Euthanasie: Het leven als eigendom van de mens

De discussie rond euthanasie wordt bepaald door felle voor- en tegenstanders. Welke argumenten zijn er eigenlijk tegen euthanasie? Waarom mag een mens niet zelf beslissen wanneer zijn leven afgesloten is? Voor elk argument is er een tegenargument. In dit artikel zullen de tegenargumenten worden ontkracht, geholpen door de filosofische visies van het existentialisme en absurdisme.

Wat is euthanasie

Het woord euthanasie komt uit het oud-Grieks, waarbij de samenstelling eu en thanatos vrij vertaald "Goede dood" betekent. Feitelijk komt euthanasie op het volgende neer: Het bespoedigen van de dood of het doden van ernstig lijdende ongeneeslijk zieken. In deze definitie zitten twee verschillende versies van euthanasie, zowel het zelf daadwerkelijk doden van een ander op zijn/haar verzoek, alswel het stoppen met een behandeling op verzoek waardoor betrokkene overlijdt. De grootste kritiek die geuit wordt gaat vooral over de zogenaamde actieve euthanasie, waarbij een arts een patiënt ter dood brengt op zijn/haar verzoek.

Euthanasie is verboden door God

Uit gelovige hoek wordt sterk geageerd tegen euthanasie. Zij gebruiken hierbij het argument dat God moord heeft verboden en dat euthanasie een vorm van moord is. Daarnaast mag alleen God beslissen over het leven, niet wij zelf.

Naar mijn mening is de tijd dat gelovigen het geloof kunnen toevoegen aan wetgeving voorbij. Wetenschappelijk bewijs voor God ontbreekt en daarnaast hebben alle levensbeschouwingen (religies en filosofische overtuigingen) allen een eigen ethos. Het opdringen van een eigen levensbeschouwing aan anderen, in de vorm van een beperking of verplichting, kan en mag in mijn visie nooit een wettelijke grond krijgen. Het legaliseren van euthanasie geeft voor gelovigen nog steeds de ruimte om zelf niet te kiezen voor euthanasie. In deze zin wordt van gelovigen dus geen enkel recht afgepakt, slechts verbod afgeschaft dat voor de rest niemand kwaad doet, maar wel andere levensbeschouwingen tegemoet komt. Daarnaast mag God überhaupt geen rol spelen in een discussie die ook niet-gelovigen aangaat, we leven immers in een seculiere samenleving waarbij kerk en staat gescheiden dienen te zijn.

Euthanasie is egoïstisch

In het geval van euthanasie worden geliefden, familie en naasten achter gelaten. Voor hen doet euthanasie pijn, aangezien ze dan iemand verliezen waarvan ze houden. In die zin is euthanasie egoïstisch, de patiënt denkt alleen aan zichzelf en niet aan zijn naasten.

Het argument dat euthanasie de omgeving pijn doet is relevant, dat is inderdaad het geval. Maar doet het de omgeving dan geen pijn om iemand waar ze om geven te zien lijden? Is het voor de omgeving ethisch verantwoord om iemand in lijden te verplichten te blijven ademen omdat zij anders moeten rouwen om zijn/haar dood? Naar mijn mening is het argument van de tegenstanders beredeneerd vanaf de verkeerde kant. De omgeving is in mijn ogen egoïstisch als zij euthanasie willen tegenhouden. Iedereen is toch baas van zijn/haar eigen leven? Feitelijk is dat het enige waardevolle bezit wat iemand op aarde heeft, hierover mag naar mijn mening niemand beslissen behalve de eigenaar zelf. Natuurlijk wordt er hulp ingeroepen bij euthanasie, maar het is de wens van de eigenaar van het leven die hierbij gerespecteerd dient te worden. Het is tegen de rechten van de mens om iemand te laten lijden, puur voor het eigenbelang. Men moet daarom ook uitgaan van de persoon zelf, anderen dienen niet te beslissen over het einde van het leven van een individu. In de grondwet staat daarom ook het zogenaamde zelfbeschikkingsrecht opgenomen: ieder mens heeft de vrijheid om binnen de grenzen van de wet zijn leven naar eigen inzicht in te richten.

