Landen die niet lid zijn van de Verenigde Naties (VN)

Landen die niet lid zijn van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties is de meest universele internationale organisatie van de wereld. Met 193 lidstaten zijn praktisch alle landen ter wereld vertegenwoordigd. Echter, er is ook een aantal landen of entiteiten dat geen lidmaatschap hebben. Welke landen zijn geen lid van de VN? En waarom zijn deze landen geen lid van de VN?

Lidmaatschap van de VN

Dit jaar in 2011 is Zuid-Sudan als meest recent nieuw lid aan de lijst van leden van de VN toegevoegd. Daarvoor was Montenegro in 2006 het laatste nieuw lid. Met 51 oorspronkelijke lidstaten is het aantal lidstaten in de loop der jaren explosief toegenomen naar de huidige stand van 193 lidstaten. Dit aantal bestaat niet alleen uit staten die besloten lid te worden, maar voornamelijk uit landen die als gevolg van dekolonisatie, op grond van het principe van self-dertermination, onafhankelijke staten zijn geworden. Ook in het geval van uiteenvallen van staten zoals Joegoslavië is er weer een nieuwe toestroom ontstaan van nieuwe onafhankelijke staten.

Waar moet een staat aan voldoen om lidmaatschap te krijgen? Welke voorwaarden gelden er voor lidmaatschap van de VN?

Hoewel de Verenigde Naties een 'open' internationale organisatie is, betekent dat niet dat iedereen zomaar lid kan worden. Uiteindelijk is het altijd een beslissing van de al bestaande lidstaten. Na een verzoek tot lidmaatschap van het betreffende land neemt de Veiligheidsraad het verzoek in overweging en als het besluit het land voor te dragen ( 9 van de 15 stemmen voor, waaronder geen tegenstem of veto van de Permanente leden) kan in de algemene vergadering met 2/3 van de stemmen van landen aanwezig en stemmend het land lid worden van de VN. In het Handvest van de Verenigde Naties, ook wel de grondwet van de VN, staat beschreven aan welke voorwaarden landen moeten voldoen.

Landen moeten vredelievend zijn

Landen moeten vredelievend zijn in overeenkomst met de belangrijkste bepalingen in het VN Handvest. Interessant detail is dat de landen die oorspronkelijk het VN verdrag ondertekend hebben niet bepaald vredelievend waren. Zo was Rusland, voordat het zich tegen de Duitsers schaarde, nog bijzonder niet vredelievend bezig bij het invallen Finland en Polen. Vandaar dat de voorwaarde tot vredelievendheid niet van toepassing is op oorspronkelijke leden, maar alleen op nieuwe leden.

In staat zijn om de verplichtingen van de VN te kunnen naleven.

De staat moet een regering hebben met effectieve controle op eigen grondgebied en moet geen macht boven zich hebben.
Dit houdt in dat een land soeverein moet. Dus onafhankelijk. Hiermee is een voorwaarde voor lidmaatschap dus dat een entiteit een staat moet zijn. En dat is precies waar de moeilijkheid ligt. Wanneer staten een 'nieuwe staat' niet erkennen als zijnde een staat, worden er geen diplomatieke betrekkingen op statelijk niveau geïnitieerd. Met als gevolg dat ze 'nieuwe staat' niet lid laten worden bij aanvraag voor lidmaatschap van de VN. Er zijn veel meningsverschillen over wanneer een staat een staat is, maar over het algemeen wordt de declaratoire doctrine aangehangen. Deze doctrine stelt dat een entiteit een nieuwe staat is wanneer het aan objectieve voorwaarden voldoet ( volgens de montevideo conventie: 1. gedefinieerd territorium, 2. permanente bevolking, 3. stabiele regering met effectieve controle, 4. capaciteit om diplomatieke betrekkingen te onderhouden). In dat geval is de erkenning van de staat slechts een declaratie. Maar omdat landen pas voorstemmen in de veiligheidsraad en in de algemene vergadering wanneer ze een staat erkennen, gaat erkenning toch vooraf aan lidmaatschap.
De volgende landen die niet lid zijn van de VN komen het dichtst in de buurt van de objectieve criteria, maar hebben niet genoeg erkenning om lidstaten te worden.

Landen die niet lid zijn van de VN

Kosovo

In Kosovo is in 2008 onafhankelijkheid uitgeroepen. Ondanks dat het door veel Europese landen erkent is, heeft het nog niet genoeg erkenning om lid te kunnen worden van de Verenigde Naties. Veel landen, zoals bijvoorbeeld Spanje, zijn bang dat afscheiding bewegingen in eigen land zo versterkt worden. Ze willen geen precedent werking.

Taiwan

Taiwan is een vreemde eend in de bijt. Het heeft een lang periode zelfs zitting gehad in de Veiligheidsraad. Het hield de zetel van China, omdat het naar eigen zeggen aanspraak maakt op het hele gebied van China. In 1971 ging de zetel echter over naar de huidige regering van China. Aangezien de regering van Taiwan nog steeds volhoudt dat het de rechtmatige regering is van China, is het geen lid van de VN.

Palestina

Palestina heeft zeer recentelijk opnieuw een aanvraag gedaan voor lidmaatschap. Het is nog in afwachting van een besluit, maar de kansen zijn zo goed als nul. Aangezien de Verenigde Staten zitting neemt in de Veiligheidsraad komt het waarschijnlijk niet eens tot een beslissing in de Algemene Vergadering. De Verenigde Staten als beschermheer van Israel, zal nooit overgaan op erkenning van Palestina als een staat. Voor Palestina zou lidmaatschap een geweldige uitkomst zijn, doordat het dan buurland Israel zou kunnen beschuldigen van het het gebruik van geweld tegen een lidstaat. Ondanks dat het geen lidstaat is, is het wel een permanent waarnemend lid. Het mag aanschuiven bij de Algemene Vergadering.

Vaticaanstad

Hoewel het niet helemaal duidelijk of Vaticaanstad als een volwaardige staat kan worden aangezien, heeft Vaticaanstad toch geen aanvraag gedaan voor lidmaatschap. Ook claimt het niet een geheel onafhankelijke staat te zijn. Het is wel een permanent waarnemend lid.