikkeling van een kind en kunnen deel uitmaken van het ontwikkelingsproces dat een kind doorloopt. Het leerproces van de taalontwikkeling, kennisontwikkeling en eigenwaarde. Een peuter probeert met alle vragen de wereld te begrijpen. In het begin zijn dit vooral vragen die beginnen met wat, waar en wie. Vragen als “wie is er aan de bel, waar is papa of wat is dat”? Het zijn vragen die vrij eenvoudig zijn qua woordenschat en vrij gemakkelijk gedachten onder woorden laten brengen. De antwoorden zijn meestal ook vrij kort en dus gemakkelijk te begrijpen voor het kind

Het belang van waarom vragen

De waarom-vragen leveren veel meer interessante antwoorden op dan de wie-, wat- en waar-vragen. De peuter leert van waarom-vragen. Het leerproces wordt uitgebreid. Het leert om gedachten in zo duidelijk mogelijke vragen te zetten en het leert van de antwoorden. Bij een juiste benadering van ouders/opvoeders wordt het kind gestimuleerd om door te gaan. Het ervaart dat het niet fout is om dingen te willen weten en te willen begrijpen. Het voelt zich serieus genomen wat goed is voor de eigenwaarde op het moment zelf en later.

Hoe het best te reageren

De beste reactie op een waarom-vraag, is een kort en duidelijk antwoord geven. Ga niet uitweiden en houd de uitleg simpel. Draai af en toe de rollen eens om. Vraag wat je kind ervan vindt door de wedervraag te stellen: ”wat denk jij?”. En hoe zeer het soms absoluut niet uitkomt, neem je kind serieus en verzin geen leugens. Als je het antwoord niet weet, zeg dat dan of leid je kind af. Rem je kind niet af in het stellen van vragen en zie je kind als een kleine volwassene die recht heeft op antwoord naar grootte.

Een spelletje

Besef dat een kind de waarom vragen ook kan stellen omdat het een spelletje is voor hem/haar. Het ‘ik ben groot net als mama, papa of juf’-gevoel, dat aangewakkerd wordt door de waarom-vragen. Het is een vraag en antwoord-spel dat peuters het ‘ik hoor erbij’-gevoel kan geven. Het is duidelijk dat het kind niet zit te wachten op antwoord en dan is tijd om het kind af te leiden.

Afleiden

Het is dan een spel van aandacht willen vasthouden of om dingen te willen uitstellen. Bijvoorbeeld bij het gaan slapen. Het naar bed-ritueel heb je gedaan en dan begint je kind je te bestoken met waarom-vragen. Het is overduidelijk dat dit niet is om kennis te vergaren, maar om nog niet te willen slapen. In dit geval is het de enige manier om de weinig pedagogische woorden van vroeger te gebruiken: ”daarom” of “omdat ik het zeg” en dan weglopen.