Euthanasie is moord

Aangezien euthanasie feitelijk een bewuste kunstmatige dood is, kan dit gezien worden als moord. Daarnaast moet een arts de procedure uitvoeren, waardoor de arts feitelijk een moordenaar is.

Dit argument speelt natuurlijk in op gevoelens van rechtvaardigheid. Feitelijk is dit argument echter al fout, euthanasie valt namelijk niet onder moord, het is een zelfstandige definitie. Bij moord speelt mee dat de eigenaar van het leven zelf niet wilde afzien van zijn leven, of hier wettelijk gezien niet de juiste procedure en vooral bedenktijd voor heeft doorlopen. Een arts die zijn patiënt wil helpen bij zelfdoding, hij is hiertoe namelijk niet wettelijk verplicht, is dan ook geen moordenaar: hij verleent slechts de ultieme gunst om iemand te helpen in zijn/haar zelfbeschikkingsrecht, in dit geval de wens tot zelfdoding. Het is dan ook raar dat we deze situatie in films accepteren als heldhaftig, moedig en de ultieme vriendendienst: bij meerdere oorlogsfilms zien we een soldaat die zijn zware verwondingen niet gaat overleven en zijn beste vriend vraagt om het lijden te beëindigen. Deze situatie is feitelijk gezien een misdaad, maar toch accepteren we het in die situatie wel, maar veroordeelt een groot gedeelte van de bevolking de situatie waarin er wel een procedure en bedenktijd aan vastzit.

Medische vooruitgang kan de oplossing bieden

De medische vooruitgang staat niet stil, de oplossing voor een terminale ziekte kan gevonden worden waardoor het leven bij euthanasie feitelijk onnodig wordt beëindigd. Tevens hoeft niemand meer te lijden, pijn is goed te bestrijden tegenwoordig.

Hoewel pijnbestrijding inderdaad sterk verbeterd is, is in de praktijk nog steeds sprake van lijden. Het is dan ook bizar dat buitenstaanders het lijden van een individu willen bagatelliseren zonder zelf dit lijden van de persoon meegemaakt te hebben. Ook de medische vooruitgang kan geen argument zijn om lijden te verlengen, misschien komt het geneesmiddel over één jaar, misschien over honderd jaar en misschien ook nooit. Moeten we dan van iemand verlangen dat hij blijft leven omdat anderen vinden dat we misschien ooit een oplossing ervoor vinden? Is het redelijk om bijvoorbeeld van een tachtigjarige die zwaar lijdt te verwachten dat hij nog jarenlang moet wachten op een eventuele oplossing? Feitelijk moet men hier eerlijk durven zeggen dat het leven geen andere betekenis heeft, dan dat de eigenaar hier zelf aan vast hangt. Daarom is het ook diezelfde eigenaar die beslist of die betekenis nog ingevuld kan worden of dat het leven zo goed is geweest.

Samenvattend

Het existentialisme van Sartre en het absurdisme van Camus hebben gemeen dat zij het leven beschouwen als betekenisloos als zodanig. Het is slechts de mens zelf die hier een betekenis aanhangt, wat de conclusie oplevert dat de mens dus ook zelf de eigenaar van het leven is. Dit argument, gecombineerd met het grondwettelijk zelfbeschikkingsrecht, levert uiteindelijk op dat ieder mens zelf zijn einde kan bepalen. Het zorgt daarnaast juist ervoor dat de patiënt op een fatsoenlijke manier afscheid kan nemen van zijn naasten en het het heft in eigen handen kan nemen: het gevecht zonder einde kan worden afgerond.

