Wat gebeurde er met Kris Kremers en Lisanne Froon?

Op 1 april 2014 besluiten Kris Kremers en Lisanne Froon een wandeltocht te maken over het Il Pianiste Trail. Het is een bekende wandelroute in de regio van Boquete. De jonge vrouwen zijn in Panama om Spaans te leren en om vrijwilligerswerk te doen. Ze worden op het wandelpad gezien door getuigen, maar ze komen die avond niet terug naar het adres waar ze verblijven. Ook de volgende dag blijven ze onbereikbaar en hoort niemand meer iets van de meisjes. Wat is er met de jonge vrouwen gebeurd? Lisanne Froon (22) en Kris Kremers (21) zijn al een tijdje vriendinnen als ze in 2014 met zijn tweeën op reis gaan naar Panama. Ze hebben elkaar ontmoet via hun studie en ze werken een tijdje samen in hetzelfde eetcafé. Beiden pas afgestudeerd nemen ze elk een zogenaamd 'tussenjaar.' Ze besluiten met zijn tweeën naar Panama te gaan om daar Spaans te leren en om er vrijwilligerswerk te doen. Ze sparen geld voor de reis bij elkaar.

Eenmaal in Panama volgen ze Spaanse les bij taalschool Habla Ya in Bocas del Toro. Ze hebben plannen om in Boquete vier weken vrijwilligerswerk te gaan doen in een kinderdagverblijf. Daar worden ze echter weggestuurd omdat het niet door blijkt te gaan, waardoor ze onverwachts een week vrij krijgen. Hoewel ze teleurgesteld zijn dat het vrijwilligerswerk bij het kinderdagverblijf is afgezegd, kunnen ze dan wel wat meer van de omgeving gaan bekijken. Achteraf een treurige samenloop van omstandigheden. Ze maken voor hun vrije week plannen om verschillende routes met gids 'Feliciano Gonzalez' te gaan maken. Ze zouden op korte termijn met hem vulkaan Baru bezichtigen en hij zou hen begeleiden op andere uitstapjes. Ook wilden ze in hun vrije week naar de watervallen gaan. Panama is voor de jonge vrouwen een mooi avontuur. Een avontuur wat helaas een trieste wending neemt op dinsdag 1 april 2014. Ze hebben voor die middag nog geen plannen en in de infomap Spanish by the River-Boquete voor toeristen wordt onder andere El Pianista Trail aangeraden. Op de computer hebben de meisjes eerst nog gezocht naar meer informatie over de wandeling.

Reconstructie en tijdlijn vermissing Lisanne Froon en Kris Kremers

Op 1 april 2014 zijn de vriendinnen nog gezien door verschillende getuigen. Onder andere door een gids. Hij heeft hen voor het laatst gezien bij de taalschool. Een van de meisjes lag in een hangmat en de ander bekeek een kaart van de omgeving. In de ochtend van 1 april 2014 worden de meisjes bij de taalschool gezien door een lerares. Daarna gaan ze naar hun kamer bij hun gastverblijf en halen er spullen op uit hun kamer, onder andere wandelschoenen. Ze spreken nog met een pensionhouder in Boquete. Pedro van Casa Pedro. Hij sprak die ochtend tweemaal met hen. Eerst vragen zij hem waar ze het Il Pianista Pad kunnen vinden. Hij wijst hen de weg. Voor zijn huis zijn pijlen die de richting aangeven naar het wandelpad, maar hij vertelt dat er naast zijn huis ook een veel kortere wandelroute begint en de meisjes besluiten eerst om dat kortere pad te nemen. Ruim een uur later komen ze weer bij de pensionhouder terug. Ze zeggen hem dat ze naar hun (gast)huis terug willen omdat ze moe zijn nadat ze het wandelpad hebben gelopen. Ook is Lisanne verkouden. Ze vragen hem hoe ze het gemakkelijkste naar Boquete kunnen komen. Hij raadt hen aan om een taxi te nemen en geen bus. (Waarom is niet zo duidelijk. Wellicht omdat de bus niet vaak rijdt) Ook raadt hij hen af om het wandelpad El Pianista nog te lopen. De meisjes zeggen dat ze dan misschien nog even naar de stad zullen gaan. Daarna ziet hij ze nog enige tijd langs de weg zitten, vermoedelijk wachtend op een taxi.

Taxi

'Rond 13.30 uur staan de meisjes bij de afslag van de talenschool en stappen dan achterin de taxi van Leonardo Mastinu. In de taxi zitten al twee Panamezen. De chauffeur vraagt de meisjes waar ze heen willen. Hij spreekt Engels. Een van hen antwoordt in het Spaans: 'A la entrada del Pianista.' De Panamezen worden eerst naar hun bestemming gebracht. Terwijl de taxi de meisjes naar het startpunt van El Pianista rijdt, krijgt de chauffeur tijdens het autorijden telefoontjes, daarom heeft hij niet veel men hen gesproken. De meisjes vragen hem nog waar het pad precies begint en betalen hem 5 dollar. De taxichauffeur geeft hen nog wat instructies. Rond 13.40 uur stappen ze uit bij het wandelpad en de taxi vertrekt weer' (Bron: Volkskrant)

Ongeveer halverwege het pad worden de meisjes gezien door een bewoner van een huis langs de route. Deze ziet hen bergopwaarts het wandelpad beklimmen.

