mijn kijk op

Euthanasie: Het leven als eigendom van de mens

De discussie rond euthanasie wordt bepaald door felle voor- en tegenstanders. Welke argumenten zijn er eigenlijk tegen euthanasie? Waarom mag een mens niet zelf beslissen wanneer zijn leven afgesloten is? Voor elk argument is er een tegenargument. In dit artikel zullen de tegenargumenten worden ontkracht, geholpen door de filosofische visies van het existentialisme en absurdisme.

Wat is euthanasie

Het woord euthanasie komt uit het oud-Grieks, waarbij de samenstelling eu en thanatos vrij vertaald "Goede dood" betekent. Feitelijk komt euthanasie op het volgende neer: Het bespoedigen van de dood of het doden van ernstig lijdende ongeneeslijk zieken. In deze definitie zitten twee verschillende versies van euthanasie, zowel het zelf daadwerkelijk doden van een ander op zijn/haar verzoek, alswel het stoppen met een behandeling op verzoek waardoor betrokkene overlijdt. De grootste kritiek die geuit wordt gaat vooral over de zogenaamde actieve euthanasie, waarbij een arts een patiënt ter dood brengt op zijn/haar verzoek.

Euthanasie is verboden door God

Uit gelovige hoek wordt sterk geageerd tegen euthanasie. Zij gebruiken hierbij het argument dat God moord heeft verboden en dat euthanasie een vorm van moord is. Daarnaast mag alleen God beslissen over het leven, niet wij zelf.

Naar mijn mening is de tijd dat gelovigen het geloof kunnen toevoegen aan wetgeving voorbij. Wetenschappelijk bewijs voor God ontbreekt en daarnaast hebben alle levensbeschouwingen (religies en filosofische overtuigingen) allen een eigen ethos. Het opdringen van een eigen levensbeschouwing aan anderen, in de vorm van een beperking of verplichting, kan en mag in mijn visie nooit een wettelijke grond krijgen. Het legaliseren van euthanasie geeft voor gelovigen nog steeds de ruimte om zelf niet te kiezen voor euthanasie. In deze zin wordt van gelovigen dus geen enkel recht afgepakt, slechts verbod afgeschaft dat voor de rest niemand kwaad doet, maar wel andere levensbeschouwingen tegemoet komt. Daarnaast mag God überhaupt geen rol spelen in een discussie die ook niet-gelovigen aangaat, we leven immers in een seculiere samenleving waarbij kerk en staat gescheiden dienen te zijn.

Euthanasie is egoïstisch

In het geval van euthanasie worden geliefden, familie en naasten achter gelaten. Voor hen doet euthanasie pijn, aangezien ze dan iemand verliezen waarvan ze houden. In die zin is euthanasie egoïstisch, de patiënt denkt alleen aan zichzelf en niet aan zijn naasten.

Het argument dat euthanasie de omgeving pijn doet is relevant, dat is inderdaad het geval. Maar doet het de omgeving dan geen pijn om iemand waar ze om geven te zien lijden? Is het voor de omgeving ethisch verantwoord om iemand in lijden te verplichten te blijven ademen omdat zij anders moeten rouwen om zijn/haar dood? Naar mijn mening is het argument van de tegenstanders beredeneerd vanaf de verkeerde kant. De omgeving is in mijn ogen egoïstisch als zij euthanasie willen tegenhouden. Iedereen is toch baas van zijn/haar eigen leven? Feitelijk is dat het enige waardevolle bezit wat iemand op aarde heeft, hierover mag naar mijn mening niemand beslissen behalve de eigenaar zelf. Natuurlijk wordt er hulp ingeroepen bij euthanasie, maar het is de wens van de eigenaar van het leven die hierbij gerespecteerd dient te worden. Het is tegen de rechten van de mens om iemand te laten lijden, puur voor het eigenbelang. Men moet daarom ook uitgaan van de persoon zelf, anderen dienen niet te beslissen over het einde van het leven van een individu. In de grondwet staat daarom ook het zogenaamde zelfbeschikkingsrecht opgenomen: ieder mens heeft de vrijheid om binnen de grenzen van de wet zijn leven naar eigen inzicht in te richten.

Euthanasie is moord

Aangezien euthanasie feitelijk een bewuste kunstmatige dood is, kan dit gezien worden als moord. Daarnaast moet een arts de procedure uitvoeren, waardoor de arts feitelijk een moordenaar is.

Dit argument speelt natuurlijk in op gevoelens van rechtvaardigheid. Feitelijk is dit argument echter al fout, euthanasie valt namelijk niet onder moord, het is een zelfstandige definitie. Bij moord speelt mee dat de eigenaar van het leven zelf niet wilde afzien van zijn leven, of hier wettelijk gezien niet de juiste procedure en vooral bedenktijd voor heeft doorlopen. Een arts die zijn patiënt wil helpen bij zelfdoding, hij is hiertoe namelijk niet wettelijk verplicht, is dan ook geen moordenaar: hij verleent slechts de ultieme gunst om iemand te helpen in zijn/haar zelfbeschikkingsrecht, in dit geval de wens tot zelfdoding. Het is dan ook raar dat we deze situatie in films accepteren als heldhaftig, moedig en de ultieme vriendendienst: bij meerdere oorlogsfilms zien we een soldaat die zijn zware verwondingen niet gaat overleven en zijn beste vriend vraagt om het lijden te beëindigen. Deze situatie is feitelijk gezien een misdaad, maar toch accepteren we het in die situatie wel, maar veroordeelt een groot gedeelte van de bevolking de situatie waarin er wel een procedure en bedenktijd aan vastzit.

Medische vooruitgang kan de oplossing bieden

De medische vooruitgang staat niet stil, de oplossing voor een terminale ziekte kan gevonden worden waardoor het leven bij euthanasie feitelijk onnodig wordt beëindigd. Tevens hoeft niemand meer te lijden, pijn is goed te bestrijden tegenwoordig.

Hoewel pijnbestrijding inderdaad sterk verbeterd is, is in de praktijk nog steeds sprake van lijden. Het is dan ook bizar dat buitenstaanders het lijden van een individu willen bagatelliseren zonder zelf dit lijden van de persoon meegemaakt te hebben. Ook de medische vooruitgang kan geen argument zijn om lijden te verlengen, misschien komt het geneesmiddel over één jaar, misschien over honderd jaar en misschien ook nooit. Moeten we dan van iemand verlangen dat hij blijft leven omdat anderen vinden dat we misschien ooit een oplossing ervoor vinden? Is het redelijk om bijvoorbeeld van een tachtigjarige die zwaar lijdt te verwachten dat hij nog jarenlang moet wachten op een eventuele oplossing? Feitelijk moet men hier eerlijk durven zeggen dat het leven geen andere betekenis heeft, dan dat de eigenaar hier zelf aan vast hangt. Daarom is het ook diezelfde eigenaar die beslist of die betekenis nog ingevuld kan worden of dat het leven zo goed is geweest.

Samenvattend

Het existentialisme van Sartre en het absurdisme van Camus hebben gemeen dat zij het leven beschouwen als betekenisloos als zodanig. Het is slechts de mens zelf die hier een betekenis aanhangt, wat de conclusie oplevert dat de mens dus ook zelf de eigenaar van het leven is. Dit argument, gecombineerd met het grondwettelijk zelfbeschikkingsrecht, levert uiteindelijk op dat ieder mens zelf zijn einde kan bepalen. Het zorgt daarnaast juist ervoor dat de patiënt op een fatsoenlijke manier afscheid kan nemen van zijn naasten en het het heft in eigen handen kan nemen: het gevecht zonder einde kan worden afgerond.