Zindelijkheidstraining – Help je kind zindelijk worden

Een kind kan pas zindelijk worden als hij de sluitspieren waarmee blaas en darmen worden afgesloten, kan beheersen. Rond het tweede jaar is het zenuwstelsel zover ontwikkeld, dat een kind macht krijgt over deze sluitspieren. Pas tegen die tijd kan hij reageren op het signaal dat zijn blaas of darmen vol zijn. In de volgende fase moet het kind leren zijn urine en ontlasting op te houden.

Proces niet versnellen

Ouders kunnen dit proces niet versnellen. Een kind kan pas zindelijk worden als hij daar lichamelijk aan toe is. Sommige ouders denken dat hun kind ver voor het tweede jaar al zindelijk is, omdat hij regelmatig op het potje plast of poept. Maar dat heeft meer te maken met een regelmatige spijsvertering dan met zindelijkheid. Het is dus eerder een kwestie van toeval dan van echt zindelijk zijn.

Verschillende fasen

Het zindelijkheidsproces verloopt in drie fasen. Eerst leert het kind zijn darmen te beheersen, dan krijgt hij overdag beheersing over zijn sluitspieren en ten slotte beheerst hij die ook ’s nachts. Ook het bewustwordingsproces van de spierbeheersing verloopt in drie fasen. Het kind wordt zich er eerst van bewust dat hij geplast of gepoept heeft. Dan wordt hij zich bewust van het feit dat hij daarmee bezig is en ten slotte wil hij bewust poepen of plassen. Voor deze laatste fase moet het kind leren iets te ondernemen. Hij moet de po leren vragen of leren naar de wc te gaan.

Het kind helpen

Ouders kunnen hun kind niet zindelijk maken, maar kunnen hem hooguit helpen zindelijk te worden door hem bijvoorbeeld op een potje te zetten of hem naar de wc gaan voor te doen. Als ouders letten op tekenen die het ongeveer tweejarige kind heeft, bijvoorbeeld een geluid of gelaatsuitdrukking die duidelijk maakt dat hij iets moet doen, kunnen ze hem leren wennen aan een po. In het algemeen zijn kinderen op hun vierde jaar overdag zindelijk en als ze een jaar of zes zijn ook ’s nachts. Maar dat geldt niet voor alle kinderen, omdat niet ieder kind hetzelfde is.

Veel inspanning van kind en ouder

Zindelijk worden is een proces dat veel inspanning vraagt van een kind en van de ouder. Zodra er zich in die periode een grote verandering voordoet, bijvoorbeeld een verhuizing, een nieuwe baby of als de peuter zelf ziek wordt, kan dat van invloed zijn op het verloop van het proces. Ook kan een kind dat al zindelijk was, door een ingrijpende verandering tijdelijk terugvallen in zijn ontwikkeling en weer onzindelijk worden.

Positieve benadering

Door grote nadruk op zindelijkheid te leggen, kan een kind gespannen raken en daardoor juist moeilijker leren te doen wat van hem wordt verwacht. Ook dwang en boosheid werken alleen maar averechts. Een positieve benadering, waarbij het accent ligt op de keren dat het goed gaat, heeft veel meer succes.

In bed plassen

Er zijn veel kinderen vanaf een jaar of zes die ’s nachts nog in bed plassen. In twee procent van de gevallen gaat het om een medische afwijking. In de overige gevallen gaat het om kinderen die meer tijd nodig hebben om lichamelijk te rijpen, een ongelukkige zindelijkheidstraining hebben gehad of om ongunstige omstandigheden.
Spanningen of problemen kunnen zoveel tijd en energie van ouders vragen, dat ze niet meer toekomen aan een nauwgezette zindelijkheidstraining. Deze training vergt vooral dat ouders een zelfde aanpak blijven volhouden.

Speciale zindelijkheidstraining

Kinderen moeten gemotiveerd zijn om van het bedplassen af te komen, anders lukt het niet. Ouders kunnen hun kinderen helpen om droog te blijven via speciaal hiervoor ontwikkelde methoden. Voor kinderen die ouder zijn dan tien jaar en goed gemotiveerd om ervan af te komen, zijn er speciale zindelijkheidstrainingsprogramma’s beschikbaar. Informatie hierover kan aangevraagd worden op de psycho-sociale afdeling van een kinderziekenhuis.