• 1 april - Om ongeveer 10.45 uur beginnen de meisjes aan het wandelpad Pianista Trail in Boquete
• 1 april - 13.00 uur - Op de top van de berg maken ze foto´s van elkaar. Lisanne draagt een groen topje zonder mouwen en een korte broek. Kris draagt een rood-wit verticaal gestreepte top, eveneens zonder mouwen, en ook een korte broek van spijkerstof. Beide meisjes dragen wandelschoenen.
• 1 april - 14.00 uur, Lisanne neemt een foto van Kris, bij een kleine waterval. De waterval is gelegen aan de verkeerde kant van de wandelroute en geeft aan dat zij in elk geval niet de gebruikelijke weg (terug) hebben gekozen van het Pianista Trail
• 1 april - rond 16.30 uur - Vanaf de mobiele telefoon van Kris wordt de eerste noodoproep gedaan (vanaf exact welke locatie is niet bekend). De oproep blijkt vruchteloos want er is geen bereik in de jungle. De vraag is dan waarom de telefoon van Kris op dat tijdstip is gebruikt. Was Lisanne gewond geraakt? Of waren de meiden zich op dat moment bewust dat ze verdwaald waren? Teruglopen langs het pad dat ze hadden genomen, zou nog zinvol geweest zijn rond dat tijdstip. Ze moeten dus of verdwaald zijn geweest, of een van hen moet gewond zijn geweest waardoor teruglopen onmogelijk was. Zelfs een stevig verzwikte enkel, of een botbreuk aan een been, enkel of voet, maakt de situatie in die omstandigheden (geen bereik, naderende avond, jungle) al snel zeer gevaarlijk. (Later gaat men ervan uit dat Kris en Lisanne vlak voor 16.30 uur gevallen moeten zijn en in een soort geul terechtgekomen, waar ze niet meer uit konden klimmen.)
• 1 - 8 april - Beide telefoons worden regelmatig gebruikt om noodnummers te bellen, er is echter nergens bereik vanuit de jungle. Vanaf 6 en 11 april wordt de iPhone van Kris aangezet zonder de inlogcode in te toetsen. De redenen hiervoor kunnen zijn:
• Om te kijken hoe laat het is.
• Om te kijken hoever de batterij leeg is.
• Om te kijken of er bereik is
8 april - De camera wordt gebruikt om (in het donker) met flitslicht, 90 foto's te nemen, waarvan er 87 geen beeld bevatten. Mogelijk is de camera gebruikt om met licht te seinen, of om langs een steile rotswand 'het pad' te verlichten. De 3 foto's waar wel beeld op staat bevatten namelijk alleen beelden van een rotswand en takken. De ouders van Kris zien er een grot in of een rotswand. Later blijkt het een geul te zijn. Mogelijk hebben de meisjes op dat tijdstip geprobeerd om met de flitslamp van de camera lichtsignalen te maken
11 april - De laatste pogingen worden vanaf allebei de telefoons ondernomen om noodnummers te bellen
De Panamese krant La Estrella schrijft dat Kris en Lisanne met hun iPhone en Samsung-toestel op 1 april voor het eerst om hulp hebben geprobeerd te bellen, de dag dat ze verdwenen. Beide meisjes bellen die dag kort na elkaar tevergeefs 112. Een dag later proberen ze dat allebei nog een paar keer. Later die dag proberen ze ook het Panamese noodnummer 911. Het lukt ze echter nooit om verbinding te krijgen met de noodcentrale.

Vermist

Als Kris en Lisanne 's avonds laat niet terugkeren bij het gastgezin maakt de gastvrouw zich daar in eerste instantie geen zorgen om. Lisanne en Kris zijn jonge volwassen vrouwen en er is een levendig uitgaansleven in de omgeving. Ze gaat ervan uit dat de meiden van hun vakantie genieten. Ze hebben een sleutel van het gasthuis dus ze kunnen er altijd in en uit. Maar als ze de volgende dag ook niet verschijnen op een afspraak met de gids, begint men erg ongerust te worden. De meisjes worden als vermist opgegeven.

Il Pianista Trail

De vrouwen overwegen om de middag van de 1e april Il Pianiste Trail te gaan lopen. Het is een wandelroute die (heen en terug) ongeveer 3 uur duurt. De route staat op zich als veilig bekend, maar er verdwalen er toch wel eens toeristen. Daarom wordt aangeraden deze route niet zonder gids af te leggen. Niet zo lang geleden waren er nog twee toeristen verdwaald, die na enkele dagen in de jungle door indianen waren gevonden. Ook was er in het verleden gewaarschuwd voor berovingen op het pad. Mogelijk waren deze risico's de meisjes niet bekend. De wandeling vergt een redelijke goede conditie. Je klimt ongeveer anderhalf tot ruim twee uur bergopwaarts naar de top van een berg vanwaar je uitzicht hebt over de omgeving. Lange tijd bergopwaarts klimmen is wel vermoeiend bij de hoge temperaturen (overdag) en de hoge luchtvochtigheid in Panama, maar voor jonge gezonde mensen is dit in principe geen probleem. Het pad is aan het begin duidelijk zichtbaar maar naarmate de wandeling vordert is het niet ondenkbaar dat je er verdwaalt aangezien het pad moeilijker zichtbaar wordt. Vanaf het uitzicht vanaf de berg over het regenwoud voert de wandeling weer rechtsomkeert bergafwaarts. Maar als je Il Pianista Trail niet kent kan je juist vanaf de top van de berg zonder gids vrij gemakkelijk verdwalen en in de jungle terechtkomen. De top van de heuvel is niet alleen regelmatig mistig, het is er ook koeler dan lager gelegen gebieden. Het komt vaker voor dat mensen niet weten dat ze vanaf de heuveltop moeten omkeren en dezelfde weg terug moeten nemen, maar dat ze per ongeluk op de berg rechtdoor lopen omdat men denkt dat de wandeling rondom loopt. Aan de andere kant van de berg begin je dan af te dalen, steeds dieper het oerwoud in. Als je dat pad neemt en je keert niet om, tref je pas na 4 dagen lopen weer de bewoonde wereld. Op de top van de berg staat als Kris en Lisanne de wandeltocht maken, geen waarschuwingsbord dat je om moet keren en hetzelfde pad terug moet nemen. Daarom nemen toeristen die dat niet weten, soms de weg rechtdoor en pas na enkele dagen lopen kom je dan bij de rivier Culebra uit. De ellende is dat je daar ook een (ogenschijnlijke) oversteekplaats aantreft, in de vorm van een paar kabels die boven de (op die plaats) diepe rivier hangen, maar deze kabels zijn als oversteekplaats heel onveilig. De kans dat ze daar verongelukt zijn lijkt in eerste instantie niet ondenkbaar.

Gids Feliciano Gonzalez

Gids Feliciano Gonzalez, die samen met een groep indianen de meeste overblijfselen en persoonlijke bezittingen van de meisjes gevonden heeft, legt uit dat de rivier op het punt van de gammele oversteekplaats met kabels, hoog is, en dat het water er heel snel stroomt. Bij regen kan het allemaal nog sneller veranderen. Het oerwoud is geenszins te vergelijken met een gewoon bos zoals wij dat in Europa kennen. Toeristen, die uiteraard het gebied niet kennen, weten in principe ook niet dat er verderop een veiliger oversteekplaats over de rivier is. Verdwaalde toeristen zien wellicht geen andere oplossing dan op de kabels te stappen om de rivier proberen over te steken. Dit is levensgevaarlijk. De slappe kabels zwaaien namelijk alle kanten op en je houdt je evenwicht niet gemakkelijk. Je komt schuin te hangen en kan gemakkelijk ten val komen. Eenmaal in het water ben je kansloos. Als je valt kan je je niet alleen ernstig verwonden op de stenen in de rivier, je wordt ook meegesleurd met het krachtige water. Je komt niet meer zelfstandig overeind in de stroming. Men overweegt dan of de meiden mogelijk direct na elkaar op de kabels gestapt zijn en vrijwel tegelijk gevallen. Het is ook mogelijk dat een voor is gegaan, gevallen is, en dat de ander gepoogd heeft te helpen. Er staan dan nog veel vragen open. Het is zeker mogelijk dat de meisjes verdwaald zijn en verongelukt bij het oversteken van (een van de) rivieren. Als je verdwaald bent en je raakt in paniek kunnen de omstandigheden je er bovendien toe aanzetten om grotere risico´s te nemen. Het is echter dan ook nog mogelijk dat Kris en Lisanne niet verdwaald zijn maar door kwaadwilligen om het leven zijn gebracht. Men kan in dat stadium geen enkele scenario uitsluiten.

