mijn kijk op

Zonder verliezers geen winnaar, en zonder de dood geen leven

"Wat een geluk dat mij (ons) dat niet overkomt", een uiting van opluchting, en tevredenheid over de eigen situatie, die we allemaal kennen. Zonder ellende en narigheid elders op de wereld, zou het fenomeen tevredenheid en geluk onmogelijk kunnen bestaan. Het paradijs is slechts mogelijk dank zij de gelijktijdige aanwezigheid van de hel. Zonder verliezers geen winnaars, zonder verdriet geen vreugde. Zelfs het fenomeen en dus ook het woord "gezondheid" zou niet bestaan indien er geen ziekte en dood bestond.

Paradijs per definitie onmogelijk

Helaas is het zo dat ons gevoel van tevredenheid en geluk alleen maar bestaat bij de gratie van dood, verderf en ziekte. Een moeilijk te verteren en te accepteren stelling misschien, maar triest genoeg wel de waarheid. Het paradijs bestaat in feite dankzij de aanwezigheid van de hel. Vergelijk het maar met de dag, die niet zou kunnen bestaan en niet in onze fantasie te bedenken zou zijn, als de nacht er niet was. Het besef dat het vaak slechter kan zijn, bij onszelf of bij anderen, maakt dat we tevreden kunnen zijn over onze huidige situatie en ons lot.

Gezondheid, vitaliteit

Gezondheid is voor bijna iedereen het grootste goed. Je kunt beter arm en gezond zijn dan rijk en ziek is de mening van velen. Dat besef is echter alleen maar mogelijk als we hebben ingezien wat ziekte betekent. Vooral als we zelf aan den lijve lichamelijk ongemak hebben ondervonden, maar ook als we zien wat anderen soms overkomt. Datgene wat we dagelijks via de media over ons heen krijgen is genoeg om dankbaar te zijn wat betreft onze eigen gezondheid. Het geeft een gevoel van tevredenheid als we op dit moment niet (al te veel) door lichamelijke of geestelijke beperkingen worden gehinderd, omdat we zo goed weten dat het vaak dramatisch anders is.

Oorlog en vrede

Het grootste schrikbeeld van een mens is wel dat hij/zij geconfronteerd wordt met de ellende van een oorlog of bezetting. De dood en het verderf dat een oorlog teweeg kan brengen is met geen pen te beschrijven. Slachtveld, deportatie, verkrachting, plundering, brandstichting, weduwen en wezen, zijn enkele trefwoorden die de verschrikking van een oorlog duidelijk maken. Wat zijn we toch gelukkig dat we sinds 1945 gevrijwaard zijn van dergelijke traumatische ervaringen.

Materiële welvaart

Een kind dat niets te kort komt heeft geen idee dat het ook anders kan zijn, en kan daarom het spreekwoordelijke vervelende verwende kind uithangen. Een duidelijk bewijs van de stelling dat je alleen maar tevreden kunt zijn bij het besef dat het ook anders kan zijn. Pas als je op latere leeftijd ervaart dat materiële welvaart helemaal niet vanzelfsprekend is ga je het waarderen dat je dank zij zuinig te leven kunt rondkomen van je inkomen. Het besef dat het ook anders kan, doet je dubbel genieten van die kop koffie die je je op het terras kunt veroorloven. Eigenlijk heb je de armoede van anderen nodig om tevreden te zijn met je eigen inkomen.

Leven en dood

Als de dood niet bestond zouden we absoluut ons leven niet kunnen waarderen. We waren niet meer blij als we morgens wakker werden, want het is echt niet leuk om eeuwig te leven. Als de pensioengerechtigde leeftijd zelfs niet op een leeftijd van 67.000.000 jaar lag was het leven pas echt een hel. Het eeuwige leven en het Paradijs worden in de Bijbel als het hoogste goed voorgesteld, maar zouden in werkelijkheid een verschrikking betekenen. Want we beseffen dat we moeten proberen te genieten van het leven, omdat het snel voorbij is. Ook psycholoog René Diekstra zegt: "Het leven heeft alleen maar waarde omdat het beperkt en kort is".

Werk en ontspanning

Uitrusten en genieten van je vrije tijd is alleen maar mogelijk als er een behoorlijke inspanning aan is voorafgegaan. Dat kan een weekend zijn na een werkweek of een pensioen na een leven hard te hebben gewerkt. Ongeacht of het een betaalde baan, of vrijwilligerswerk betreft of het runnen van een huishouden met kinderen. Altijd en eeuwig vakantie daarentegen, is de ergste vorm van verveling die een mens kan ondergaan.

Seks

Een uitzondering in zekere zin, want het maakt namelijk niet uit of er elders op de wereld wel of geen seks wordt bedreven om het zelf toch lekker te vinden. Gezondheid waarderen we vanwege het besef van ziekte, maar seks waarderen we niet extra vanwege het besef dat anderen het misschien niet hebben.

Geluk en ongeluk

We voelen ons vooral gelukkig omdat we weten dat het voor zeer velen, die het slechter op de wereld hebben getroffen, heel anders is. We leven tussen hoop en vrees ooit ook in dergelijke misere terecht te komen. Zolang wijzelf en ons gezin, gevrijwaard blijven van onrecht, ziekte en ellende zijn we al tevreden met een simpele wandeling in de natuur, met een gewone boterham, met een eenvoudige woning. Geluk ervaren we vooral als we ons zelf vergelijken met de zeer velen die het beduidend minder hebben, of met onze eigen slechtere situatie uit het verleden.

Als daarentegen onze eigen situatie niet zou wijzigen, maar ieder ander op de wereld het morgen materieel veel beter zou hebben dan wij, zouden we ons op slag ongelukkig voelen. Net zo goed als mensen in de sobere jaren-50, met veel minder dan nu gelukkig waren, omdat ook materieel welzijn, gebaseerd is op de vergelijking met anderen.