Klagen is goed voor je maar wanneer moet je minder klagen?

Ongemerkt klagen we wat af. Voor veel mensen is het glas half leeg. Alles wat tegenzit wordt benoemd. Het weer, het werk en de dagelijkse gang van zaken. Gelukkig is bij de meeste mensen het glas halfvol. Ze zien de zonnige kant van het leven en leven ernaar. Klagen heeft geen zin. Je lost er niets mee op. Natuurlijk is het vervelend in de file of dat het zo warm is maar daar kun je wat aan doen. Maar er zijn ook mensen die blijven hangen in het klagen en op den duur mijden mensen de klager. Af en toe klagen heeft een functie om door te kunnen gaan en is goed. Elke dag klagen is niet goed en kan leiden tot ‘chronisch’ klagen.

• Klagen
• Waarom klagen we
• Klagen of assertiviteit
• Klagen lucht op
• Zinloos geklaag
• Waarom niet te lang klagen

Klagen

Klagen heeft twee betekenissen:

• verdriet of pijn door woorden te kennen geven;
• ontevreden zijn.

Verdriet of pijn

We klagen bijvoorbeeld als we ons hard stoten of als we intens verdrietig zijn over het overlijden van een dierbare. De andere betekenis is veel bekender, namelijk klagen uit ontevredenheid.

Ontevreden zijn

Klagen is een manier om je ontevredenheid te uiten. Ontevreden zijn over bijvoorbeeld het weer, de files of de politiek. Het is een bijzondere vorm van communiceren, die iedereen wel eens toepast.

Waarom klagen we

We klagen zodat we letterlijk en figuurlijk de ergernis kwijt kunnen. We ergeren ons aan het weer en de file. We weten dat we er absoluut geen invloed op hebben. We klagen dat bijvoorbeeld het brood op is. De ergernis is dan weg en je pakt maar een knäcker. Een Amerikaans psycholoog Robin M. Kowalski van de Lemon Universiteit deed onderzoek naar mensen die klaagden.

Korte termijn

Ze constateerde dat klagen op de korte termijn een goed gevoel geeft maar dat nooit klagen op de lange termijn, een gevoel van onbehagen geeft. De opluchting van klagen dat het goede gevoel geeft heeft een sociaal voordeel als een:

• veilige manier om contact te maken. Klagen kan een herkenning geven. Met je collega’s kun je klagen over je baas, in het onderwijs of in de zorg begrijpen de mensen je als er geklaagd wordt;
• kwijtraken van negatieve energie. Een luisterend oor kan de spanning over de ergernis van iets van je doen afglijden;
• poging om werkelijke behoeftes zichtbaar te maken. Elke klacht is doordrenkt met behoeftes.

Klagen of assertiviteit

Volgens klinisch psycholoog Margôt van Stee moeten we onderscheid maken tussen assertiviteit en klagen. Assertiviteit is het uiten van je mening en gevoelens op een eerlijke en gepaste wijze. Je komt op voor je eigen belangen op een manier die bij de situatie past. Die respectvol is naar de ander maar ook voor jezelf. Terwijl klagen of zeuren respectloos kan zijn naar de ander.

Klagen lucht op

Klagen is je ergernis uiten. Dat is op zich gezond, omdat het beter is negatieve gevoelens of negatieve emoties niet op te kroppen. Mensen bij wie het leven van een leien dakje loopt zijn mensen die geen verdriet hebben en af en toe klagen. Bij veel mensen heeft klagen met de geestelijke toestand te maken. Mensen die gelukkig zijn en bij wie alles op rolletjes loopt zijn gelukkige mensen. Zij klagen over het weer of over de files maar vergeten dat meteen. Iemand die elke dag pijn heeft, eenzaam is, verdrietig over het leven, wordt eerder een klager van alle dagen. Een klager van alle dag waar de mensen uit de omgeving geen zin in hebben en wegblijven.

Zinloos geklaag

Klagen kan eveneens een positieve uitwerking hebben. Klagen is niet verkeerd, maar het moet wel gegrond zijn. Blijven klagen over het weer is fijn om je ongenoegen te laten blijken, maar blijven klagen over dingen die je niet veranderen kunt, is zinloos. Klagen om het klagen, dus zonder gegronde reden, kan juist een negatieve uitwerking hebben. "Allereerst vindt niemand je meer leuk of neemt niemand je nog serieus, als je zomaar klaagt", licht Jan-Willem van Prooijen, sociaal psycholoog aan de Vrije Universiteit Amsterdam toe. "Maar daarnaast kun je je er zelf ook echt slecht door gaan voelen. Als je veel klaagt, zie je alles negatief. Je krijgt dan ook een negatief kijk op de wereld."

Waarom niet te lang klagen

Klagen kan goed zijn voor je, maar niet altijd, niet alleen om toehoorders te willen hebben. De kans is met altijd klagen aanwezig om een klaagverslaving op te lopen.

Klaagverslaafde

Een klaagverslaafde klaagt uit gewoonte. Het is een manier van communiceren geworden, waarin vooral de beperkingen en fouten van anderen worden benoemd. Het doel is niet een oplossing vinden, maar aandacht te krijgen voor het ‘onrecht’ wat de klager is aangedaan. Mensen met deze verslaving klagen, zonder dat ze het zelf door hebben, de hele dag door. Over van alles en nog wat. Drie tips om het klagen te kunnen minderen:

• Wees je bewust van het klagen. Klagen is voor veel mensen een onbewuste gewoonte geworden. Maak met woorden je er letterlijk bewust van dat veel en over alles klagen, niet helpt. Schrijf het op, dat elke dag klagen niet helpt en plak het op het prikbord of op het toilet. Help er jezelf daaraan te herinneren;
• Ga proactief te werk. Klagen is reactief. Er is iets om over te klagen en de klager gaat als een soort toeschouwer van zijn eigen leven, ‘vertellen’ hoe erg het allemaal is. Voor de omgeving is het vervelend en ze denken al gauw: daar heb je haar/hem weer en mijden je. Mensen die proactief zijn doen het anders. Er is iets om over te klagen en ze hebben drie keuzes: accepteren, veranderen of weglopen. Als je uit deze opties kiest is klagen niet meer nodig;
• Accepteer of hanteer de realiteit. Een gevecht met de realiteit, waar je over klaagt verlies je altijd. Doe onderzoek, ga je verdiepen en wees actief.