Westerse filosofie: renaissance en humanisme

Na een periode van godsdienstige overheersing hadden veel mensen een sterke drang naar zelfstandigheid en vrijheid. De renaissance -15e en 16e eeuw-, letterlijk 'de wedergeboorte', leende zich hier goed voor. Tijdens de renaissance werd de theologie steeds vaker apart gezien tegenover de filosofie. De opkomst van vele wetenschappen speelde hierbij een belangrijke rol.

Algemeen

De klassieke oudheid heeft veel invloed gehad tijdens de renaissance. Dit tijdperk werd dan ook gezien als een heel belangrijke, heldere en verlichte periode. De tussenliggende periode, de middeleeuwen, werd daarentegen een stuk minder geprezen. De tijd van de middeleeuwen werd gezien als een zwart gat waarin veel kennis verloren was gegaan. Het was een duistere periode, daar was menig mens het over eens. De renaissance is ontstaan in Italië, waarna het zich verspreidde richting het noorden. De filosofie, wetenschappen en kunst konden hiervan profiteren.

Galileo Galilei

Galileo Galilei (1564-1642) was een belangrijke geleerde die het eens was met de theorie van Copernicus. Ook Galileo deed veel sterrenkundige ontdekkingen en hier is hij dan ook zeer beroemd mee geworden. Maar, niet iedereen geloofde waar Galileo heilig van overtuigd was. Door de Rooms Katholieke Kerk werd hij veroordeeld en gedwongen zijn leer af te zweren.

Belangrijke filosofen

Naast Galileo Galilei zijn er meer personen die veel invloed hebben gehad op het denken van mensen. Pico della Mirandola (1463-1494) en Nicolo Machiavelli (1467-1527) waren belangrijke filosofen. Daarnaast hadden ook kunstenaars veel invloed: Leonardo da Vinci en Michelangelo Buonarotti waren wereldberoemd. Zij hebben zo veel invloed gehad dat we het werk van hen nog steeds kunnen bewonderen in musea. Bekende figuren uit het noorden waren Desiderius Erasmus (1466-1536) en Thomas More (1478-1535).

Desiderius Erasmus

Erasmus werd in 1466 geboren in Rotterdam. Hij leidde een erg vol en druk leven waarbij hij veel moest reizen. Als student trok hij heel Europa al rond. Hij had een grote reputatie, Erasmus werd gezien als de 'bezorger van de vrede'. In zijn boeken bekritiseerde hij de kerk en geestelijkheid, wat niet gewoonlijk was in zijn tijd. Erasmus schreef veel in het Latijn en zo had hij veel invloed op heel Europa. Hij deed dat samen met Luther, die fel 'protesteerde' tegen de misstappen die de katholieke kerk had gezet.
De protestanten namen het Erasmus kwalijk toen hij besloot katholiek te blijven. Maar ook Erasmus bekritiseerde, net als Luther, de misstappen van de katholieke kerk: dit werd hem kwalijk genomen door de katholieke kerk. Hierdoor kwam Erasmus eigenlijk tussen twee vuren terecht.
Vandaag de dag is Desiderius Erasmus nog steeds een belangrijke factor binnen de Europese filosofie.

Humanisme

Tijdens de renaissance veranderde het mensbeeld sterk. Dit zag je in de kunst, maar ook in de wetenschap. Humanisten lazen namelijk teksten uit de oudheid, en kwamen hierdoor meer te weten over de periode waarin Jezus leefde. Zo kwamen ze erachter dat veel van wat de kerk beweerde niet in de Bijbel stond. Ze namen dus voortaan niet meer alles over van de kerk zonder het in twijfel te trekken. De humanisten vonden dat je zélf in staat was om te denken, je moest niet zomaar de bijbel geloven maar zélf kennis opdoen: dit vormde het begin van de strijd tussen kerk en wetenschap.