Chemische Wapens

In de media horen we geregeld over chemische wapens en chemische oorlogvoering praten. Een goede reden om wat dieper op deze materie in te gaan. Wat zijn chemische wapens precies? Wanneer werden ze voor het eerst gebruikt en waarom gebruikt men dit type wapens? En wordt er ook wat tegen ondernomen? En waarom zijn deze wapens zo aantrekkelijk voor terroristen?

De Geschiedenis van Chemische Wapens

De eerste keer dat chemische wapens werden gebruikt was op 22 april 1915, door de Duitse troepen in Ieperen, tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hierbij vielen zo'n 5000 slachtoffers. Het ging hierbij om chlorine gas, dat veel slachtoffers maakte bij de Franse en Algerijnse troepen aan de andere zijde. Een goede maand later, op 31 mei 1915 werd hetzelfde gas gebruikt aan het oostfront in Polen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden bijna 200 chemische aanslagen gepleegd. De Duitse Prof. Fritz Haber, een Nobelprijswinnaar, was het hoofd van de Duitse chemische oorlogvoering. Bij de eerste aanslag in Ieperen was hij persoonlijk aanwezig om toe te zien. Hij wordt wel beschouwd als de vader van de chemische oorlogvoering. Deze eerste chemische aanslagen waren eigenlijk vooral een uitloper van iets wat al veel eerder werd toegepast in oorlogen: rook en brandend sulfur waren al eeuwenlang in gebruik, maar weersomstandigheden maakte dit soort dingen vaak onzeker. Pas met de komst van de moderne wetenschap kon er daadwerkelijk zoiets als chemisch wapentuig ontstaan. Het aantal slachtoffers dat daadwerkelijk viel als gevolg van chemische wapens tijdens de Eerste Wereldoorlog is moeilijk in te schatten. Sommgen spreken van 1.296.000 slachtoffers, veroorzaakt door 125.000 ton chemische wapens, maar in deze periode onderschatten de officiële statistieken het aantal slachtoffers vaak. Daarbij stierven veel mensen pas na langere tijd.

Protocol van Geneve

Sinds de Eerste Wereldoorlog zijn chemische wapens (Chemical Weapon Agents of CWA) gebruikt in minimaal twaalf conflicten. Een aantal landen heeft verdragen ondertekend om geen chemische wapens meer te produceren, het Protocol van Geneve van 1925, maar sommige landen en terroristische organisaties maken geen deel uit van dit protocol. Momenteel is het door 149 landen ondertekend. Dit Protocol verbiedt het 'eerste gebruik' van biologische en chemische wapens. Het stond echter wel de productie en opslag toe en een 'defensief' gebruik. In 1972 werd de Biologische Wapens Conventie opgesteld, die zowel het produceren, opslaan als gebruik als verboden verklaarde. In 1993 werd de nieuwe Chemische Wapens Conventie opgesteld in Parijs, die per 29 april 1997 van kracht werd. Deze Conventie is tot dusver door 111 landen ondertekend, waaronder de VS en Rusland. Een nieuw internationaal orgaan werd opgericht: de Organization for the Prohibition of Chemical Weapons in Den Haag. Vanaf dat ogenblik was het produceren, opslaan, vervoeren en gebruiken van chemische wapens voor militaire doeleinden verboden. Deze producten waren wel toegestaan voor industriëel, agrarische of ander gebruik. En ook het gebruik van CS-gas en gelijkwaardige producten, te gebruiken om rellen te onderdrukken, was toegestaan. Elk land moet binnen tien jaar zijn voorraad vernietigen, de aanwezige productie faciliteiten onbruikbaar maken, die meer dan een ton aan chemische wapens kunnen produceren.

Eenvoud

Het is relatief eenvoudig om chemische wapens te produceren: de benodigde chemicalieën zijn eenvoudig verkrijgbaar en op internet is het vinden van de productiewijze een koud kunstje. DIt maakt het aantrekkelijk voor terroristische organisaties. Een goed voorbeeld is Japan, waar de sekte Aum Shinrikyo twee maal gebruik maakte van sarin en daarbij doden en veel gewonden veroorzaakte. De aanwezigheid van de stoffen die een chemisch wapen maken is niet voldoende om er sprake te laten zijn van de mogelijkheid tot chemische oorlogsvoering. De stoffen moeten daadwerkelijk tot 'wapens' gemaakt worden, waarbij ze hun doel kunnen bereiken.

Soorten Chemische Wapens

Chemische wapens (CWA) zijn onder te verdelen in diverse categorieën:

• zenuwgassen (zoals sarin, soman, tabun)
• blaartrekkende middelen (zoals mosterdgas)
• middelen die voor verstikking zorgen (zoals chlorine, phosgene)
• cyanide
• middelen die bewegingloosheid tot gevolg hebben
• middelen om rellen in het gereel te houden
• middelen die braken opwekken

Gebruik Chemische Wapens

De meeste chemische wapens worden vloeibaar vervoerd en vervolgens in gas omgezet om gebruikt te worden. Anderen worden bruikbaar wanneer ze met de lucht in aanraking komen. Er zijn drie manieren waarop ze schade berokkenen: via ogen, huid of de luchtwegen. Afhankelijk van het type en de hoeveelheid kunnen de wapens direct gevolgen hebben of pas later effect hebben. Bij veel chemische wapens