Universiteit van Nederland, leren vanaf het beeldscherm

Om wat academische kennis op te doen, hoeft men tegenwoordig niet meer naar de universiteit. De Universiteit van Nederland is een initiatief waarbij elke werkdag online een college kan worden bekeken dat wordt gegeven door een Nederlandse hoogleraar op zijn of haar vakgebied. Deze colleges zijn bij te wonen in AIR in Amsterdam. Daar worden per avond vijf colleges opgenomen. Elke werkdag komt er een college gratis online, zodat deze colleges ook vanuit de luie stoel te volgen zijn. Voordeel is dat je er geen vooropleiding voor hoeft te hebben en je niet hoeft in te schrijven voor een dure diepgaande studie.

Het begin

De bedenker van de Unviersiteit van Nederland is Marten Blankesteijn. Samen met internetondernemer Alexander Klöpping kwam hij in 2012 op het idee om colleges beschikbaar te maken voor iedereen. Klöpping was geïnspireerd geraakt door de YouTube-colleges van Harvard-professor Recht Michael Sandel. Marten en hij vonden het jammer dat slechts een handjevol studenten kennis kon maken met bepaalde hoogleraren, die niet gewoon waren op een groot podium te staan. Zo vonden ze een aantal hoogleraren die een zaal konden boeien. Het eerste college verscheen in 2013 op YouTube. De eerste spreker was Erik Scherder van de Vrije Universiteit in Amsterdam. In eerste instantie werden de colleges uitgezonden vanuit poptempel Paradiso in Amsterdam, later vanuit club AIR eveneens in Amsterdam.

Marten Blankesteijn

Marten Blankesteijn (1987) komt uit Utrecht. Hij doorliep daar het Bonifatius College en deed de opleiding journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht. Zijn eerste journalistieke functie kreeg hij bij BNR Nieuwsradio. We spreken september 2004. Inmiddels is Blankesteijn een zeer succesvolle ondernemer. Na functies bij Bol.com, Join Magazine, omroep WNL, en de Pers, was hij niet alleen heel erg succesvol met de oprichting van de Universiteit van Nederland, maar ook, samen met zijn vaste ondernemerspartner Alexander Klöpping met Blendle. Het concept van Blendle is even simpel als doeltreffend: het is een kiosk waar men tegen betaling losse artikelen uit allerlei kranten en bladen kan lezen. Het is niet langer nodig het hele NRC of de Volkskrant te kopen, men kan ook een artikel uit de ene krant lezen en een artikel uit de andere krant. Daarnaast is Blankesteijn rector magnificus van de Universiteit van Nederland.

Alexander Klöpping

Alexander Klöpping (1987) zat op het Mondriaan College in Oss voordat hij via Knox College, Eisabethtown College (beide VS) en de BKB-academie terechtkwam op de Universiteit van Amsterdam. Hier haalde hij zijn bachelordiploma Nieuwe Media in 2010. Van nieuwe media heeft Klöpping veel verstand. Samen met Marten Blankesteijn bracht hij Blendle als startup tot stand. Hij was onder andere communicatiemanager bij TEDxAmsterdam, een non-profit organisatie die zich bezig houdt met het creëren van een podium voor 'ideas worth doing'. Van de twee oprichters van zowel de Universiteit van Nederland als Blende is Klöpping iets meer dan Blankesteijn het gezicht naar buiten toe. Naast Blendle en de Universiteit van Nederland is hij als expert op het gebied van nieuwe tech-, web- en communicatietrends te zien in De Wereld Draait Door.

Boeiende sprekers

De eerste spreker die een mini-college gaf bij de Universiteit van Nederland was Eric Scherder. Scherder is hoogleraar neuropsychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij is het soort docent dat een zaal toehoorders kan boeien. Hij heeft eens, tijdens een college over dementie, een zieke vrouw mee de collegezaal in genomen. Deze vrouw kon bijna niets meer. Een ding kon zij echter nog wel. Ze nam plaats achter de vleugel die er was neergezet en speelde een stuk klassieke muziek. Ze kon nog steeds een aantal minuten vingervlug met de toetsen overweg. Ineens stopte ze ermee, waarop Erik Scherder de zaal vertelde: ‘Twee weken geleden kon ze nog verder komen in dit stuk, maar de dementie maakt haar hersenen kapot’. De zaal was verbijsterd.

Naar dit type docenten zijn de organisatoren steeds op zoek. Inmiddels staan er meer dan 300 colleges online. De kaartverkoop voor de colleges verloopt moeiteloos. Het format voor de colleges blijkt erg aan te slaan. Hoewel men niet kan verwachten dat een onderwerp wordt uitgediept in vijftien minuten, zijn de colleges toch prikkelend genoeg om veel mensen te boeien en tot verder nadenken en lezen over de onderwerpen aan te zetten. De zaal wordt door veel van de hoogleraren dan ook betrokken bij het onderwerp. Er vindt doorgaans veel interactie plaats.

Disciplines

Er is haast geen wetenschappelijke discipline die geen plaats heeft gevonden bij de Universiteit van Nederland, al lijken de beta-wetenschappen wat vaker aan bod te komen dan de alfa- en gammawetenschappen. Bij de sprekers treffen we sprekende namen aan als die van prof.dr. Henk van Os. Van Os is een bekend kunsthistoricus die verschillende tv-programma's heeft gepresenteerd die kunst dichter bij de mensen zou kunnen brengen. Prof. dr. Damiaan Denys is een bekende psychiater die de psychiatrie naar het theater bracht en onder andere te gast is geweest bij het VPRO-programma Zomergasten. Prof. dr. Barbara Baarsma is hoogleraar Marktwerking en Mededingingseconomie aan de Universiteit van Amsterdam, directeur van het onafhankelijke adviesbureau SEO Economisch Onderzoek, kroonlid van de Sociaal Economische Raad en bij diverse tv-programma's te zien (geweest) om als deskundige uitleg te geven over economische vraagstukken. Ook bij het grote publiek minder bekende namen vinden echter een podium bij deze moderne universiteit. Zo schoolt Prof.dr. Andrea Maier ons bij over ouder worden, vertelt dr. Bart van der Boom ons of wij Nederlanders 'es haben gewusst' en horen we van Prof.dr. Maurice Aalders of de perfecte moord bestaat.

Het concept van de Universiteit van Nederland lijkt nog lang niet uitgewerkt te zijn. Er zijn nog vele boeiende hoogleraren die ons binnen vijftien minuten kennis bijbrengen die we geboeid achter onze computer of van een tablet kunnen consumeren.

Bijwonen

Het is natuurlijk ook leuk om een keer colleges bij te bijwonen. Gedurende vier avonden per maand worden colleges opgenomen in AIR, Amsterdam. Steeds worden vijf colleges van een kwartier opgenomen. Daarna is er gelegenheid om de spreker van die avond te ontmoeten en met hem of haar te spreken.

Avondprogramma

• College inloop: 19:30 uur
• Start: 20:00 uur
• Collegezaal: AIR
• Borrel: 21:30 uur