Verdwaald?

Il Pianista Trail is een mooie wandelroute waar de meeste mensen veilig doorheen lopen. Op de wandelroute bevinden zich echter sowieso enkele knelpunten voor wandelaars.

• Zo is er op het pad een gewone kleine brug, maar vlak voor de brug bevinden zich ook twee zijpaden. Als toerist moet je dan wel weten dat je de brug moet nemen anders loop je de verkeerde kant op.
• Op een andere plek op het pad stuit je op een metalen hekje. Het pad loopt er ogenschijnlijk voorlangs verder, maar je moet door het metalen hekje heen gaan om Il Pianista Trail te vervolgen. Als je de route op de goede manier volgt is de rest van de wandelroute gemarkeerd met oranje pijlen geverfd op o.a. stenen en rotsblokken, waardoor je niet snel meer verdwalen zal.
• Aan het eind van de route kan je dus echter ook weer gemakkelijk de weg kwijtraken en de jungle inlopen. Als je over de heuvel van het hoogste punt van de wandeling klimt, kom je (zoals eerder genoemd) vrij snel in het oerwoud terecht, alwaar geen duidelijke paden meer zijn en waar alles op elkaar lijkt. (bron: boquetegardeninn.com/archives)

Waar ging het mis?

Kris en Lisanne hebben de top van de berg in goede gezondheid bereikt. Op de camera, die later in de rugzak van Lisanne langs de oever van de rivier teruggevonden werd, staan foto's die genomen zijn op de top van de berg. De meisjes staan daar lachend en trots op. Er is geen reden om aan te nemen dat ze op dat moment in gevaar waren, of in het gezelschap van anderen. Het meest voor de hand liggend lijkt dat zij daarna door gelopen zijn in plaats van hetzelfde pad terug te nemen. Of ze dit bewust of per ongeluk hebben gedaan, is niet duidelijk. Niemand heeft hen op de terugweg van het pad gezien en de laatste foto die van Kris Kremers werd genomen is bij een kleine waterval, aan de verkeerde kant van de berg. Deze foto is rond 14.00 uur genomen. Kris staat er vrolijk op. Het is een gewoon vakantiekiekje. Pas 2,5 uur later, om 16.30 uur, wordt vanaf de telefoon van Kris een eerste noodoproep gedaan. De meiden zaten dus rond 16.30 uur in de problemen zaten. Rond 18.00 uur wordt het donker in de jungle. Als ze het pad rond die tijd kwijt waren geraakt, moeten zij ook beseft hebben dat ze de nacht in de jungle zouden moeten doorbrengen. Dat moet een angstig vooruitzicht geweest zijn. Bovendien waren ze niet gekleed tegen insecten en afkoeling. Ze hadden vanaf 16.30 uur om kunnen keren en terug kunnen lopen langs het pad, als ze niet gewond zouden zijn. Ze zouden dan rond 18.00 uur weer bij de kleine waterval zijn aangekomen. Als ze snel zouden hebben doorgelopen waarschijnlijk zelfs eerder. De vraag is of zij inderdaad teruggelopen zijn of dat zij bij de eerste noodoproep (al) verdwaald of gevallen zijn geweest. Een andere mogelijkheid is dat zij wel het pad terug zijn gaan lopen maar dat ze in het donker door zijn gelopen in de hoop de nacht niet buiten te hoeven doorbrengen. In het donker kunnen ze dan alsnog van het pad afgedwaald zijn en van een helling gegleden. Pas bijna een jaar na hun dood lijkt het scenario van een valpartij het meest waarschijnlijke. Het team forensisch specialisten gaat er vanuit dat Kris en Lisanne op 1 april al van een helling zijn gegleden, waarna ze op een plek terecht gekomen zijn vanwaar ze zelf niet meer konden klikken. Aangezien ze mogelijk een val van 30 a 40 langs de wand hebben gemaakt, zullen zijn ook behoorlijk was verwondingen kunnen hebben gehad. de plaats waar men denkt dat de meiden zijn gevallen komt uit op een bedding. Om de bedding heen zijn rotswanden van een paar meter hoog. Aan weerszijden zijn watervallen. Of men met een camera de bedding heeft onderzocht op overeenkomsten met de laatste foto's op de camera van Lisanne, is niet bekend. Met moderne technieken zoals actie-camera's en Drones zou je verwachten dat dit mogelijk zou moeten kunnen zijn.

Taxichauffeur Leonardo Mastinu

De taxichauffeur die Kris en Lisanne voor het laatste gesproken heeft, wordt in maart 2015 dood gevonden in een meer. Hij is 34 jaar als hij volgens Panamese kranten in een meer verdrinkt, nadat hij vermoedelijk onwel moet zijn geworden. De exacte oorzaak van zijn dood wordt nog verder onderzocht. De taxichauffeur had drie toeristen en een gids naar de badplaats Los Emmers gebracht. Na enige tijd zagen bewoners van het gebied een lichaam in de rivier Esti drijven. Het bleek het lichaam van taxichauffeur Leonardo González te zijn. Hij werd ter plekke gereanimeerd maar hij gaf geen tekenen van leven meer. Leonardo González was pas 34 jaar. Autoriteiten gaan er vanuit dat Leonardo González onwel is geworden terwijl de gasten aan het zwemmen waren en hij op hen wachtte. Hij zou vervolgens voorover in het water gevallen moeten zijn, en verdronken.

Waar zijn Lisanne en kris aan overleden?

Of de meisjes zijn overleden aan verwondingen, infecties, uitdroging en/of verhongering, verdrinking of een andere oorzaak, is niet bekend. Men kan er alleen over speculeren. Dat slecht weer hen enkele dagen later ook heeft overvallen is vrijwel zeker. Dat zij geleden hebben aan onderkoeling en honger en diarree is niet uit te sluiten. De kans dat zij verwondingen hebben opgelopen is zeer groot. De kans is groot dat ze infecties hebben opgelopen door insectenbeten en ander gedierte. Giftige spinnen, schorpioenen, stekende insecten...Misschien hebben giftige en/of infecties of verwondingen dieren hen snel verzwakt. Of misschien zijn ze in een rivier verdronken. Ze zullen zeker verzwakt zijn geraakt door de omstandigheden: honger, uitputting, onderkoeling, angst, diarree, insectenbeten, en zeer waarschijnlijk ook door infecties. Het is ook niet uit te sluiten dat zij grotere, gevaarlijke dieren zijn tegen gekomen. Zij hebben alles moeten ontberen wat een mens nodig heeft om te overleven in zo'n rauwe omgeving, uitgezonderd water. Het is heel bitter dat zij niet bijtijds gevonden zijn. Op 11 april was waarschijnlijk in elk geval een van hen nog in leven, want die dag is veelvuldig met beide telefoons naar noodnummers gebeld. Daarna zijn de telefoons dus weer terug in de rugzak gestopt. Of er na 11 april niet meer met de telefoons gebeld is omdat de batterijen leeg waren of omdat de meisjes na die dag geen van beiden meer leefden, is (ook mij uiteraard) niet bekend. Alle spullen die in de rugzak zaten zijn daarna in elk geval met rugzak en al bij of in de rivier terechtgekomen.

