Tsunami 2004 Indische Oceaan: 10 jaar geleden

In december 2014 was het tien jaar geleden dat ruim 230.000 mensen de dood vonden. Een tsunami als gevolg van een zeer krachtige aardbeving trof meer dan tien landen en liet een spoor van vernieling achter. De al zo arme landen konden deze ramp emotioneel, maar ook financieel niet verwerken. Hoe staat het nu met de landen na tien jaar?

Tsunami 2004 Indische Oceaan: 10 jaar geleden

• Aardbeving
• Tsunami
• Indonesië
• Sri Lanka
• India
• Thailand
• Myanmar
• Malediven
• Maleisië
• Overige getroffen landen
• Cijfers en feiten
• Herdenking

Aardbeving

Het was Tweede Kerstdag 2004 rond het middaguur. Een zware aardbeving van 9.0 op de schaal van Richter was voelbaar in meer dan 24 landen. De beving deed zich plaats in de Indische Oceaan, ten noorden van Indonesië. De beving was de op drie na sterkste beving sinds 1900. Omdat men destijds niet gedacht had dat de aardbeving verdere gevolgen zou hebben, werd er geen tsunami-alarm afgegeven. De aardbeving vond echter plaats op grote diepte en zou zorgen voor een allesvernietigende tsunami die onder andere Indonesië, Thailand, Sri Lanka en India zou aandoen. Zelfs landen in Afrika die aan de oostkust lagen, kregen te maken met grotere en hogere golven.

Tsunami

De aardbeving heeft in totaal drie grote golven veroorzaakt. De eerste golf was rond de twaalf meter hoog, de laatste was ruim zes meter hoog. De eerste golf had binnen een half uur de kust van Indonesië, Thailand en Maleisië bereikt. Na anderhalf uur bereikte de golf Sri Lanka, India en de Malediven. Na ruim zeven uur kwam de golf aan in Tanzania, Kenia en Somalië. De golf had nog een hoogte van ruim vijf meter.

De tweede golf liep ongeveer twintig minuten achter op de eerste golf. Nadat de bovenstaande landen werden getroffen door een al allesvernietigende golf, kwam twintig minuten later een tweede golf. Met een hoogte van ruim negen meter vernietigde de golf alles op zijn pad. De tweede golf was niet sterk genoeg om de Afrikaanse landen te bereiken.
De derde golf bereikte alleen Indonesië, Thailand en Maleisië.

De schade als gevolg van de aardbeving en de tsunami waren ongekend. Het dodental liep op tot 250.000, slechts 180.000 van hen kon worden bevestigd. Veel lichamen zijn nooit gevonden. De financiële schade kon pas na vijf jaar goed worden geschat. De totale schade van alle landen bij elkaar werd geschat op 89 miljard dollar (81 miljard euro). Naast de financiële schade was er ook veel schade opgelopen aan de natuur. In totaal is er een natuurgebied zo groot als Luxemburg volledig verwoest. Het koraal in het rampgebied was voor 30% beschadigd, waarvan 10% onherstelbaar.

Nederland behaalde een recordbedrag binnen tijdens een benefit-avond waarbij vele bekenden artiesten samenwerkten om geld binnen te halen. Een klein land als Nederland behaalde een bedrag van 146 miljoen euro. Vele andere landen haalden ook veel geld binnen.

Indonesië

Volgens de Indonesische autoriteiten zijn er ruim 237.000 mensen omgekomen. Het bevestigde aantal doden kwam uit op 130.736 doden. Het verschil van bijna 100.000 komt doordat vele lichamen nooit zijn gevonden. Het dodental in Indonesië was het hoogste van alle getroffen landen. Het land lag het dichts bij het epicentrum en kreeg hierdoor de volle laag. Drie golven binnen twee uur vernietigde het grootste deel van het land. De geschatte schade kwam uit op 29 miljard euro.

In de vier jaren erna werden er ruim 140.000 nieuwe huizen gebouwd. De kustlijn is volledig opgebouwd met nieuwe hotels, nieuwe huizen en nieuwe natuur. Het land is beter voorbereid op dergelijke rampen en heeft met andere landen een internationaal tsunami-alarm opgezet. Het toerisme kwam pas na drie jaar weer op gang. Op dit moment is het toerisme op hetzelfde peil als dat het in 1999 was. De visserij-sector werd het hardste geraakt. Deze is op dit moment nog steeds niet herstelt. In 2007 is begonnen aan het herstellen van infrastructuur.

