Battered-womansyndroom (BWS): syndroom bij mishandelde vrouw

Huiselijk geweld komt helaas vaak voor. Het is zelfs de meest voorkomende vorm van geweld in onze samenleving. BWS is een afkorting die gebruikt wordt om een vrouw te omschrijven die herhaaldelijk lichamelijke en geestelijk mishandeld is. Deze term wordt vaak gebruikt om deze vrouwen in het juridisch systeem te verdedigen, nadat ze hun aanvaller ernstig hebben verwond of gedood. Dit gebeurt omdat de betreffende vrouw geen andere uitweg meer ziet.

Huiselijk geweld

In Nederland is de politie pas in 2004 begonnen met de landelijke registratie van huiselijk geweld met vermelding van de aard, de omvang en de achtergronden. Dit gaat dan om incidenten die bij de politie worden gemeld. Er wordt vermoed dat slechts 10 tot 12% van de vrouwen aangifte doet. Wanneer er sprake is van een cyclus van huiselijk geweld gevolgd door verzoening die lang voortduurt, heeft dit zeer veel invloed op het zelfbeeld van de vrouw. Dit zelfbeeld wordt steeds lager in de drie verschillende fases waarin de mishandelde vrouw zich bevindt. Vaak raakt de vrouw in het proces een groot deel, zo niet alle sociale contacten kwijt, waardoor ze ook niet gecorrigeerd wordt in haar foutieve gedachtegang.

De drie fases

De eerste fase is de spanningsfase

Deze fase begint met verbaal geweld. Het slachtoffer begint zich steeds meer te richten naar de dader. 'Wanneer ik alles maar goed doe, dan is hij tevreden.' Ondanks dat zij zich steeds meer op hem richt en haar best doet hem tevreden te houden, vermindert het verbaal geweld niet. Uiteindelijk komt de spanning tot een kookpunt en is er sprake van fysiek geweld.

De tweede fase is de geweldfase

Deze fase wordt niet veroorzaakt door het slachtoffer maar door iets van buiten of door de emotionele staat van de dader. Deze fase kenmerkt zich door veel geweld. Het slachtoffer houdt vaak haar mond over de mishandelingen. Dit gebeurt niet alleen uit angst, maar ook uit schaamte.

De derde fase is de huwelijksreisfase

In deze fase toont de dader berouw voor zijn gedrag. Hij schaamt zich en probeert zijn gedrag te bagatelliseren. In deze fase is de dader vaak liefdevol en vriendelijk en legt hij zijn partner in de watten.

Lenore Walker

Lenore Walker is een klinisch forensisch psycholoog en zij schreef in 1979 het boek 'The Battered Woman' nadat ze 1500 vrouwen die te maken hadden gehad met huiselijk geweld had geïnterviewd. Zij concludeerde dat vrouwen die deze drie fases meerdere keren hebben doorlopen psychisch verlamd raken. Deze vrouwen zijn zo verslagen en depressief door de situatie dat ze geen uitweg meer zien, irrationele angsten hebben en zich hulpeloos voelen.

Hoe herken je mishandelde-vrouwsyndroom?

Geweld in een relatie komt vaak voor. Gemiddeld krijgt één op de vijf vrouwen wel eens te maken met eenzijdig geweld (lichamelijk, seksueel of geestelijk) gepleegd door haar partner. Het omgekeerde komt natuurlijk ook voor, een man die mishandeld wordt door zijn vrouw. Dit gebeurt wel minder.

Bij huiselijk geweld heeft de dader bewust of onbewust de bedoeling de ander bang te maken, te beperking in haar vrijheden en haar zelfrespect te ondermijnen. De vrouwen die dit ondergaan hebben vaak ongelukjes en maken dan 'grapjes' of opmerkingen over hun eigen onhandigheid. Ze hebben een laag zelfbeeld en maken weinig oogcontact.

Bij een vrouw met het mishandelde-vrouwsyndroom (BWS) staat op de voorgrond dat ze het misbruik ziet als haar eigen schuld. Zij draagt de verantwoordelijkheid. Het ligt allemaal aan haar en niet aan de dader. Ze vreest voor haar veiligheid en dicht haar mishandelaar meer macht toe dan hij in werkelijkheid heeft. Ze denkt dat ze niet aan hem kan ontsnappen.

Hulp zoeken

Wanneer je te maken hebt met huiselijk geweld, sta je er niet alleen voor. Zoek hulp! Dit kan bijvoorbeeld door contact op te nemen met Korrelatie, Stichting Zijweg, de politie, de huisarts of het meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling van Veilig thuis.