Hoe kiezen mensen een partner?
Hoe kiezen mensen een partner? We vinden lang niet iedereen leuk, daten niet met iedereen en duiken al helemaal niet met de eerste de beste tussen de lakens. Mensen zijn kieskeurig als het om partners gaat. Waar letten mannen en vrouwen op bij hun partnerkeuze?
De zoektocht naar een partner
Het is bijna acht uur. Twintig mannen en net zoveel vrouwen verzamelen zich in een café. Ze kennen elkaar niet. Toch raken sommigen meteen met elkaar aan de praat, anderen staan een beetje onwennig om zich heen te kijken. Straks mogen ze met ieder van de mannen of vrouwen drie minuten praten. Dat is het concept van een doorsnee speeddate-avond, waar voor veertig mensen de zoektocht naar een geschikte partner begint. Alle mensen zijn in zekere mate selectief als het om een levenspartner gaat. Welke eisen stellen wij mensen aan onze levenspartner? En waar komt die voorkeur eigenlijk vandaan?
Vrouw kiest haar partner anders
Onze voorouders hebben volgens evolutiebiologen en psychologen een flinke vinger in de pap bij onze partnerkeuze. Zij waren jagers-verzamelaars. De mannen joegen op wild, en de vrouwen verzamelden fruit, knollen en noten. Tot 10.000 jaar geleden was dit de dominante levenswijze. De strategieën die zij gebruikten om de juiste partner te kiezen, zien wij nog steeds terug in ons gedrag. Op wie we vallen, met wie we het bed delen en met wie we een groot gezin willen stichten, ligt voor een groot deel vast in onze genen.
Dat zit zo: zolang er vrouwen beschikbaar zijn, kan een man in principe ontelbaar veel kinderen op aarde zetten. Maar een vrouw kan slechts van één man tegelijk zwanger zijn. Als we dus kijken naar hoe mensen tienduizenden jaren geleden leefden, moesten vrouwen heel kieskeurig zijn. Elke keer dat een vrouw seks heeft, loopt ze de kans om zwanger te worden. Zwangerschap is een enorme investering.
Investeren in een partner
Dat geldt niet alleen voor de negen maanden die de baby in de baarmoeder zit, maar vooral voor de jaren daarna. Een vrouw moet een kind ook voeden en grootbrengen. Ze heeft dus liever een man die daarbij helpt en de middelen heeft om haar en haar nageslacht te beschermen. Voor mannen ligt het wat anders. Die hoeven alleen maar hun zaad te leveren en kunnen daarna gewoon verdwijnen. Dit verschil in kieskeurigheid zien we nu nog steeds terug. Het gaat vooral op voor de zogenaamde 'onenightstands'. Als het om een vaste relatie gaat, heeft een man net zo veel baat bij kieskeurigheid. Hij investeert tenslotte ook in mogelijke kinderen.
De beste man die een vrouw vanuit evolutionair oogpunt kan hebben, is gezond en vruchtbaar, en heeft veel tijd, aandacht, geld en eten voor haar en de kinderen. Bij mensapen, die net als mensen langere relaties hebben, willen de vrouwtjes daarom liever een dominant mannetje. Die kan zijn 'gezin' beter beschermen en heeft vaker toegang tot goed voedsel dan andere mannetjes. Bij mensen is dit vergelijkbaar met status. In alle culturen zijn mannen namelijk bezig met status en macht. En in alle culturen hebben vrouwen een voorkeur voor dat soort mannen. Gemiddeld genomen verwekken deze mannen ook meer nageslacht. We hebben nu wel een veel complexere maatschappij dan 10.000 jaar geleden, maar het speelt nog steeds een rol. Welke kenmerken status en macht opleveren varieert, maar het zit in de man om naar status te streven.
