Offerfeesten en weerstand tegen ritueel slachten van schapen

Het Offerfeest is een islamitische traditie, die ook in Nederland gevierd wordt. De traditie kost vele dieren de kop. Als het Offerfeest toevallig op Dierendag valt is dat geen reden om het uit- of af te stellen en dat stuit bij dierenliefhebbers op weerstand. Dierenclubs blijven vechten voor compassie met dieren, maar voor de meeste moslims is de traditie sterker dan de weerstand tegen de slacht. Elk jaar wordt het Offerfeest gevierd, een feest dat voorafgegaan wordt door het slachten van schapen. Het slachten is in Nederland aan strenge regels gebonden, desalniettemin groeit de weerstand tegen het dieronvriendelijke ritueel.

Slachtfeesten om dieren te offeren

• Offerfeesten
• Dierendag en weerstand tegen het ritueel
• Oude traditie
• Ritueel slachten
• Halve maan en Islamitische maankalender

Offerfeesten

Het Offerfeest wordt ook wel het slachtfeest genoemd, want offeren begint met het slachten van een dier. Het is een islamitisch feest dat gevierd wordt vanaf de tiende dag van de twaalfde maand, Dhul Hijjah, van de islamitische kalender het feest duurt drie dagen. De slacht van een schaap of ander dier vindt plaats op de eerste dag. Elke moslim die het zich kan veroorloven slacht een dier of laat een dier slachten. Dat gebeurt ter ere van de profeet Ibrahim. Deze profeet was bereid om in opdracht van Allah zijn zoon te offeren.

Vlees voor de armen

De eigenaar van het dier geeft een deel van het vlees weg aan de armen. Het slachten is in Nederland aan strenge regels gebonden en velen zien af van het doden van een dier en maken daarvoor in de plaats een geldbedrag over aan mensen die niet zoveel hebben. Tijdens het Offerfeest wordt ook de moskee bezocht en de mensen kopen vaak speciaal voor het feest nieuwe kleding.

Dierendag en weerstand tegen het ritueel

Vanwege de jaarlijkse verschuiving van de datum van het Offerfeest kan het gebeuren dat het tegelijk valt met Dierendag, zoals in 2014. Op Dierendag van dit jaar was het geen feest voor duizenden rammen en stieren. Het is een wrange samenloop van omstandigheden, waar dierenclubs niet blij mee zijn. Vier dierenorganisaties, Stichting Rechten Voor Al Wat Leeft, Comité Dierennoodhulp, Een Dier Een Vriend (EDEV) en De Faunabescherming, riepen via social media op om op 4 oktober helemaal niet te gaan slachten en het offeren met geld te doen.

Geofferd dier voor familie en vrienden

Voor de moslims laat het offer zich niet helemaal vervangen door geld. Het wordt belangrijk geacht dat familie en naasten tevreden worden gesteld met een deel van het geofferde dier.

Oude traditie

De nationale moslimkoepel CMO blijft het offeren van dieren stimuleren. Het is een traditie die al meer dan 1435 jaar oud is en die schuiven de moslims niet zomaar aan de kant. Toch loopt het aantal slachtingen in Nederland tijdens het Offerfeest terug. Volgens cijfers van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waren er in 2013 al 3500 minder slachtingen dan in 2011. Dat ligt niet zozeer aan de compassie met de dieren of het begrip voor de oproep van de dierenclubs, maar aan de hoge slachtprijs.

Schapen slachten wordt duur

In 2014 merken schapenboeren dat er weer minderen lammeren zijn verkocht dan het jaar daarvoor. Dat een ram in 2014 20 euro meer kost dan in 2013 - een schaap doet zo’n 250 euro - ligt ook aan de dag waarop het Offerfeest valt. In 2014 is dat in het weekend en dat betekent dat slachthuispersoneel, transporteurs en inspecteurs weekendtarieven rekenen en dat maakt het allemaal duurder. Moskeeën klagen ook over kunstmatige opstuwing van de prijzen. Sommigen vinden de offerdieren zo duur worden dat ze ervoor op dievenpad gaan. Begin oktober 2014 werden er uit een weiland bij Slachthuis Zuidbroek 54 offerlammeren gestolen.

Ritueel slachten

Het is vooral de Partij voor de Dieren die ritueel slachten, slachten zonder verdoving, aan de kaak stelt. Er moet een verbod komen op onverdoofd slachten, vindt de PvdD. In 2018 dient Marianne Thieme van de PvdD een voorstel in de Tweede Kamer om onverdoofd ritueel slachten in Nederland uit te bannen, met een overgangsperiode van vijf jaar. Dit geldt voor islamitisch en voor joods slachten, voor halal en kosjer vlees.“De vrijheid van godsdienst houdt op waar het lijden van anderen -mens en dier- begint,” stelt Thieme.

40-secondenregel

De 40-secondenregel, die in 2017 werd afgekondigd en op 1 januari 2018 is ingegaan, gaat minder ver dan het algehele verbod dat de PvdD voorstaat. De 40-secondenregel houdt in dat de dieren alsnog worden verdoofd als ze niet binnen 40 seconden na het aansnijden het bewustzijn hebben verloren. Als het dier binnen de 40 seconden van de wereld is hoeft er geen bedwelming toegepast te worden. In november 2017 oordeelt het Europese Hof van Justitie dat er alleen nog ritueel geslacht mag worden in erkende slachthuizen.

Halve maan en Islamitische maankalender

De islamitische maankalender is gebaseerd op de maanbewegingen en islamitische landen kijken naar de maansikkel om de juiste dag van het Offerfeest te bepalen. Elk land heeft hier zijn eigen systeem voor. De ene aanschouwt met het oog en de andere baseert zich op astronomische gegevens. Daarom verschillen de Offerfeestdata in verschillende landen. Als het in Nederland bijvoorbeeld op 4 oktober is dan is het in Marokko bijvoorbeeld op 5 oktober. In Saudi-Arabië kan het dan weer een dag eerder zijn. Nederland volgt in deze Saudi-Arabië.

Lees verder

• Religies – De Grote Vijf geloven en hun leefregels