Leven in de conflictstad Gaza

Er waren ruim 40.000 vluchtelingen, toen de Verenigde Naties de Gazastrook in december 2013 uitriepen tot rampgebied vanwege de langdurige overstromingen in en rond de stad Gaza. Door deze noodtoestand dreigde er een groot tekort aan levensmiddelen en brandstof. Toch hield Israël de grenzen gesloten. Ondanks het feit dat er in de westerse media opvallend weinig aandacht werd besteed aan deze (natuur)ramp, versterkte het in Gaza het conflict met Israël. Terwijl Hamas beweert dat Israël opzettelijk de dammen heeft geopend, waardoor twee dorpen compleet zijn verwoest, ontkent Israël deze “leugenachtige beweringen van Hamas” en zegt zelfs dat er Israëlische waterpompen geleverd zouden zijn aan Gaza. ‘Dit is een politiek probleem, niet alleen een humanitair probleem. Dit is een collectieve straf tegen het Palestijnse volk’, aldus een woordvoerster van de Hamas over de overstromingen.

Geschiedenis

In juni 2014 is er nog steeds geen personen- of goederenvervoer mogelijk vanuit Gaza. Het is moeilijk voor te stellen hoe zo’n klein gebied compleet geïsoleerd is van de buitenwereld en toch weet te overleven.

In 1993 werd de Palestijnse bevolking een stuk rustiger na het afsluiten van de Oslo-akkoorden. Palestina had sindsdien recht op een eigen bestuur. Kort daarna werd onder leiding van Yasser Arafat de Palestijnse Autoriteit opgericht. Palestina kon toen pas gezien worden als een staat en er was nu politiek contact met westerse landen mogelijk. Ook werd er economische steun geboden.

Toch werd Gazastrook toen nog steeds bezet door het Israëlische leger en ook leefden er zo’n 9.000 Joodse kolonisten in het gebied. Het duurde dan ook niet lang voordat er de Tweede Intifada in 2000 uitbrak. Het was de sterk nationalistische groep Hamas (letterlijk: vuur), die toen een grote rol speelde bij de raketaanvallen op Israël. Pas in 2005 besloot Israël om zich terug te trekken uit de Gazastrook en de kolonisten te herhuisvesten in Israël. Hamas had nu vrij spel en won in dat jaar op een democratische wijze de verkiezingen.

Deze nieuwe regering werd echter gezien als terroristisch, en daarom door Israël en zijn bondgenoten geboycot. Bovendien leidde het tot een afscheiding van de Gazastrook van de door Israël erkende Palestijnse Autoriteit op de Westbank. Het gebied belandde, mede door de Israëlische verwoesting van de met Nederlands geld gebouwde haven, in een economisch isolement.
De vergeldingsbombardementen na de raketaanslagen op Israël zorgden voor grote angst onder de inwoners van Gaza. Totaal onverwachts werd er met F16’s geschoten op dichtbevolkte steden in de Gazastrook. Ook werden er door Israël drones ingezet om met behulp van precisiebombardementen het aantal burgerslachtoffers te beperken.

Bevolking

Met 1.7 miljoen inwoners, waarvan 500.000 in de stad Gaza, is de grote bevolkingsdichtheid in de Gazastrook (een gebied dat kleiner is dan Amsterdam) niet alleen een militair probleem. Het leeuwendeel van de bevolking is arm en heeft te maken met allerlei beperkingen in het dagelijks leven. Zo kunnen mensen bijvoorbeeld niet koken, en vaak niet eens douchen of de WC doortrekken, omdat de waterleidingen verstopt zitten en de riolen overstromen. Dit wordt vooral veroorzaakt door het gebrek aan elektriciteit dat gebruikt wordt voor de waterpompen. De elektriciteitscentrales zijn door een gebrek aan brandstof stopgezet en er wordt alleen nog stroom uit het Egyptische en Israëlische net gehaald dat voor een hoge prijs wordt gekocht. ‘Het elektriciteitsrooster bepaalt ons dagelijks leven’, zegt Um Mohammed (inwoner van Gaza-stad).

Grenzen

De 51 kilometer lange grenslijn naar Israël wordt enorm streng bewaakt door legereenheden en op afstand bestuurbare wapens. Er bevindt zich een grote strook kale grond tussen de twee landen, waar met scherp geschoten wordt. Minder bekend is dat ook de Egyptische grens streng wordt bewaakt. Gaza was tot 1967 bezet door Egypte, en de Egyptische autoriteiten treden sinds kort weer hard op tegen de Palestijnse smokkeltunnels onder de Egyptische ‘veiligheidsmuur’.

De brandstof die voorheen binnenkwam via de smokkeltunnels kan nu alleen nog voor een hoge prijs worden verkocht, nadat de tunnels een paar jaar geleden zijn afgesloten door het Egyptische leger op basis van een akkoord met Israël. De kustlijn is in handen van de Israëliërs, waardoor er nauwelijks import en export mogelijkheden zijn. Er wordt sterk gecontroleerd en Israël is bang voor de mogelijk levering van wapens uit Irak. Alleen bepaalde goederen zoals groenten en fruit mogen getransporteerd worden; zelfs fastfood is niet toegestaan. Wel heeft Israël een gebied van 9 kilometer opengesteld voor visserij.
Tijdens de watersnood hield niet alleen Israël maar ook Egypte de grens met Gaza gesloten voor vluchtelingen en hulpgoederen.