Uit de 90 foto's die (na de foto van Kris bij de waterval) met de camera zijn genomen is niet op te maken wie de foto's gemaakt heeft. Het zijn 90 foto's waarop slechts op 3 foto's beelden van een rotswand te zien is, die omhoog reikt, en er staan takken op. De foto's zijn genomen door iemand die vermoedelijk het licht van de flits van de camera gebruikt heeft om een weg langs een rotswand omhoog te vinden in het donker, of om lichtsignalen uit te zenden. Ook kan dit na een val zijn. Deze foto's zijn genomen in de nacht van 8 april, tussen 1 en 4 uur 's nachts. De camera met flitslicht lijkt gebruikt als hulpmiddel voor het verlichten van de rotswand, om zicht te hebben, om signalen uit te zenden in de hoop gevonden te worden, of wellicht ook om de foto's als hulpmiddel te gebruiken bij het klimmen.

• De foto's kunnen genomen zijn om de weg in de duisternis te verlichten
• De foto's kunnen genomen zijn om met flitslicht te seinen, in de hoop dat iemand het zou zien

Ze kunnen ook langs de steile helling naar beneden zijn gegleden en verwond zijn geraakt. Vele scenario's zijn mogelijk. Ook misdaad is niet met 100% zekerheid uit te sluiten. Waarom ze de foto's 's nachts gemaakt hebben, is raadselachtig. Ze waren in de nacht van 8 april immers al een week in de jungle. 's Nachts is de meest onlogische tijd om te klimmen of te klauteren. Seinen in de hoop gevonden te worden, ligt daarom het meest voor de hand.

Mobiele telefoons

Beide mobieltjes zijn voor het laatst gebruikt op 11 april 2014, steeds alleen om noodnummers 112 en 911 proberen te bereiken. Er is in totaal (slechts) 8 keer gepoogd om noodnummers te bellen. Er zijn geen berichten op de telefoon ingesproken. Dat er geen voicemail is ingesproken is het gevolg van het ontbreken van bereik, maar met een smartphone kan je wel berichten opnemen. Dat ze dit niet gedaan hebben kan mogelijk verklaard worden omdat:

• de meisjes geen afscheidsberichten hebben willen inspreken, want ze zullen uitsluitend gefocust zijn geweest op overleven en ook lang geloofd en gehoopt hebben dat ze gevonden zouden worden
• de meisjes tot op het laatst de batterijen van de telefoons hebben proberen te sparen
• ze te veel in paniek zijn geweest om aan dergelijke dingen te denken
• het te morbide is geweest om afscheidsberichten in te spreken
• de telefoons hen ontnomen zouden zijn geweest door kwaadwilligen

Nu men er vanuit gaat dat ze gevallen zijn, is de kans op kwaadwillenden aanzienlijk kleiner geworden. Men gaat niet meer uit van vrijheidsberoving.

• De mobiele telefoon van Lisanne Froon werd op 4 april voor het laatst gebruikt om noodnummers in te toetsen
• De mobiele telefoon (iPhone) van Kris Kremers werd op 5 april voor het laatst gebruikt om noodnummers in te toetsen

Andere berichten spreken deze data enigszins tegen, namelijk:

• De telefoon van Kris Kremers werd na 5 april nog 4 x aangezet, terwijl er een verkeerde pincodes werd ingetoetst, of helemaal geen pincode. Kremers gebruikte haar toestel tot 5 april met inlogcode en sim-pincode. In de dagen daarna werd haar telefoon nog vier keer aangezet zonder een pincode in te toetsen, of door een foute pincode in te toetsen. De laatste keer gebeurde dat op 11 april.
• Het mobieltje van Lisanne Froon werd na 4 april niet meer gebruikt.

Hieruit kan men verschillende dingen opmaken maar het blijft speculeren:

• Of de telefoon van Lisanne was eerder leeg dan de telefoon van Kris. Kris heeft zelf de telefoon (met gebruik van pincode(s) kunnen aanzetten tot en met 5 april. Vanaf 5 april heeft Kris dit niet meer kunnen doen, mogelijk omdat zij eerder is overleden dan Lisanne
• Lisanne heeft de telefoon van Kris na 5 april wel kunnen aanzetten, maar omdat ze de pincode niet kende, heeft ze enkele verkeerde inlogpogingen gedaan. Ze heeft de telefoon ook daarna nog wel aangezet om te kijken of er bereik was, en/of om te zien hoe laat het was, en/of om de telefoon te gebruiken om in het donker te seinen/te verlichten, en/of om noodnummers proberen te bellen. Deze zijn altijd beschikbaar, ook bij een telefoon waarop je niet kunt inloggen
• Een andere mogelijkheid blijft in theorie dat de telefoon na 5 april 2014 is aangezet door een ander persoon, en deze persoon heeft verkeerde inlogpogingen gedaan

Camera en foto's

Er zijn (voor zover mij bekend) tussen 1 en 11 april geen 'gewone' foto's meer genomen na de laatste vakantiefoto waar Kris Kremers opstaat, bij de waterval om 14.00 uur op 1 april, en daarna de vele nachtelijke foto's op 11 april, die bijna allemaal zwart van beeld waren. Hoewel de meisjes veel stress en paniek moeten hebben ervaren, vind ik het persoonlijk vreemd dat ze de camera niet gebruikt hebben om bijvoorbeeld herkenningspunten te fotograferen als zij verdwaald waren. Aan de andere kant lijkt me de situatie waarin zij zich bevonden hebben als zij verdwaald zijn geweest, zo stressvol, dat ik me goed kan voorstellen dat je in zo'n situatie maar met een ding bezig bent en dat is 'overleven.' Tot slot is het in principe ook nog mogelijk dat zij allebei gewond zijn geraakt waardoor zij wellicht niet eens heel erg veel meer hebben rondgedwaald.

