Kwetsbare ouderen en hun woonomgeving

Voor de zelfredzaamheid van kwetsbare ouderen is niet alleen hun persoonlijke situatie en sociale omgeving bepalend maar ook de woonomgeving. Vooral is dat het geval als de leefwereld zich door allerlei omstandigheden beperkt tot de directe woonomgeving. Voor de directe woonomgeving is een aantal uitgangspunten van groot belang die te maken hebben met de mobiliteit. Ook de veiligheid is belangrijk. Daarnaast spelen menselijke aspecten een rol zoals mee kunnen doen aan het sociale leven in de directe omgeving. Ouderen moeten voldoende contacten kunnen onderhouden om niet te vereenzamen.

Eigenschappen van woonomgeving

Bij het ouder worden krijgen mensen dikwijls te maken met fysieke en mentale beperkingen. Daardoor veranderen de eisen die ze stellen aan hun woonomgeving. De eigenschappen van die omgeving kunnen in grote mate bijdragen aan een goede leefbaarheid voor met name de kwetsbare ouderen. Anderen zijn vaak nog in staat om elders te vinden wat voor hen van belang is.

Voorzieningen in directe omgeving

Voorzieningen in de directe omgeving kunnen belangrijk bijdragen aan het woongenot. Veel ouderen vinden groenvoorzieningen in de directe nabijheid belangrijk en uiteraard ook winkels voor de dagelijkse boodschappen. In verband met de mobiliteit is openbaar vervoer eveneens zeer belangrijk, vooral als niet meer beschikt wordt over een auto of het rijden niet meer mogelijk of verantwoord is.

Voorkeuren van ouderen

De voorkeuren van ouderen kunnen heel verschillend zijn. Veel ouderen stellen speelvoorzieningen voor kinderen in hun buurt op prijs omdat spelende kinderen levendigheid brengen. Anderen houden wat dat betreft meer van rust en wonen niet graag in de directe omgeving van een school. Wel zien zij dikwijls voor jongeren van twaalf tot achttien graag voorzieningen omdat er anders kans is dat ze in de buurt gaan rondhangen.

Contact tussen mensen

Leefbaarheid heeft ook te maken met het contact tussen mensen in een omgeving en de invloed op elkaar. Ouderen vinden het fijn als ze de schat aan levenservaring, die ze hebben vergaard, in hun buurt kunnen inzetten waardoor ze ook een belangrijke sociale functie kunnen vervullen. In een vergrijzende samenleving biedt een uitnodigende leefomgeving veel kansen voor ouderen waar ze zich prettig bij kunnen voelen en krijgen ze tevens het gevoel er nog bij te horen.

Burenhulp, mantelzorg en vrijwilligerswerk

Oudere mensen brengen in de regel meer tijd door in hun huis en in hun directe woonomgeving. Voor het welzijn is daarom een geschikte woning van belang maar ook een goede woonomgeving. Immers, als zij een goede woning hebben in een ongeschikte omgeving leven ze in een “gouden kooi” waar ze zullen isoleren bij gemis aan door hen gewenste voorzieningen. Ze moeten zich ook veilig kunnen voelen in hun buurt en het is goed als er mensen zijn waar ze op kunnen terugvallen. Ook moeten ze kunnen meedoen aan buurtactiviteiten en is het goed om te kunnen rekenen op burenhulp, mantelzorg en vrijwilligerswerk.

Wensen en eisen voor woning

Een geschikte woning voldoet aan een aantal wensen en eisen zoals:

• Ouderen moeten gemakkelijk en liefst zonder trappen of hoge stoepen, de woning in en uit kunnen komen.
• Woonfuncties als woonkamer, keuken, slaapkamer, douche en toilet bevinden zich bij voorkeur op dezelfde woonlaag.
• In huis bewegen moet geschikt zijn voor rollator of rolstoel.
• Gebruik van douche en toilet moeten geschikt zijn voor ouderen met lichamelijke beperkingen.
• Woning en indien aanwezig de tuin, moeten onderhoudsvriendelijk zijn.

Verder spelen persoonlijke voorkeuren mee die afhankelijk zijn van de situatie zoals oppervlakte van de kamers, aantal kamers, beschut wonen of in een appartementencomplex met voorzieningen, bewaking enz.

Wensen en eisen voor omgeving

Ook de omgeving van de woning moet aan een aantal wensen en eisen voldoen zoals:

• Wegen en paden moeten veilig zijn om over te lopen en geen obstakels bevatten zoals hoge drempels en losliggende tegels.
• Liefst geen hellingen en trappen om de bushalte en winkels te bereiken
• Veilige oversteekplaatsen voor voetgangers.
• Geschikte zitgelegenheden op aantrekkelijke uitzichtplekken. Geen te grote banken waar ouderen moeilijk op kunnen zitten.

Ouderen hebben tevens graag op loopafstand voorzieningen in de buurt zoals een brievenbus, gemeenschapshuis, dokter, apotheek en kerk.

Lees verder

• Ouderen, mobiliteit en technologie
• Kwetsbare ouderen en veranderende zorgverlening