Wat is metafysica?

In woordenboeken vinden we vaak een vreemde omschrijving van het begrip metafysica. Het wordt beschreven als het deel van de wijsbegeerte dat zich bezig houdt met de diepste gronden der dingen of hetgeen dat de werkelijkheid probeert te beschrijven. Wat is metafysica nu precies? In dit artikel wil ik daar een simpel antwoord op geven.

Wat betekent metafysica?

Onder fysica verstaan we zoiets als “natuurkunde”. Met behulp van experimenten stelt zij wetten op die ons inzicht verschaffen in het gedrag van het waarneembare om ons heen. De fysica gaat enkel over materie en energie. Het Griekse woord “meta” wordt gebruikt als voorzetsel. Het is lastig om met woorden te beschrijven wat het voorvoegsel meta is, maar met voorbeelden is het duidelijk te maken. Metadata is data over data, meta-emotie is iemands emotie over zijn of haar emoties. Meta gaat dus een stapje hoger en heeft een brengt een zekere mate van reflectie met zich mee. Wat is dan metafysica? Metafysica is eigenlijk zoiets als de fysica achter de fysica.

Wat is metafysica?

Metafysica heeft geen wetenschappelijk karakter, het is een filosofische stroming. Het is het gedachtenspel achter het “zijn” van iets en het is dus niet waarneembaar met onze zintuigen. Metafysica probeert informatie te geven over de werkelijkheid in zijn totaliteit. Vaak wordt er dus gespeculeerd over non-materie.

Aristoteles

Aristoteles heeft een grote invloed gehad op de metafysica. In zijn boek metafysica heeft hij enkele dingen behandeld te weten de ontologie, ofwel het “zijn”, de natuurlijke theologie, ofwel het bestaan van een god, en de “first philosophy”, ofwel de beginselen. Het volgende voorbeeld is een metafysische gedachtegang over het “zijn” van dingen.

Aristoteles heeft gezegd dat afzonderlijke dingen, die hij substantie noemde, bestaan uit materie en een vorm. De vorm zou de substantie maken tot wat zij is, deze is daarom de essentie van de substantie. Zo is een bijl op zo’n manier vorm gegeven dat het zijn functie kan uitoefenen. Als de bijl deze vorm verliest, dan is de essentie van de bijl verloren gegaan. Dit voorbeeld gaat dus in op waarom iets “is” zoals het is.

Meer metafysische vraagstukken..

Tot nu toe ben ik misschien nog niet duidelijk genoeg geweest daarom wil ik nog enkele voorbeelden naar voren brengen die aangeven waar metafysici zoal over kunnen filosoferen. Stel je voor dat we een zwart gat hebben. De interactie van dit zwarte gat met zijn omgeving is iets dat onderzocht kan worden door natuurkundigen. Dit valt dus onder de fysica. Maar gedachten over wat er precies kan “zijn” in het zwarte gat valt onder de metafysica. Wij kunnen immers geen informatie uit een zwart gat waarnemen!
De metafysica bevat ook vragen zoals: Wat is ruimte?, Wat is tijd? Wat voor manieren van “zijn” bestaan er?

Meer weten?

Metafysica is lastig. Het schrijven van dit artikel was mijn eerst poging om inzicht te krijgen in wat metafysica precies is. Om echt te begrijpen wat metafysica is dient men bijvoorbeeld Aristoteles Metafysica te lezen. Ook Heidegger heeft een boek geschreven genaamd Wat is metafysica? Ik hoop toch dat ik het begrip metafysica heb kunnen verhelderen.

Lees verder

• Wat is esthetica?
• De redeneervormen: Deductie, Inductie & Abductie