Bandidos MC verboden. Hoe zit het met andere motorclubs?

Motorclubs komen in Nederland steeds vaker negatief in het nieuws. In mei 2015 werden bij een grootscheepse politieactie in Limburg veel arrestaties verricht. Vaak worden clubs als Bandidos, Satudarah en No Surrender bestempeld als criminele organisaties. Wordt dit bewezen dan kan de rechter een motorclub om die reden verbieden. Voor zo'n verbod bestaan echter wel strenge eisen. In december 2017 is motorclub Bandidos MC op last van de rechter verboden. Welke motorclubs kent Nederland, welke worden met een verbod bedreigd en heeft een verbod zin?

Verbod op motorclubs

• 1%MC
• Chapters en leden
• 1%MC motorclubs in Nederland
• Verbieden als criminele organisatie
• Rechtszaak Bandidos: verbod uitgesproken in december 2017
• Heeft een verbod zin?

1%MC

Wanneer het in het nieuws over een motorclub gaat dan gaat het meestal niet over de keurige zakenmensen die in hun vrije tijd toertochten op hun Harley Davidson maken. Toen in 1947 in de Verenigde Staten rellen uitbraken tijdens een motorevenement verklaarde een bestuurder van de American Motorcyclist Association dat 99% van de leden keurige mensen zijn. Wat werd opgepikt door de luisteraars was vooral wat de man niet zei: 1% is geen keurige burger, maar een 'outlaw'. Diverse motorclubs hebben deze term als een geuzennaam opgepikt en hebben het predicaat 1%MC opgenomen, een afkorting voor 1% Motor Club, oftewel een clubs die er open over is dat zich daar de outlaws bevinden. Een andere veel gebruikte term is die van outlaw motorcycle gangs (OMG's).

Chapters en leden

Motorclubs vormen vaak een internationaal netwerk. Een 'afdeling' in één land of een regio binnen een land wordt een chapter genoemd. Zo hebben de bekende clubs Hell's Angels en Satudarah in Nederland alleen al tussen de vijftien en twintig van deze chapters. De initiëring is zo'n afdeling is erg aan tradities gebonden. Vaak word je eerst een 'hangaround' waarna je na enkele maanden een 'prospect' of aspirant-lid kunt worden. Een volwaardig lid wordt een full color member genoemd. Als full color member ben je bevoegd om je als lid van de motorclub te profileren.

1%MC motorclubs in Nederland

De 1MC% motorclubs die in Nederland actief (chapters hebben) zijn de volgende (2019):

• Hell's Angels
• Satudarah MC
• No Surrender
• Bandidos MC
• Rebel Crew MC
• Gringos MC
• Demons MC
• Animals MC
• Black Sheep MC
• Mongols MC
• Red Devils MC
• Rogues MC
• Spiders MC
• Waardeloos MC
• Trailer Trash Travellers MC
• Trailer Trash Maro Djipen MC
• Yellow Snakes MC

Verbieden als criminele organisatie

In het Nederlandse Wetboek van Strafrecht wordt deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven strafbaar gesteld in artikel 140. Tevens is het in Nederland mogelijk om een organisatie te verbieden en ontbinden omdat haar activiteiten in strijd zijn met de openbare orde. Tot op heden is dit alleen gebeurd met de Stichting Martijn.

In 2009 is al eens geprobeerd om de Hell's Angels te verbieden. De Hoge Raad stak hier toen echter een stokje voor. De Raad gaf aan dat onvoldoende was aangetoond dat alle leden van de motorclub crimineel waren. In 2014 schatte het OM dat circa 80% van de leden een strafblad heeft. Vaak gaat het om delicten als openbare geweldpleging, mishandeling, verboden wapenbezit, afpersing, diefstal en drugsgerelateerde zaken. Het toezicht op de clubs is wel verhoogd. Zo worden financiële transacties gemonitord, zijn er speciale politieteams opgericht om verdachte activiteiten te signaleren en wordt goed in de gaten gehouden of motorclubleden zich mengen in clubs van voetbalhooligans. Tevens wordt er op dit punt samengewerkt met justitie in Duitsland.

In 2015 gooide de Minister van Justitie het over een andere boeg. Hij wilde een wetswijziging doorvoeren die het mogelijk maakt dat niet de rechter betrokken hoeft te worden bij een verbod maar dat ook een daartoe bevoegd bestuursorgaan dit kan bewerkstelligen. Dit nieuws kwam na een grootscheepse actie tegen de Bandidos in Limburg. In de Zuid-Nederlandse provincie heeft de politie haar handen vol aan motorclubs als de Bandidos. Bij invallen eind mei 2015 werden onder andere raketwerpers in beslag genomen en twee drugslabs ontmanteld. Met name Bandidos en Satudarah worden genoemd als motorclubs die met een verbod bedreigd worden. De eerdere poging in Nederland om een motorclub te verbieden betrof de Hells Angels.

Rechtszaak Bandidos: verbod uitgesproken in december 2017

De zaak tegen de Bandidos is in december 2017 tot een ontknoping gekomen. De Bandidos worden bijgestaan door de advocaten Marnix van der Werf en Leon van Kleef. Zij probeerden te voorkomen dat het tot een verbod op de motorclub zou komen, onder meer met de argumenten dat een verbod inbreuk gemaakt op het "fundamentele recht op een vereniging" en dat de Bandidos geen wereldwijd georganiseerde club vormen, waardoor ze niet als zodanig verboden kunnen worden. Op 20 december 2017 heeft de rechter Bandidos MC echter verboden met als belangrijkste reden dat de motorclub een gevaar voor de openbare orde vormt waardoor een civielrechtelijk verbod gerechtvaardigd is. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte-III is tevens een bestuursrechtelijk verbod op de motorclub opgenomen.

Het is goed mogelijk dat vanwege de precedentwerking van deze uitspraak het Openbaar Ministerie in de toekomst ook zal pogen om andere motorclubs te verbieden. Ook motorclubs Hells Angels en Satudarah zijn inmiddels verboden en tegen No Surrender loopt anno 2020 een zelfde procedure.

Heeft een verbod zin?

Is een organisatie verboden dan heeft justitie een stevig middel in handen om 'leden' die toch in verenigingsverband activiteiten blijven ontplooien op te pakken. Erik Thomas, advocaat van Satudarah, relativeerde het dreigende verbod echter al door een aantal alternatieven op te sommen. Aangezien het hier om outlaws gaat is het goed denkbaar dat een motorclub ondergronds verdwijnt. Ook kunnen ex-leden zich aansluiten bij een andere bestaande club - al dan niet officieel gevestigd in het buitenland - of zelf een nieuwe club oprichten. De kans dat zij hun activiteiten staken zodra een verbod realiteit is lijkt in ieder geval nihil.