Bronnen van het vampirisme

Vampirisme, het geloven in en het gebruiken van vampierverhalen, was zeker in het verleden wijd verbreid. Ziekten (zoals de pest) konden hele volkstammen tot angst-hysterie en daardoor tot ondoordachte of te haastig genomen acties brengen met het gevolg dat tallozen voortijdig begraven werden en een afgrijzelijke verstikkingsdood moesten ondergaan. Bij het openen van een graf kon het verwrongen lijk aanleiding zijn tot vampierverhalen. Wat zijn nu de bronnen voor het geloof in vampiers?

I Voortijdig begraven

Het verschijnsel van levend begraven kwam vooral in het verleden veelvuldig voor. Mensen werden ten onrechte dood verklaard en vervolgens begraven. De oorzaak daarvoor is:

• enerzijds doordat het altijd (zelfs nog niet zo heel lang geleden) moeilijk is geweest om nauwkeurig vast te stellen of de dood daadwerkelijk is ingetreden. Catalepsie, epilepsie of schijndood door verstikking of vergif konden niet zo goed worden onderkend;
• anderzijds doordat epidemieën (waaronder de pest en de St Vitusdans) en de angst voor besmetting een ideale voedingsbodem vormden voor paniek, hetgeen ertoe leidde dat men doden of doodgewaanden zo snel mogelijk wilde begraven.

Opmerking

Werd het graf van iemand die voortijdig was begraven - om welke reden dan ook - geopend, dan bleek het lichaam vaak ineengekronkeld in de benarde ruimte te liggen. Dikwijls lag het verwrongen lijk in een gescheurd en bebloed doodskleed en had het bloederige vingers en nagels. Ook hadden de slachtoffers van het levend begraven in hun doodsnood vaak hun lippen stuk gebeten van ellende. Al die verschijnselen zijn al heel gemakkelijk toe te schrijven aan vampirisme.

II lichaam langer goed geconserveerd

Een kenmerk van vampiers is dat zij een opmerkelijk goed geconserveerd lichaam bezitten. De samenstelling van de grond waarin het lichaam is begraven, kan er soms de reden van zijn dat het zo goed wordt geconserveerd. Op het Griekse eiland Santorini bijvoorbeeld zou het volgens de verhalen wemelen van vampiers. Hier kan de vulkanische bodem van het eiland de lichamen langer intact helpen houden.

III Telepathie

Het is denkbaar dat levend begraven personen zulke angstsignalen verspreidden, dat deze langs telepathische weg werden opgevangen door familieleden of geliefden, die dan meenden de 'doden' echt te hebben gezien.

IV Vampiers komen uit hun graf en dwalen 's nachts buiten rond

Mensen beweren dat vampiers uit hun graf komen en 's nachts rondwaren. Volgens Dennis Wheatley (een schrijver van bestsellers over occultisme) zochten in tijden van grote armoede bedelaars een schuilplaats op kerkhoven. Daar maakten ze van familiegraven en mausoleums hun lugubere behuizing. De honger dreef hen ertoe deze graven 's nachts te verlaten en in de omgeving naar voedsel te gaan zoeken. Het is te begrijpen dat wanneer mensen zulke figuren in het maanlicht zagen rondsluipen, dit hen aan vampiers deed denken.

V Energie aftappen

Een andere mogelijke bron voor het geloof in vampiers kan samenhangen met de veronderstelling dat sommige mensen in staat zouden zijn om na hun dood energie en levenskracht van anderen af te tappen en voor zichzelf te gebruiken. 'Bloedzuigen'
kan beeldspraak zijn voor de manier waarop sommige mensen teren op andermans energie en anderen van hun levenskracht beroven. De meeste mensen zijn wel eens iemand tegengekomen, die een 'parasiet', 'uitzuiger' of 'bloedzuiger' wordt genoemd. Nadat je zo iemand hebt ontmoet, kun je daar een gevoel van volkomen uitputting aan overhouden. Men heeft in ziekenhuizen ontdekt dat sommige mensen deze uitwerking zelfs op elektrische apparaten hebben.

Nauwe emotionele banden

Het onttrekken van energie aan een ander zal vooral voorkomen binnen een huwelijk, tussen gezinsleden of bij andere nauwe emotionele banden. Er zijn gevallen bekend van een onnatuurlijk overwicht van een sterke persoonlijkheid over een zwakkere.
Voorbeelden

• Ian Brady had een meisje, Myra Hindley, in zijn ban bij het massaal folteren en doden van kinderen in de afgrijselijke 'Britse Veenmoorden';
• Charles Manson oefende macht uit over een groep die hij zijn 'familie' noemde. Deze groep slachtte onder andere de filmster Sharon Tate af.

Dergelijk onnatuurlijk overwicht doet denken aan de macht van vampiers om slachtoffers te hypnotiseren en er de kracht uit te zuigen.

VI Eigen onderbewuste

Ten slotte is het niet uitgesloten dat de verklaring over het geloof in vampiers gezocht moet worden in ons eigen onderbewustzijn.
Immers in ons onderbewuste vinden we:

• een diep verlangen ons te herenigen met onze dierbare overledenen. De Britse psycholoog professor Ernest Jones schreef in zijn boek 'On the Nightmare' (Over Nachtmerries): "Er is een geloof dat de doden worden gedreven door een overweldigend verlangen terug te keren naar de dierbaren, die ze hebben verlaten. De bron van deze projectie is ongetwijfeld de wens, dat de overledenen ons niet zullen vergeten. Die wens wortelt uiteindelijk weer in jeugdherinneringen aan het alleen gelaten worden door een geliefde ouder. Het geloof dat de doden hun dierbaren kunnen komen opzoeken, komt men over de hele wereld tegen." ;
• de beschouwing dat bloed de drager is van leven. Bloed als drager van het leven is een traditioneel symbool. Voor de vampier heeft het zuigen van bloed bij zijn slachtoffer de functie van een bloedtransfusie. Deze manier van leven schenken wordt al van oudsher toegepast. Primitieve Australische stammen hadden de gewoonte hun zieken te behandelen door van vrienden de aderen te openen, het bloed in een schaal op te vangen en de zieke dit vers te laten opdrinken.