De achternaam en het personenrecht

Krijgt een kind bij zijn of haar geboorte automatisch de achternaam van de verwekker of van zijn moeder? Hoe zit dit eigenlijk als een stel getrouwd is ? Kan een kind later de geslachtsnaam aanpassen als hij of zij dat wilt? Het zijn gebruikelijke vragen die menig familierecht jurist voor de kiezen krijgt. In dit artikel sta ik stil bij het toepassen van de geslachtsnaam, want dit is allemaal duidelijk vastgelegd in de Nederlandse wetgeving.

Verkrijging geslachtsnaam

Wanneer een stel dat niet getrouwd is en een kind krijgt dan zal het kind automatisch de geslachtsnaam van de moeder meekrijgen. Wanneer de vader het kind erkent kan een stel ter gelegenheid van de erkenning of gerechtelijke vaststelling verklaren dat het kind de geslachtsnaam van de vader gaat dragen. Van deze verklaring wordt melding gemaakt in de akte van erkenning, zoals beschreven in artikel 1:5 lid 2 BW.

Geboorte binnen een huwelijk

Wanneer een kind binnen een huwelijk wordt geboren dan krijgt het op grond van artikel 1:5 lid 5 BW automatisch de geslachtsnaam van de vader. Wel is het zo dat het sinds 1998 mogelijk is om de geslachtsnaam van de moeder aan het kind te geven. Bij de aangifte van het kind aan de burgerlijke stand kan doorgegeven worden welke geslachtsnaam het kind moet krijgen. Het maken van deze keuze kan alleen bij het eerste kind. De kinderen die hierna volgen zullen automatisch dezelfde achternaam krijgen als het eerste kind om eenheid binnen het gezin te bewaren.

Geboorte bij geregistreerd partnerschap

Bij een geregistreerde partnerschap ontstaan door de geboorte van een kind alleen familierechtelijke betrekkingen tussen moeder en kind. Dit wil dus zeggen dat het kind niet automatisch de achternaam van de man krijgt. Net als geboorte buiten een huwelijk moet het kind door de vader worden erkend. Verder dient er verklaard te worden dat, ter gelegenheid van de erkenning of gerechtelijke vaststelling, het kind de geslachtsnaam van de vader gaat dragen. Wanneer dit niet wordt gedaan verkrijgt het kind de geslachtsnaam van de moeder.

Achternaam wijzigen

Artikel 1:7 lid 1 BW geeft aan dat men, indien geboren na 1 januari 1998, zijn of haar geslachtsnaam kan wijzigen. Hiervoor moet een verzoek worden ingediend bij het ministerie van Justitie. De minister zal vervolgens op grond van het Besluit gelachtsnaamwijziging een beslissing nemen. Een naamswijziging kan bijvoorbeeld worden goedgekeurd wanneer de naam ongepast is, te vaak voorkomt of leidt tot psychische schade.

Het wijzigen van de geslachtsnaam is niet gratis. De kosten voor een meerderjarige die de achternaam wil wijzigen bedragen op dit moment € 835,00. De totale duur van een verzoek tot naamswijziging is afhankelijk van verschillende factoren. Bij geen bezwaren duurt de procedure ongeveer 6 maanden.