Globalisering van de cultuur

Culturen veranderen door de tijd en beïnvloeden elkaar. We kennen de Amerikanisering, maar ook de Europeanisering. Wat is cultuur precies? En hoe werkt de globalisering van cultuur en waar wordt hij door veroorzaakt? Soms komen culturen bij elkaar, op verschillende manieren. Wat zijn hier de gevolgen van?

Wat is cultuur?

De omschrijving van ‘cultuur’ is: het geheel van waarden- en normenpatroon, taal, religie, technologie en wijze waarop samenleving politiek, sociaal en economisch is georganiseerd. Cultuurgebieden zijn regio’s met gemeenschappelijke cultuurkenmerken. Om culturen te onderscheiden is er taal. Binnen elk cultuurgebied zijn er verschillen, zoals streekgebonden dialecten. Mensen kunnen zo in de moedertaal communiceren. Wanneer culturele groepen niet met elkaar kunnen communiceren in de eigen taal is er een derde taal nodig: lingua franca. De behoefte aan lingua franca wordt alsmaar groter dankzij globalisering. Meer talen komen samen, om te kunnen communiceren is dit dus nodig. Ook veranderen talen door invloed van andere talen. Het Nederlands bijvoorbeeld. Volken zijn groepen mensen die zich van andere groepen op bepaalde cultuurelementen onderscheiden. Die kenmerken bepalen de identiteit, een unieke combinatie van culturele kenmerken.

Ruimtelijke diffusie

Culturen veranderen van binnenuit en door contact met andere culturen. Europeanisering is de term die gebruikt wordt voor het overnemen van Europese politieke, economische en culturele waarden en beleid. Amerikanisering betekent juist de overname van Amerikaanse waarden en normen, maar ook economische elementen in andere cultuurgebieden. De manier waarop cultuurelementen zich over de wereld verspreiden wordt ruimtelijke diffusie genoemd. Er zijn vier vormen van ruimtelijke diffusie:

• Expansie: een verschijnsel verspreidt vanuit één bron in de ruimte.
• Diffusie via relocatie: een verschijnsel wordt meegenomen naar een ander gebied, waar het zich gaat verspreiden.
• Contactdiffusie: alleen gebieden die ruimtelijk in aanraking komen met elkaar, kunnen het verschijnsel overnemen.
• Hiërarchische diffusie: verspreiding via een geordend netwerk van plaatsen of punten.

Hoe ruimtelijke diffusie verloopt hangt van factoren af, namelijk de manier van overbrugging tussen twee plaatsen en de bereidheid vernieuwingen te accepteren.

Contact tussen culturen

Doordat het westen een dominante positie heeft in de media, waarmee cultuurelementen gemakkelijk verspreid worden, ontstaan er conflicten tussen culturen. Deze zijn door Samuel Huntington in kaart gebracht. Opvallend is dat de islamitische cultuur veel conflicten heeft met andere culturen, terwijl bijvoorbeeld de Hindoestaanse cultuur dat bijna niet heeft. Door migranten komen culturen met elkaar in contact. Ook zijn zo hele culturen verdwenen, denk aan het handelskapitalisme uitgevoerd door de kernlanden. Er vindt meestal een vorm van acculturatie plaats: het proces waarbij de ene samenleving cultuurelementen overneemt van de andere, denk aan woorden of cultuurgewassen.