Gevaren in de jungle van Panama

De jungle is onherbergzaam. Een wereld vol geulen en gladde rotsen en stenen en stekelige planten en giftige dieren. Rivieren oversteken is er op veel plaatsen zeer gevaarlijk. Zelfs al zijn er soms bruggetjes of balken over het water te vinden, deze zijn wiebelig en glad en voldoen absoluut niet aan veiligheidsvoorschriften zoals we die in Nederland kennen. De weersomstandigheden zijn extreem en kunnen onverwachts veranderen. Op warme dagen is het benauwd, maar zware regenval kan rivieren doen stijgen en stromingen versterken. In april begin in Panama de regentijd. 's Nachts koelt het sowieso af tot ongeveer 8 graden. De meisjes droegen kleding die geen bescherming bood. Er zijn giftige spinnen, slangen, en giftige kikkers, en zelfs poema's en panters en wilde zwijnen komen er voor, alhoewel die schuw zijn en meestal mensen uit de weg gaan. Maar zonder gids en met onvoldoende hulpmiddelen, kunnen de rauwe omstandigheden een mens in elk geval noodlottig worden. Een ongeluk is snel gebeurd. Je hoeft je enkel maar te verzwikken, of een persoon hoeft maar te vallen en je bent meteen in grote problemen want als je niet goed meer kunt lopen kan je niemand bereiken en zal een van de twee hulp moeten gaan zoeken. Als de meiden samen zijn gevallen en in een geul bij de bedding terechtgekomen zijn, is zelf hulp gaan zoeken, voor hen onmogelijk geweest.

Bh's

Men vraagt zich af waarom de meisjes hun bh's hadden afgedaan. Deze zaten in de rugtas met zonnebrillen, de camera;s en de beide telefoons. Om dit te begrijpen moet men zich in de situatie van de meisjes proberen te verplaatsen om over redenen te kunnen speculeren. Zelf kan ik alleen maar bedenken:

• dat ze hun bh's hebben afgedaan omdat een natte bh, na het oversteken van een rivier, met name 's nachts voor extra afkoeling kan zorgen
• ook zullen de meisjes hun kleren soms deels hebben uitgedaan om zich te wassen. Misschien neem je nadat je nat geworden bent door water niet meer de moeite je bh aan te trekken over je natte lichaam. Zeker niet als je al verzwakt bent van honger, en geen handdoeken hebt om je lichaam af te drogen
• mogelijk zijn hun kleren te ruim gaan zitten na een week niet of zeer weinig eten. Dit klinkt heel triest en is het ook, maar een bh gaat dan snel te ruim zitten en wordt een zinloos kledingstuk
• mogelijk zijn de bh's tijdelijk gebruikt om iets mee vast te binden, bijvoorbeeld om 's nachts een beschutting van takken bij elkaar te binden. Uiteindelijk hadden de meiden niets anders bij zich, geen touw of zoiets dergelijks en in zo'n situatie is alles wat je wel hebt een gebruiksvoorwerp
• misschien zijn de kledingstukken uitgetrokken om te wassen, en wellicht daarna niet meer aangetrokken omdat de situatie in de jungle niet te vergelijken is met een gewone situatie
• misschien zijn de kledingstukken uitgetrokken omdat juist in de band van een bh gemakkelijk beestjes blijven zitten die van takken vallen als je door takken en bladeren moet lopen, zoals rupsen, spinnen en kevers en dergelijke. Een bh is dan een vangnet voor teken, spinnen, kevers, enzovoorts

Jeans Kris Kremers

Kris droeg een korte broek van spijkerstof. Deze is op een andere plaats gevonden als de andere spullen. Begrijpelijk dat dit vragen oproept. Waar de korte jeans van Kris precies gevonden is, is mij niet bekend.

Speurhonden en zoekacties

Er volgen in april verschillende zoekacties, ook met speurhonden, die geen van allen iets opleverden. Het is heel wrang om te beseffen dat waarschijnlijk (minimaal) mogelijk een van de meisjes op 11 april nog in leven is geweest en toch niet gevonden is. Op 14 april staakt reddingsbrigade Sinaproc de zoekacties. De politie in Panama blijft zich over de zaak buigen maar er wordt via officiële wegen niet actief meer gezocht naar de Nederlandse toeristen. De jungle is onbegaanbaar, gevaarlijk. Ook de reddingswerkers lopen tijdens het zoeken risico's. De weersomstandigheden, met regelmatig zware regenval veroorzaken modderige bodem en gladde stenen, wind, afkoeling... Het gebied is naar men meent 'helemaal' uitgekamd en er is niets gevonden. Daarom denkt men dan dat ze daar niet (meer) zijn. Bovendien zou er van een (dood) lichaam na twee weken in het gebied niet veel meer over zijn door de hoge temperaturen en de weersomstandigheden. Als de meisjes in de jungle terechtgekomen zijn gaat men er waarschijnlijk ook vanuit dat ze na 14 dagen niet meer in leven kunnen zijn. Men twijfelt ook of de meisjes (nog) in de jungle zijn. De Nederlandse politie onderzoekt de zaak ook. Ze willen toestemming om met Nederlandse speurhonden het gebied te onderzoeken. Op 15 april verhoren ze twee Nederlandse mannen, die de meisjes op hun reis naar Panama hadden leren kennen. De jongens waren geen verdachten, slechts getuigen.

Nederlandse speurhonden

Op 25 mei kunnen de speurhonden van de stichting Reddingshonden RHWW uit Duiven in Panama naar Kris en Lisanne zoeken. Ze speuren in de omgeving van Boquete en in de bossen rondom het pad. De Nederlandse honden vinden dan geen spoor (meer) van hen.

Rugzak

Op de dag van hun verdwijning hadden de meisjes niet heel veel bij zich. Lisanne's rugzak, elk een zonnebril, hun mobieltjes, een camera en een klein plastic flesje, mogelijk gevuld met water of limonade, wat geld, verzekeringspasje van Lisanne, en ze droegen zomerkleding... Of ze nog meer bij zich hadden is (mij) niet bekend, maar een deel van deze spullen werden in elk geval in een rugzak teruggevonden op 14 juni en worden op een foto getoond. Zes weken na hun vermissing werd de rugzak van Lisanne Froon gevonden door indianen die verkoeling zochten bij de Culebra rivier. De rugzak lag volgens (tegenstrijdige) berichten bovenop een struik bij de rivier, of tussen twee rotsen geklemd aan de zijkant van de rivier. De rugzak werd gevonden op ongeveer 8 kilometer (of ongeveer 8 uur lopen) vanaf de plaats waar de meisjes voor het laatst gezien werden. Het gebied wordt als onherbergzaam omschreven. De Culebra rivier is moeilijk te bereiken vanaf het officiële wandelpad. De rivier zit vol gladde keien en rotsen en de verraderlijke stroming maakt het onmogelijk en gevaarlijk om op willekeurige plaatsen over te steken. Er zijn wel enkele speciale oversteekplaatsen. Men trekt de conclusie dat de rugzak vermoedelijk is meegevoerd met het water. In de rugzak bevinden zich (volgens krantenberichten/foto):

• een camera met geheugenkaart
• twee mobiele telefoons
• de bh's van de meisjes
• een leeg waterflesje
• twee zonnebrillen
• verzekeringspasje van Lisanne
• $83,- aan contant geld

Schoen en menselijke resten

Op 19 juni vonden indianen en een gids een schoen en menselijke resten in de vorm van botten. Kort daarna vond men de tweede schoen van het merk Wildebeast, die volgens de verkoper Perry Sport alleen in Nederland verkocht worden. Ook vonden ze menselijke resten, onder andere in de sok van de tweede schoen. Gids Feliciano kon er nachten niet van slapen, piekerend wat er met de twee 'Holandesas' zou zijn gebeurd. Toen hij en zijn team de ontdekkingen deden, overheerste één gevoel: "Een zeer, zeer trieste vondst."