De oorlog tussen de rebellen in het land stopte per direct. Hiermee is de veiligheid van het land flink verbeterd en is corruptie flink afgenomen.

Sri Lanka

Sri Lanka is één van de zwaarst getroffen gebieden van de tsunami in 2004. De gevolgen van de ramp zijn nu nog goed zichtbaar, vooral in de economie. In 2004 kende het eiland slechts twaalf ziekenhuizen. In een mum van tijd waren de ziekenhuizen allemaal vol. Duizenden mensen konden geen hulp krijgen en stierven. In totaal kwamen er meer dan 38.000 mensen om het leven. Ten tijde van de tsunami was er sprake van een burgeroorlog in Sri Lanka. De vele landmijnen werden door de tsunami weggespoeld en kwamen op gevaarlijke plekken terecht. Eén landmijn ging af toen reddingswerkers bezig waren om mensen te helpen. Hierbij kwamen twaalf mensen om het leven.

Nu, tien jaar later, is het land nog lang niet op het niveau van tien jaar geleden. De schade van elf miljard euro heeft het land nog armer gemaakt dan het al was. Er leven nog ruim 33% van de mensen onder de armoedegrens. Het toerisme heeft in 2014 hetzelfde niveau bereikt als tien jaar geleden. Door het einde van de burgeroorlog maakt het land op dit moment een enorme economische groei mee.

Veel mango en bananenbomen werden verwoest. Dergelijke bomen hebben acht tot twaalf jaar nodig om te groeien voordat ze veel geld opleveren. Meer dan 55% van de inwoners raakten werkloos. Om beter voorbereid te zijn op toekomstige rampen heeft Sri Lanka nu een rampenplan en is er betere medische hulp beschikbaar.

India

India heeft een lange kustlijn. Deze is voor een groot deel verwoest door de drie krachtige golven die de kustlijn aandeden. De schade die de golven aanrichten werden beraamd op tien miljard euro. In 2008 gaf de regering van India aan meer dan achttien miljard euro schade te hebben geleden. Ruim 600.00 mensen raakten dakloos, terwijl er maar ongeveer 80.000 huizen door het water werden verwoest.

De inkomsten van India komen voor driekwart voort uit agrarische activiteiten. Omdat de akkers vrijwel allemaal in het binnenland liggen, heeft India hier geen gevolgen aan overgehouden. Het toerisme daalde echter in de komende drie jaren met 19%. Het niveau van toerisme in 2004 is tot heden nooit meer behaald. Dit komt mede door de vele verkrachtingen die dagelijks in het nieuws zijn.

India is voor slachtoffers van het tsunami misschien wel de slechtste plek om te zijn. Naast het feit dat de gezondheid uitermate slecht is, het land voor een grotendeel in armoede leeft en dat de bevolking in India ontzettend snel groeit, kwam de noodhulp erg traag op gang. Van de geplande 76.000 huizen die voor 2008 klaar moesten zijn, werden er maar 38.000 gebouwd. Meer dan 300.000 slachtoffers leven op dit moment nog steeds in opvangcentra. De kans dat zij ooit nog over een eigen huis zullen beschikken is nihil.

Op de Andamanen en Nicobaren, een eilandengroep behorend tot India, vielen 2.000 doden. Dit hadden er veel meer kunnen zijn, zeker als men nagaat dat de eilandengroep weinig schuilplaatsen bieden en niet hele hoge punten kennen. Toch wist de bevolking op tijd te vluchten door kennis die van generatie op generatie gaat. Zij herkenden namelijk het opmerkelijke gedrag van de wilde dieren (deze vluchtten in grote getale weg van het water). Toen de zee zich ook meters begon weg te trekken sloeg de bevolking massaal alarm. Meer dan 14.000 mensen wisten zich op de hoogste punten van de eilanden te schuilen.

Thailand

Het dodental in Thailand liep op tot ruim 6.000. De schade werd beraamd op achttien miljard euro. Thailand heeft zich goed kunnen herstellen van het tsunami: binnen vijf jaar werden er meer dan 60.000 huizen gebouwd, was de hele kustlijn herbouwd en het infrastructuur is zelfs flink verbeterd. Het toerisme is voor de kustprovincies een grote bron van inkomsten. Jaarlijks bezoeken meer dan 24 miljoen mensen de Thaise kustprovincies. In 2009 werd er voor 36 miljoen euro geïnvesteerd om nog meer accommodaties te bouwen aan de kustlijnen.

