Oekraïne of De Oekraïne: wat is de correcte naam?

Oekraïne is het grootste land in Europa na Rusland. Voor veel Nederlanders is het land niet zo heel bekend. Zo wordt ook nogal eens de verkeerde naam gebruikt. Sommigen zeggen De Oekraïne, anderen alleen Oekraïne, dus zonder het woordje 'de'. Hoe zit het nu precies met die naam en waardoor is dit zo ontstaan? En hoe belangrijk is het verschil tussen die twee nu eigenlijk? De naam Oekraïne of Oekraina, zoals het in het Oekraïens zelf wordt uitgesproken, betekent letterlijk zoiets als 'grensland' of 'op de grens'. Dat is niet voor niets, want in de geschiedenis van het land heeft het al vaak onderdeel uitgemaakt van verschillende rijken. En als zodanig was Oekraïne ook meestal de grens van zo'n rijk met omliggende landen en gebieden. In die hoedanigheid zijn in het land ook de nodige gevechten beslecht. Dit speelt een belangrijke rol in de oorzaak van het benoemen van het land als 'De Oekraïne'.

Pas sinds kort een onafhankelijk land

Wat velen niet weten is dat het land pas sinds 1991 een onafhankelijke staat is. Vanaf 1944 maakte Oekraïne deel uit van de Sovjet Unie tot deze viel. In de eerste helft van de twintigste eeuw is het gebied zowel onder controle geweest van Polen, Duitsland en de Sovjet Unie. Ga je nog verder in de tijd terug, dan kom je erachter dat de Oekraïense geschiedenis vol zit met conflicten en oorlogen. Je komt allerlei namen en naties tegen: Polen, Litouwen, Zweden, Oostenrijk, Catherina de Grote, de Kozakken en de Turken. En zo is het land dus pas sinds 1991 een echt onafhankelijk land.

Toch een eigen cultuur

De turbulente geschiedenis van Oekraïne speelt een grote rol bij de naamsverwarring. Het gebied heeft door de jaren heen vaak onder een andere vlag heeft gestaan, maar dat neemt niet weg dat er toch een echt Oekraïense identiteit bestaat. In dat opzicht doet het niet onder voor vele andere landen. Zo heeft het een eigen taal, het Oekraïens. Maar er zijn ook de nodige eigen tradities. Denk bijvoorbeeld aan klederdracht en typisch Oekraïense gerechten. Maar ook als het gaat om schrijvers, dichters en artiesten.

Een eigen naam

Daarom is het niet verwonderlijk dat het gebied altijd een eigen aanduiding heeft gehad. Ook al was het nooit een onafhankelijk land. En bij het aanduiden van zo'n gebied, is het niet ongewoon een lidwoord te hanteren. Denk bijvoorbeeld maar aan de Veluwe of de Randstad. Maar bij het benoemen van een land of provincie is dat niet gewoon. Een uitzondering zijn landen of gebieden die in meervoud worden geschreven. Voorbeelden zijn De Verenigde Staten, De Filipijnen, De Verenigde Arabische Emiraten.

Het belang van de juiste naam

En omdat Oekraïne tegenwoordig ook een onafhankelijk land is, is het niet langer gepast om van De Oekraïne te spreken. Sterker nog, het is eigenlijk een belediging voor het land. Het is namelijk een benaming uit de tijd dat het gebied een speelbal was van al die landen rondom Oekraïne die zich het gebied hebben willen toe-eigenen. Door dat kleine lidwoordje, houd je het idee in stand dat het eigenlijk geen autonoom land is. De meesten zullen dat natuurlijk onbewust of vanuit gewoonte doen. Maar het is goed je te realiseren hoe dit over komt bij andere mensen. En dan op de eerste plaats de Oekraïners zelf. Nu het land onafhankelijk is, is het belangrijk dat het op de juiste manier benoemd wordt.

De bedreiging vanuit Rusland in 2014

Sinds Rusland in 2014 zich met Oekraïne is gaan bemoeien is het nog belangrijker geworden om de juiste naam te hanteren. Velen zeggen dat Rusland het liefst Oekraïne of delen ervan weer voor zichzelf zou willen opeisen. De Oekraïners voelen zich bedreigd door het grote buurland. Het is niet verwonderlijk dat het hele conflict vaak de internationale pers gehaald. Juist dan is het zaak dat de correcte naam voor het land gehanteerd wordt. En de correcte naam is dus Oekraïne zonder het lidwoord 'de'.