Menselijke resten gevonden door Feliciano Gonzalez

Na de vondst van de blauw geruite rugzak worden er opnieuw zoekacties georganiseerd in de omgeving waar de rugzak gevonden is. Vijf dagen later, op 19 juni 2014 worden er in de omgeving langs de rivier Rio Culebra in het noorden van Panama wat botten en een schoen gevonden door gids Feliciano Gonzalez en zes indianen uit Alto Romero. Ook zijn broer en een dorpsbewoner uit Boquete zoeken mee. Zij vinden stroomopwaarts van de rivier enkele dagen later ook een andere schoen. Deze schoen is van het Nederlandse merk Wildebeast van PerrySport. De schoen voldoet aan de omschrijving van de schoen die Lisanne Froon op de dag van haar verdwijning droeg. Het is een wandelschoen waarvan de veter nog dicht zit. In de schoen bevinden zich een sok met de menselijke resten van een voet, De andere schoen is een ander type schoen, een blauwe stoffen schoen. Deze blijkt van Kris Kremers te zijn geweest. Ook wordt er in de buurt een stuk bot van een menselijke heup gevonden. De gevonden overblijfselen en spullen liggen niet allemaal dicht bij elkaar. Er wordt ook een spijkerbroekje gevonden, de korte broek van Kris. Deze lag op een andere plek. De locatie van de spullen lijken in eerste instantie antwoorden te geven, maar ze roepen ook vragen op.

DNA Lisanne Froon

Op 22 juni wordt bekend gemaakt dat uit DNA onderzoek op het weefsel uit de linkerschoen is gebleken dat het om de resten van Lisanne Froon gaat. Men kan er dan alleen nog maar vanuit gaan dat zij in elk geval is overleden.

DNA Kris Kremers

Op 24 juni komt ook meer zekerheid over het lot van Kris Kremers. Uit de botresten van de heup blijkt dat deze haar DNA bevat. Men weet dan zeker dat beide meisjes zijn gestorven.

Hoe zijn Lisanne Froon en Kris Kremers overleden?

Onderzoek moet uitwijzen of men ooit met zekerheid kan vaststellen waaraan Lisanne en Kris zijn overleden. Zonder getuigen en zonder meer lichaamsresten of bewijsmateriaal, zal het moeilijk te bepalen zijn. Als zij verdwaald zijn geraakt kunnen zij in principe op verschillende manieren zijn overleden.

• verdrinking
• verwonding
• infectie
• giftige dieren
• wilde dieren
• moord
• honger
• uitdroging
• overige

Men gaat er vanuit dat zij zijn meegesleurd met de stroming van de rivier nadat ze te water zijn geraakt tijdens een poging de rivier over te steken. Als de een is meegesleurd door het water kan de ander getracht hebben haar vriendin te redden, waardoor het beiden noodlottig geworden is omdat de meisjes al sterk verzwakt moeten zijn geweest. Dit verklaart waarom hun spullen en overblijfselen allemaal langs de oever van de rivier zijn gevonden. Wat er werkelijk gebeurd is zal misschien nooit met zekerheid kunnen worden vastgesteld, eenvoudig omdat de meisjes het zelf niet meer vertellen kunnen en er vooralsnog geen getuigen lijken te zijn. Het is ook mogelijk dat Kris en Lisanne vermoord zijn. Dit is pijnlijk, hartbrekend, maar ook de harde realiteit.

Is een misdrijf aannemelijk?

• Op wandelpaden in de regio zijn vaker toeristen beroofd. Ook zijn er drugskartels die geen pottenkijkers willen tegenkomen. Ondanks dat lijkt de kans dat de meisjes verdwaald zijn en door de rauwe omstandigheden in de jungle zijn omgekomen, groot.
• Als zij niet verdwaald zouden zijn maar er sprake is geweest van een misdrijf, lijkt het onlogisch dat er waardevolle spullen werden achtergelaten door hun belager(s). En waarom zou men de sporen dan juist niet beter verborgen hebben? De rugzak met spullen zou dan ook in de rivier gegooid moeten zijn, maar met welk doel? Als de meisjes zijn aangevallen en vermoord, waarom hebben hun belager(s) de spullen dan in de rugzak gestopt, en met welk doel zou een belager zoveel dagen later pas de camera vol donkere foto's zetten en daar 4 uur voor uitrekken? Ook zijn de telefoons gedurende veel dagen gebruikt om alarmnummers te bellen. Met welk doel zouden belagers dat zelf hebben gedaan? Als belagers de telefoons zoveel dagen in handen hadden, waarom zouden zij dan alarmnummers hebben gebeld en daarvoor steeds weer teruggekeerd zouden zijn naar de jungle om te zorgen dat de telefoons geen bereik hadden? De moordenaars zouden dan zelf elke dag in de jungle moeten hebben verbleven om oproepen naar noodnummers te doen met de telefoons. Dit lijkt onlogisch. Met welk doel zouden belagers de lichamen van de meisjes in een onherbergzaam gebied hebben achtergelaten, terwijl als men lichamen wilde laten verdwijnen dit ook op een veel eenvoudige manier zou kunnen?
• Het enige logische lijkt dat Kris en Lisanne zelf de noodnummers hebben gebeld maar dat zij steeds geen bereik hadden. Als je geen bereik hebt probeer je het wellicht een paar keer achter elkaar, maar daarna besef je dat je de batterij beter sparen kunt en het vanaf een andere locatie nog eens te proberen. Als er geen andere locatie bereikt kan worden, zal je niet vaak alarmnummers bellen, je weet dan immers al dat je geen bereik hebt vanaf de plek waar je vast zit.
• Juist het feit dat beide telefoons zo vaak zijn gebruikt voor het bellen van alarmnummers, overtuigt dat de meisjes zelf verschillende keren noodnummers gebeld hebben. De kans dat belagers de meisjes hun telefoons zouden laten behouden, lijkt immers ook zeer klein. Aan de ander kant kunnen belagers geweten hebben dat de meisjes geen bereik hadden, dus zou het om die reden in theorie geen reden hoeven zijn om ze van de meisjes af te nemen.

