De Oekraïne-crisis: een beknopt overzicht

De Oekraïne-crisis; het begon met de afscheiding van de Krim en escaleerde door het neerstorten van vlucht MH17. Daarnaast zagen we de rellen in de straten van Oekraïne, de invloed van Rusland en de aanhoudende politieke spanningen. Wie zijn echter de partijen die een rol spelen in dit conflict? En wat is de oorzaak van de spanningen in Oekraïne?

Oekraïne: een beetje achtergrondinformatie

Oekraïne is een Oost-Europees land dat grenst aan Rusland, Wit-Rusland, Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Moldavië. Het land telt ongeveer 44 miljoen inwoners en is qua oppervlakte een van de grootste landen van Europa. De hoofdstad van Oekraïne is Kiev. Na de staatsgreep in Moskou op 24 augustus 1991 werd Oekraïne onafhankelijk verklaard door het Oekraïense parlement en was Oekraïne officieel geen onderdeel meer van de Sovjet-Unie.

Russisch of Europees georiënteerd?

Sinds de onafhankelijkheid van Oekraïne in 1991 was het land erg verdeeld tussen Rusland en de Europese Unie. In november 2013 keerde voormalig president Janoekovitsj zijn rug naar de Europese Unie door de vrijhandelsovereenkomst tussen Oekraïne en de Europese Unie niet te tekenen. Toen Janoekovitsj vervolgens in december 2014 wél de vrijhandelsovereenkomst tussen Rusland en Oekraïne tekende, reageerden Pro-Europese oppositiepartijen hierop door met tienduizenden betogers op straat te komen. Bij deze betogingen kwamen tientallen mensen om het leven.

Op 22 februari 2014 werd Janoekovitsj door de oppositie binnen het Oekraïense parlement gedwongen om af te treden, omdat hij te Russisch gezind zou zijn. Ondertussen werd er in Kiev een nieuwe regering gevormd; de regering-Jatsenjoek. Deze regering was meer Europees georiënteerd. Hierdoor ontstond er op zijn beurt onrust in de Krim, waar de meerderheid van de bevolking uit Russen bestond.

Annexatie van de Krim

In een referendum op 16 maart 2014 was meer dan 96% van de Krimse bevolking voorstander van het aansluiten van de Krim bij Rusland. Rusland reageerde hierop door de Krim op 18 maart 2014 te annexeren. Dit verhoogde de spanning tussen de Krim, de Europese Unie en Rusland aanzienlijk.

Door de afscheiding van de Krim bij Oekraïne, ontstond er eveneens meer onrust in andere regio's van Oekraïne. In de regio's Donetsk en Loehansk werden bijvoorbeeld een referendum gehouden door Russische separatisten. Hier stemde de overgrote meerderheid voor de afscheiding van Oekraïne. Dit referendum werd echter niet erkend door de EU en Kiev, maar wel door Rusland. Hierdoor liepen de spanningen steeds hoger op.

Vlucht MH17

Op 17 juli 2014 stortte vlucht MH17 neer boven Oekraïne, in een gebied waar op dat moment een pro-Russische opstand bezig was. De VN-Veiligheidsraad was unaniem in het besluit dat het vliegtuig was neergeschoten. Het onderzoek naar de oorzaak van de crash verliep moeizaam. De brokstukken lagen namelijk verspreid over een grote oppervlakte en in het gebied waarin de brokstukken lagen was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. Zowel Oekraïne, Rusland en de pro-Russische separatisten ontkenden enige betrokkenheid bij het ongeluk. Het ongeluk zorgde echter opnieuw voor meer spanningen tussen de Russen, pro-Russische separatisten en Oekraïne.

Raketaanval Marioepol

Na een relatief rustige periode werd het in Oekraïne weer onrustig toen in januari 2015 de havenstad Marioepol werd aangevallen. De aanval werd een oorlogsmisdaad genoemd, aangezien er bewust geschoten werd op burgers. De beschuldigingen vlogen opnieuw over en weer over wie achter de aanval zat.

Staakt-het-vuren

Op 15 februari 2015 ging in de regio van Oost-Oekraïne een staakt-het-vuren in. De strijdende partijen hielden zich echter niet altijd aan deze afspraak. Zodoende vond er op 3 maart 2015 een gesprek plaats tussen de president Porosjenko van Oekraïne, Hollande van Frankrijk, Poetin van Rusland en de Duitse bondskanselier Merkel. Deze vier leiders vroegen samen om de hulp van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), zodat deze organisatie kon instaan voor het respecteren van de wapenstilstand.