© 2010 - 2025 Polkozic, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Reacties

Mathe, 25-09-2012
Je ziet wat over het hoofd. Mensen kunnen namelijk ook uit niet-religieuze overwegingen tegen euthanasie zijn. Wat dan? … Verder vergeet je dat niemand verantwoording hoeft af te leggen over de reden dat hij/zij op een bepaalde manier stemt. Wat bepalend is in een democratie is wat de meerderheid stemt of wilt. Als de meerderheid tegen euthanasie is, zal dat zich in wetgeving vertalen… Het is verder niet relevant of men uit religieuze of niet-religieuze overwegingen tegen of voor euthanasie is… Maw. In een democratie mag iedereen zijn mening laten horen, en mag iedereen stemmen, .en of er een religieuze overweging ten grondslag van een mening of stem ligt doet niet ter zake… De meerderheid beslist, .en als die meerderheid tegen euthanasie is dan zal euthanasie verboden worden…Reactie infoteur, 27-09-2012
Een democratie is iets anders dan het dictaat van de meerderheid; de belangen van minderheden zullen altijd ook afgewogen moeten worden. Als 60% van geloof X is, en 40% van geloof Y, mag geloof X dan zijn geloof opleggen aan de rest in uw visie van een democratie? Een democratie behelst ook enkele waarden, waaronder vrijheid. Vrijheid is niet de vrijheid om iets op te leggen aan een ander, maar de vrijheid om zoveel mogelijk invulling te geven aan het eigen leven/dood indien dit anderen niet schaadt.

Euthanasie is het recht om op een humane wijze een einde te maken aan het eigen leven, door dit aan mensen te ontzeggen wordt het leiden van hen vergroot. En waarom? Omdat iemand vindt dat hij/zij moet beslissen over het leven van een ander?

Karin, 21-05-2012
In een discussie met niet-gelovigen, mag God geen rol spelen, met andere woorden, "Zo lang er mensen zijn die niet in God geloven, moeten jullie je bek houden", dat is exact wat er staat. Wat een beknepenheid! We leven altijd nog in een democratie, geen totalitaire Staat waarin alleen de wetten van de wetenschap de boventoon voeren. Zo lang er mensen zijn die in God geloven, zal dat altijd -democratisch- vertegenwoordigd worden bij het nemen van besluiten aangaande wetten en regels. Dus, ja, God speelt wel mee bij het maken van wetten. En wat betreft het Absurdisme, Camus denken houdt in dat men binnen de grenzen van het condition humaine, zijn lijden moet dragen en doorgaan. Voor wat betreft euthanasie, daarover heeft hij nooit uitspraken gedaan. De toegepaste analogie in dit verhaal is te ver uitgestrekt.Reactie infoteur, 21-05-2012
In geen enkele gezonde samenleving mag de religie van een groep gebruikt worden om de rechten van een andere groep te beperken. Als u tegen dit grondbeginsel bent en willens en wetens de niet-gelovige het recht op zelfbeschikking wilt afnemen dan vraag ik me af waar u de grens trekt. Zou u het zelf een probleem vinden als een andersgelovige (bijvoorbeeld een moslim of een jood) dezelfde macht over u zou willen uitoefenen als u over mij?

Uw stelling met betrekking tot geloof en democratie: Ja het is zo dat er invloed vanuit verschillende religies wordt uitgeoefend op de staat via de democratie. Het ideaalbeeld is echter een seculiere staat: Een staat waarbij geloof en religie geen invloed uitoefenen op de maatschappij als geheel. Dit seculiere grondbeginsel stelt u nu ter discussie en daarmee dus de huidige staatsinrichting.

Ik beperk uw recht niet; u kunt immers zelf kiezen om gebruik te maken van het recht op euthanasie of niet. U wilt mijn rechten wel beperken, u wilt namelijk voor mij beslissen of ik gebruik mag maken van dit recht op grond van UW geloof. Is uw claim dat ik een totalitaire staat voorsta nog wel verdedigbaar dan?

Voor wat betreft Camus, ik stel ook niet dat hij uitspraken heeft gedaan over euthanasie. Ik stel dat hij de betekenis die traditioneel vanuit het geloof aan het leven wordt gehangen, niet onderschrijft. Lijden dragen en doorgaan is geen verplichting die Camus ons oplegt; dit is er een vanuit uw (ik neem aan christelijk?) geloof dat zelfs gebaseerd is op het lijden en het moeten dragen hiervan.