Thuisonderwijs in Vlaanderen

Thuisonderwijs is een vorm van onderwijs waarbij kinderen niet naar school gaan maar thuis onderwezen worden. De regels rond thuisonderwijs zijn verschillend binnen Europa. In dit artikel meer informatie over thuisonderwijs in Vlaanderen en achtergrondinformatie over thuisonderwijs.

Wat is thuisonderwijs?

Thuisonderwijs is thuis onderwijs verlenen aan leerplichtige kinderen. In de praktijk zijn het meestal de ouders die het kind onderwijzen. Het kind gaat niet naar school. In sommige gevallen is dit slechts tijdelijk en krijgen de ouders ook hulp van leerkrachten. Dan spreekt men van huisonderwijs. Deze termen worden echter vaak door elkaar gebruikt.

Mag thuisonderwijs?

In België is er geen schoolplicht. Kinderen zijn dus niet verplicht om naar een school te gaan. In sommige andere landen zoals bijvoorbeeld Nederland is er wel een schoolplicht. In België geldt er een leerplicht. Dit houdt in dat kinderen verplicht zijn te leren. De leerplicht is van 6 tot 18 jaar.

Leerplichtige kinderen moeten onderwezen worden. Dit kan in een school of thuis. De overheid voert regelmatig controles uit of er aan de leerplicht voldaan wordt (inspectie). Scholen worden op regelmatige basis doorgelicht en thuisonderwijzers krijgen op regelmatige basis bezoek van de inspectie.

Waarom kiezen ouders voor thuisonderwijs?

Er zijn verschillende redenen waarom ouders kiezen voor thuisonderwijs. De meest voorkomende redenen zijn:

• lichamelijke of geestelijke beperkingen (handicap, ziekte, leerachterstand, 'ontwikkelingsstoornissen', psychische problemen, leerproblemen, enz...)
• hoogbegaafdheid
• ontbreken van scholen in de directe omgeving die passen binnen de religieuze of filosofische overtuigingen van de ouders
• ontevredenheid over het bestaande onderwijssysteem
• schoolmoeheid
• tijdelijk verblijf in het buitenland

Hoe verloopt thuisonderwijs?

Elke thuisonderwijssituatie is anders omdat het maatwerk is: de thuisonderwijzer past de leerstof en lesmethoden aan aan het kind. Veel thuisonderwijzers passen een schoolse onderwijsmethode toe waarbij er een vaste dagritme is met afgebakende vakken. Er zijn echter ook thuisonderwijzers die werken met thema-dagen of die unschoolen (zie verder). Elke situatie is uniek.

Waar vind je als thuisonderwijzer leerstof?

Schoolboeken komen overeen met de eindtermen die de overheid heeft opgesteld (eindtermen = wat het kind moet kunnen en kennen na het beëindigen van een bepaad niveau ). Daarnaast kan ook het Internet en andere media, zoals films, boeken en computerspelletjes gebruikt worden. Ook het dagelijks leven is een grote inspiratiebron.

Kan mijn kind een diploma behalen als ik thuisonderwijs geef?

Enkel erkende scholen mogen diploma's uitreiken. Kinderen die thuisonderwijs krijgen of naar privéscholen gaan, kunnen in principe geen diploma krijgen. Om een diploma te behalen, moeten zij voor de Centrale Examencommissie verschijnen. De Examencommissie test of de vereiste basiskennis voor een bepaald diploma aanwezig is. Zonder diploma kan het kind niet deelnemen aan het volgend onderwijsniveau in een erkende school (secundaire of hogere studies).

Wat is unschooling?

Unschooling is een bijzondere onderwijsmethode dat gebaseerd is op het verwerven van ervaringen. Kinderen die unschoolen leren ervaringsgericht en worden op een niet-schoolse wijze onderwezen. Unschoolers gebruiken geen schoolboeken maar enkel didactisch materiaal dat uit het echte leven komt. De leerstof wordt ook volledig aangepast aan het kind en vertrekt vanuit de leefwereld van het kind. Er zijn geen vaste afbakeningen van vakken of lesuren: het leren gebeurt spontaan.

Zijn kinderen die thuis zijn onderwezen niet wereldvreemd of asociaal?

Het is een misvatting dat kinderen die thuis onderwezen worden sociaal geïsoleerd opgevoed worden. Er zijn kinderen die wereldvreemd opgroeien, maar over het algemeen hebben kinderen die thuisonderwijs krijgen meer sociale contacten. Waar de contacten op school meestal beperkt zijn tot leeftijdsgenoten, hebben thuis onderwezen kinderen contacten met mensen van alle leeftijden waardoor ze een grotere interactie met mensen hebben. Dit vergroot de socialisatie.

In een schoolse situatie kan het kind en de ouders bovendien niet kiezen met welke kinderen het kind omgaat. Klassen worden gevormd op basis van praktische regels. Als een kind zich niet welkom voelt in een bepaalde klas heeft hij weinig ander keus. Dit leidt vaak tot pesterijen. Bij thuisonderwijs kan het kind en de ouders zelf kiezen met welke leeftijdsgenoten het kind omgaat. Zo kunnen er contacten zijn met andere thuisonderwijzers of kan het kind meedoen met buitenschoolse activiteiten zoals tekenles, zwemles, muziekles, turnen, enz... . Als de groep tegenvalt, kan het kind de groep nog verlaten.

Waar vind ik meer informatie?

Op het Internet is er veel informatie te vinden over thuisonderwijs. Zo zijn er forums en mailinglijsten waar je ervaringen kan wisselen met andere thuisonderwijzers. Ook vind je daar ervaringsverhalen en educatieve tips. Daarnaast zijn er ook veel informatieve sites en boeken.