In Thailand is er vrijwel niks meer te herkennen van de grootste ramp in tijden.

Myanmar

Myanmar heeft een strik beleid wat betreft het delen van informatie. Journalisten zijn niet welkom in het land en informatie wordt vrijwel niet vrijgegeven. Het dodental is niet zeker, maar wordt geschat op 600. Meer dan 30.000 mensen raakten dakloos. De schade werd geschat op 2 miljard euro.

Malediven

82 mensen vonden de dood ten gevolge van het tsunami. Het zwaarst getroffen werd de hoofdstad van de Malediven: Malé. Ruim driekwart van de hoofdstad liep onder water. De schade werd beraamd op twee miljard euro.

Rondom de wateren van de Malediven werd het koraal ernstig beschadigd. Sommige populaire duikgebieden werden hierdoor minder aantrekkelijk. Ongeveer 3% van het koraal rondom de Malediven werd onherstelbaar verklaard. Ongeveer 6% van het koraal kan nog herstellen. Dit duurt ongeveer tien tot 25 jaar.

Maleisië

Maleisië ligt van alle getroffen landen bijna het dichtste bij het epicentrum. Toch is het land haast niet getroffen. Dit komt doordat ten westen van Maleisië het eiland Sumatra ligt. Dit eiland heeft ervoor gezorgd dat de grootste golven werden afgezwakt en haast geen schade meer konden aanrichten toen ze eenmaal bij Maleisië aankwamen. In totaal vielen er meer dan 700 doden.

Overige getroffen landen

In Somalië moesten honderden mensen vluchten voor de golf die inmiddels meer dan 2500 kilometer had afgelegd. Er kwamen geen mensen om het leven. Wel kwam de visserij in de kustgebieden voor weken stil te liggen. De kosten liepen op tot veertig miljoen euro.

In de Seychellen kwamen negen mensen om het leven, in Bangladesh twee. In Réunion, een Frans eiland in Afrika, werden mensen op tijd gewaarschuwd. Enkel en alleen 200 vissersboten zonken. De schade werd beraamd op twee miljoen euro.

Singapore kreeg te maken met enkele hogere en krachtige golven die veel luxe hotels, vakantiehuizen en bungalows raakten. Er was geen sprake van ernstige schade. Hetzelfde geldt voor de Cocoseilanden en Oman. In Kenia werden de stranden ontruimd. Toch viel er nog één dode. In Australië zorgde de hoge golven in combinatie met een al dreigende storm in die regio voor flinke golven. Er vielen geen doden.

Cijfers en feiten

De schade werd beraamd op 81 miljard euro. Deze schatting is echter niet juist. Dit is namelijk de schade die direct is veroorzaakt door de tsunami. Maar denk bijvoorbeeld aan alle inkomsten die landen door het dalende toerisme zijn misgelopen of alle mensen die werkeloos zijn geworden. Als al deze kosten ook worden meegenomen is de totale schade meer dan 120 miljard euro. Het totale dodental werd geschat op 230.000. In 2010 werden 55.000 mensen die als vermist stonden geregistreerd dood verklaart. Het dodental komt daarmee uit op 280.000. Indonesië liep het meeste schade op qua geld en doden. De hoogste golf die waargenomen werd was in Indonesië: ruim dertien meter. In totaal ging er 8,7% van het totale koraal op de wereld verloren. Meer dan 400 boten zonken, 1186 raakten ernstig beschadigd. Ruim 5,5 miljoen mensen raakten dakloos, waarvan er meer dan 500.000 nog steeds geen huis hebben.

De psychologische schade van de slachtoffers zal nog tot in 2085 zichtbaar zijn. In totaal werd er wereldwijd meer dan 1,8 miljard euro opgehaald aan slachtofferhulp. Van dit bedrag is waarschijnlijk meer dan 200 miljoen euro verdwenen. Corruptie in vooral Sri Lanka, Indonesië en Thailand is hier het oorzaak van.

Herdenking

Op 26 december 2014 worden op verschillende plekken in de wereld herdenkingen gehouden. Deze vinden onder andere plaats in de hoofdsteden van Thailand, Indonesië en Sri Lanka.