Ontvoerd en vermoord?

Zolang niets zeker is, zal de twijfel blijven bestaan. Twee jonge mooie vrouwen op een eenzaam wandelpad kunnen immers wel een gemakkelijk prooi zijn voor kwaadwilligen, maar wel is het dan ook de vraag waarom de spullen en menselijke resten zo diep in het oerwoud teruggevonden werden. Met welk doel zouden rovers de meisjes zo ver hebben laten lopen om hen vervolgens te doden en hun waardevolle spullen en geld achter te laten? Volgens een gids is de vindplaats van de menselijke resten verenigbaar met het oversteken van de rivier waar de kabels hangen. Als je van daar in de rivier valt komen lichamelijke resten ongeveer op de plaats terecht waar ze gevonden zijn. Maar veel vragen zullen waarschijnlijk voor altijd onbeantwoord blijven. Uit onderzoek heeft men opgemaakt dat het meest voor de hand liggende scenario is dat Kris en Lisanne van een helling zijn afgegleden, waarna ze gevangen zaten in een klein gebied, vanwaar ze geen bereik hadden met hun telefoons, en vanwaar ze verdere zelf ook weinig konden ondernemen om uit hun desastreuze situatie gered te worden.

Raadselen rondom de verdwijning van Kris en Lisanne

Er zijn enkele raadselen rondom de dood van de twee jonge vrouwen, zoals:

• waarom hadden zij allebei hun bh uitgetrokken en in de rugtas gestopt?
• waarom werd de korte spijkerbroek van Kris Kremers teruggevonden op een geheel andere plaats dan de schoenen en rugtas van Lisanne? Is dit omdat de kleding weggegooid is door derden of door Kris zelf? Dit laatste lijkt niet erg logisch en roept inderdaad essentiële vragen op. Ook dieren zullen een kort spijkerbroekje niet verslepen als er geen menselijke resten in zitten. Wat mogelijk zou kunnen zijn is dat een van de meisjes al op 1 april een verwonding heeft opgelopen, bijvoorbeeld een gebroken of verzwikte enkel of een gebroken been. Op de laatste foto is te zien dat Kris voorop liep. Mogelijk is zij geblesseerd geraakt. In de omgeving waar zij zich bevonden bevind je je dan meteen in een noodsituatie omdat je niet meer samen terug kunt lopen. Ze hebben dan met de telefoon meteen hulp proberen te bellen maar er was geen bereik. Omdat de situatie op dat moment al heel ernstig was als een van de meiden gewond was en niet meer kon lopen, kon er niet gekozen worden voor teruglopen. Ze zullen in eerste instantie hebben kunnen besluiten om te blijven waar zij waren, en om bij elkaar te blijven. De nacht doorbrengen op de grond van de jungle, zonder enige vorm van beschutting, is slopend. Het wordt erg koud, aardedonker, en insecten laten een mens niet met rust. Als een van de twee meisjes inderdaad gewond is geraakt, kan er bij een botbreuk bijvoorbeeld, vrij snel koorts en infectie zijn optreden. Het is mogelijk dat de volgende dag al een van de twee meisjes op zoek is gegaan naar drinkwater. Aangezien ze maar een klein limonadeflesje bij zich hadden zal dit al vrij snel een onmogelijk gedoe zijn geweest om water heen en weer te brengen. Het enige wat ze dan zouden kunnen hebben besluiten is samen naar de rivier zien te komen, om minimaal drinkwater in de buurt te hebben. Ze kunnen hun bh's gebruikt hebben om een soort van spalk te maken voor een botbreuk. Als ze vervolgens de rivier bereikt hebben, is het logisch als een van hen, die niet gewond was, zowel eten is gaan zoeken als hulp. Mogelijk hebben zij de eerste dagen bij elkaar doorgebracht met de overtuiging dat er hulp zou komen, maar als dat niet gebeurt komt er een moment dat je hulp wilt gaan halen. Een gewond persoon kan aan een infectie snel bezwijken. Niets is zeker en meerdere scenario's zijn mogelijk. Hoewel verdwaalde toeristen in het gebied meestal gevonden worden door indianen zijn er vaker mensen in de jungle van Panama verdwenen.
• Waarom hebben de meisjes geen foto's genomen tussen 1 en 7 april? Als zij vastzaten in een klein gebied, waarom hebben zij niet al de eerste nacht lichtsignalen verzonden of op dagen/nachten dat helikopters naar hen op zoek waren?
• Waarom hebben de meisjes geen berichten ingesproken op hun mobiele telefoons?
• Waarom werd de iPhone van Kris tot 5 april aangezet met gebruik van pincode, en vanaf 5 april alleen nog zonder gebruik van pincode of van een onjuiste pincode. Was Kris toen al overleden of was zij te ziek om zelf te bellen, en was het Lisanne die zonder pincode heeft geprobeerd op de iPhone van Kris de telefoon te gebruiken? Of zijn er derden geweest die de iPhone van Kris na 5 april hebben 4 x hebben geprobeerd te gebruiken?
• De ouders van Kris Kremers hebben in juli 2014 zelf het pad gelopen achter de heuveltop, om te reconstrueren wat er gebeurd kan zijn. Aangezien er wel een pad loopt achter de berg, begrijpen zij niet waarom de meisjes niet 'gewoon' terug gelopen zijn. Deze vraag is begrijpelijk. Echter als de jonge vrouwen verdwaald zouden zijn geweest, lijkt het ook waarschijnlijk dat zij pas laat in de middag beseft hebben dat zij verdwaald waren en dat ze dus voor donker niet meer op tijd thuis zouden kunnen komen. Het wordt vroeg donker in het gebied. Mogelijk hebben zij de vergissing gemaakt om in het donker alsnog te proberen het pad heen of terug te volgen, uit angst om de nacht in de jungle te moeten doorbrengen, en zijn zij vervolgens in het donker van een helling gevallen. Ik kan me voorstellen dat je niet in die situatie 18.00 uur 's avonds zegt: 'Het is nu donker dus laten we dan maar hier op het pad slapen vannacht, want anders verdwalen we misschien in het donker.' Beseffen dat je verdwaald bent en dat je de nacht in gevaarlijke omstandigheden buiten zal moeten doorbrengen, lijkt me een zeer angstig vooruitzicht. De kans dat je dan juist toch naar huis probeert te komen, en dat je ondanks dat het donker is, juist dan risico's neemt die je anders waarschijnlijk niet zou nemen, lijkt me ook aannemelijk. Juist omdat het koud is en donker en eng. Zonder zaklamp is het pad echter niet goed te vinden. Toen het eenmaal donker was hadden zij dan de nacht moeten hebben doorbrengen op of vlak naast het pad, om er zeker van te zijn dat ze het pad achter de berg zodra het weer licht zou worden weer terug zouden kunnen lopen en dat ze niet zouden verdwalen. Als ze in het donker hebben getracht terug te lopen, uit angst om de nacht in de jungle te moeten doorbrengen, kunnen zij gemakkelijk gevallen zijn. Ook is het mogelijk dat zij al eerder in paniek geprobeerd hebben een snellere route terug te kunnen vinden door het pad te verlaten. Ze kunnen hun mobiel als zaklamp gebruikt hebben maar in het donker zal je dan toch snel verdwalen.
• Voor o.a. de ouders van Kris en Lisanne zijn er echter wel redenen om te twijfelen aan het scenario dat de meisjes verdwaald zijn. Zolang men niet precies weet wat er met de meisjes gebeurd is, is die twijfel begrijpelijk. Particulier rechercheur Dick Steffens, die de familie helpt bij het zoeken naar antwoorden, houdt de optie van ontvoering in eerste instantie open. Pa na veel onderzoek gaat men er vanuit dat Lisanne en Kris op 1 april al allebei gevallen zijn langs een steile helling van ongeveer 30 meter diep. Daarna zullen zijn gewond zijn geweest, en door de locatie van de plek niet in staat om daar zonder hulpmiddelen weg te komen. Het enige wat ze dan nog konden doen is hopen dat ze gevonden zouden worden