Jong heeft voorkeur
De ambitieuze en machtige man moet zijn verdiensten natuurlijk wel aan zijn eigen vrouw besteden en niet aan een andere. Daarom zal een vrouw letten op persoonlijkheid en gedrag waaraan ze kan zien dat hij daartoe bereid is. Een man die in een langetermijnrelatie investeert, loopt altijd het risico ongewild te investeren in een kind dat zij stiekem met een andere man gemaakt heeft. En daarom heeft zich bij mannen een voorkeur ontwikkeld voor vrouwen die trouw zijn. Een man zal op zoek gaan naar eigenschappen waaruit dit blijkt.
Uit onderzoek blijkt dat mannen en vrouwen even kieskeurig zijn als het om een relatie voor de lange termijn gaat. Dan vinden ze intelligentie, vriendelijkheid, gevoel voor humor en vooral trouw heel belangrijk. Vruchtbaarheid staat bij mannen hoog in het vaandel, zij het onbewust. Ze vinden vrouwen met een bepaalde lichaamsbouw aantrekkelijk. Zo is de verhouding van taille en heup bij een vrouw een aanwijzing voor vruchtbaarheid. Mannen vinden dat soort uiterlijke kenmerken belangrijker dan vrouwen.
Mannen kijken ook naar jeugdigheid. Mannen willen jonge vrouwen, op hun meest reproductieve leeftijd. Dan kunnen ze nog veel kinderen krijgen. De voorkeur voor jongere vrouwen neemt toe als mannen ouder worden. Het leeftijdsgat tussen een man en zijn voorkeursvrouw wordt dan steeds groter. Vrouwen zijn minder kieskeurig over leeftijd. Want mannen zijn hun hele leven vruchtbaar.
Genen geven geur af
Ook lichaamsgeur speelt een rol bij partnerkeuze, omdat het een signaal voor genetische kwaliteit is. Mensen zijn zich daar absoluut niet van bewust. Genen spelen zeker een rol als het om de voorkeur voor een bepaalde partner gaat. Het gaat om genen die betrokken zijn bij het immuunsysteem. Van een aantal diersoorten was al bekend dat ze liever een partner willen met andere 'afweergenen' dan zij zelf hebben.
Dit onderzoek hebben wetenschappers ook bij mensen uitgevoerd. Ze lieten vrouwen de geur ruiken van verschillende mannen. Wat bleek? Vrouwen hadden een duidelijk voorkeur voor de geuren van mannen met een ander genenpakket dan zijzelf. Maar geur is niet het enige criterium waarmee ze het onderscheid maken. Onderzoekers lieten vrouwen ook portretten zien van verschillende mannen. Ook nu hadden vrouwen een bepaalde voorkeur voor mannen met een bepaald genenpakket. Alleen werkte het nu andersom. Nu waren mannen met hetzelfde genenpakket het aantrekkelijkst. Waarom we wat betreft lichaamsgeur liever iemand hebben die genetisch verschilt, maar op grond van het uiterlijk dezelfde genen kiezen, blijft een mysterie. Wetenschappers vermoeden dat dit te maken heeft met de juiste balans in de genen, voor het beste resultaat. Op deze manier maken mensen onbewust een selectie om onze kinderen van een beter genenpakket te voorzien.
Foute man door pil
Vrouwen die de pil slikken, lopen het risico met de verkeerde man te eindigen. Wetenschappers ontdekten dat vrouwen die de hormonale anticonceptie slikken, op andere mannen vallen dan pilvrije vrouwen. De wetenschappers hielden vrouwen foto's voor van verschillende typen mannen, en vroeg ze wie ze zouden kiezen voor een langere relatie. Onder invloed van de pil vallen vrouwen voor de machoman met een sterke kaaklijn en opvallen jukbeenderen. De vrouwen die de pil niet slikken hebben meer oog voor de gevoeligere typen met een vrouwelijkere uitstraling. Dit zou voor een langere relatie slimmer zijn. Mannen met zachtere gezichtslijnen zijn gevoeliger en beter te vertrouwen, terwijl macho's vaker scheiden en vreemdgaan. Volgens de onderzoekers zou het zomaar kunnen dat een vrouw die stopt met het slikken van de pil, ineens beseft dat ze met de verkeerde opgezadeld zit.