Iedereen die zich verdiept heeft in de verdwijning van deze twee lieve meiden, zullen hen in elk geval niet vergeten. Sinds hun verdwijning bekend werd zijn ze nog vaak in mijn gedachten.

Opnieuw botresten gevonden

• Juli 2014 worden er meer botresten gevonden. Een deel van een schedel en nog 5 botresten. Men veronderstelt dat het om overblijfselen van Kris en Lisanne zal gaan. Forensisch onderzoek wijst in eerste instantie uit dat de resten niet van de meisjes zijn. Het gaat om botresten van een indiaan, en van een ongeveer driejarig kind en om enkele botresten van zoogdieren. Op 16 augustus 2014 wordt bekendgemaakt dat uit DNA onderzoek is gebleken dat een van deze botresten (een rib) toch van Kris Kremers blijkt te zijn. Over de doodsoorzaak kan ook dan verder niets met zekerheid gezegd worden.
• Augustus 2014 werden meer botresten gevonden. Dit werd 4 september 2014 bekendgemaakt in de Nederlandse media. Het gaat om menselijke botresten die na DNA vergelijking van Lisanne Froon blijken te zijn. De resten zijn gevonden door indianen, in hetzelfde gebied (het westen van Panama) in het gebied waar eerder ook de andere botresten gevonden werden.

Onderzoek

• Het onderzoek naar de dood van Kris en Lisanne duurt voort tot november/december 2014. Onderzoekteams verwachten dan alle 'bewijsmateriaal' zo goed mogelijk onderzocht te hebben. Er is weinig materiaal beschikbaar. Men moet het van getuigenverklaringen hebben, en van de gevonden spullen en de data op telefoons, en natuurlijk de gevonden menselijke resten. Ook de foto's die in de nacht van 8 april met Lisanne's camera genomen zijn, roepen eerst meer vragen op als antwoorden. Een van de foto's ontbreekt, het is de foto die ergens tussen 1 tot 8 april genomen moet zijn. Men weet niet waarom die foto gedeletet is. Op een andere foto is 'wapperend' roodblond haar te zien, de kans dat dit het haar van Kris Kremers is, is zeer groot.
• November 2015 wordt bekendgemaakt dat men nogmaals onderzoek wil doen naar de dood van de meisjes. Het onderzoek kan pas na het regenseizoen plaatsvinden. Er staan nog teveel vragen open en men hoopt toch nog wat antwoorden te kunnen krijgen. De kans dat men na zoveel maanden nog lichaamsresten zal vinden is gezien de omstandigheden van het gebied, zeer klein. In januari 2015 zoeken 6 speurhonden met begeleiders van stichting Reddingshonden RHWW (Duiven) naar resten van de meisjes. Door zware regenval kan men de rivier echter niet bereiken waar de resten in de zomer van 2014 gevonden zijn. De speurtocht is daarom een teleurstelling.

Opties die nog openstaan

• Als men de exacte plaats zou vinden waar de laatste foto's die op de camera van Lisanne stonden, zou dat wellicht inzicht kunnen geven in de omstandigheden waren de meisjes hun laatste dagen hebben doorgebracht.
• Of men ook met metaaldetector zoekt naar bijvoorbeeld sieraden en/of kiezen met vullingen, is niet bekend. Maar metaal vergaat niet zo snel als lichaamsresten en kleding.
• De kans dat het rode plastic wat aan de tak vastgebonden teruggevonden wordt, lijkt klein, maar is niet ondenkbaar
• Of men overweegt een beloning uit te loven om de plaats te vinden die op de nachtelijke foto's staan, is niet bekend

Alex Humphrey

Vijf jaar voor de verdwijning van Lisanne en Kris verdween in Boquete de Britse jonge toerist Alex Humphrey onder soortgelijke omstandigheden. Hij verbleef in een Hostel in Boquete en wilde op 24 augustus 2009 de watervallen van Balneario Majagua gaan bekijken. Hij keerde van zijn wandeling niet terug. Hij werd voor het laatst gesignaleerd in de omgeving van een bushalte. De wandeling naar de watervallen zou ongeveer 4 kilometer zijn. Van hem werd nooit meer een spoor terug gevonden.

Bevindingen van Amerikaanse onderzoeksjournalist Jeremy Kryt

Amerikaanse onderzoeksjournalist Jeremy Kryt deed in 2016 onderzoek in Panama naar de verdwijning van Lisanne en Kris. Ook hij kwam tot de conclusie dat er vermoedelijk geen misdrijven gepleegd zijn. Hij kreeg verschillende foto's van de politie van het telefoontoestel van Lisanne te zien. Daarop is te zien dat Lisanne en/of Kris van wc-papier een S.O.S. signaal probeert te leggen op een rots. Ook hebben ze een spiegeltje gebruikt om signalen te maken naar zoekteams in de lucht. Kryt verbleef ongeveer een maand in Boquete. Hij gaat er vanuit dat Kris eerder overleed dan Lisanne. De foto waarop Kris' rode haar te zien is, zou door Lisanne gemaakt zijn om een hoofdwond te fotograferen. Kris gebruikte haar iPhone niet meer na een paar dagen na de vermissing van de vrouwen, terwijl de batterij van haar telefoon niet leeg was. Dit duidt erop dat Lisanne de pincode van de iPhone 3 van Kris niet kende en dat Kris zelf niet meer in staat was om de iPhone te bedienen. Beide telefoons zijn teruggevonden na hun overlijden.

Lees verder

• Andrea Luten, op weg naar huis vermoord
• Milly Boele, vermoord door een politieagent