Kwetsbare ouderen en veranderende zorgverlening

Heel veel ouderen voelen zich gezond en gelukkig. Een kleine groep is volledig afhankelijk van zorg en ondersteuning. Daartussen bevindt zich een groep van kwetsbare ouderen die op het eerste gezicht redelijk gezond lijken maar die gaandeweg toch steeds meer te maken krijgen met lichamelijke en psychosociale problemen. De overheid speelt voor hen een belangrijke rol onder meer met het Nationaal Programma Ouderenzorg.

Kwetsbare ouderen zo vroeg mogelijk hulp verlenen

Ouder worden gaat gepaard met verminderde spiermassa en spierkracht. Ook gaat het uithoudingsvermogen achteruit en kunnen problemen met de balans ontstaan. Dat leidt tot verminderde fysieke activiteit met als gevolg kwetsbaarheid op diverse gebieden. Er bestaan onderzoeken die er op gericht zijn om reeds beginnende kwetsbaarheid zo vroeg mogelijk te kunnen aanpakken. Vaak ontstaat een situatie van kwetsbaarheid omdat ouderen te laat hulp vragen. Als op tijd hulp was geboden zou een minder gezonde en gelukkige situatie dikwijls voor een deel voorkomen zijn.

Blijven bewegen

Hoewel ouder worden voor nagenoeg iedereen gepaard gaat met een toenemende kwetsbaarheid kan er al in een vroeg stadium aan gewerkt worden om beperkingen in het functioneren zoveel mogelijk tegen te gaan of uit te stellen. Zeer belangrijk is daarbij om in beweging te blijven.

Angst te vallen

Ouderen zijn vaak bang om te vallen wat ook regelmatig gebeurt en kunnen zich dan steeds onveiliger voelen. Die angst komt ook vaak voort uit wat ze in hun netwerk meemaken. Plotseling alleen komen te staan kan daar ook aan meewerken. De angst te vallen en uren onopgemerkt op de grond te liggen totdat een toevallige voorbijganger of bezoeker dat opmerkt versterkt het gevoel van onzekerheid.

Rol van de overheid

Nationaal Programma Ouderenzorg

De overheid speelt in op de kwetsbaarheid van ouderen en hun gezondheidsproblemen. Er worden speciale programma’s ontwikkeld en uitgevoerd die afgestemd zijn op de persoonlijke behoeften van ouderen. Sinds 2007 bestaat reeds het NPO (Nationaal Programma Ouderenzorg) waarin organisaties samenwerken op het gebied van wonen, zorg en werk. Opzet daarbij is om de ouderen langer voor zichzelf te laten zorgen. Elementen die in de programma’s terug te vinden zijn:

• Vroeger ingrijpen bij ziekte.
• Opvangen van dreigend verlies van zelfstandigheid.
• Ouderen helpen om goed met hun beperkingen of ziekte om te gaan.
• Ouderen ondersteunen om mee te doen aan de samenleving.

Samenwerkingsverband Coalitie Erbij

De overheid stimuleert onder meer de uitbreiding van de kleinschalige zorg in een huiselijke kring voor demente ouderen. Deze hebben volgens de overheid daar veel baat bij. Het aantal plaatsen moet daarom uitgebreid worden naar 250.000 voor mensen die aan dementie lijden. Eveneens steunt de overheid het samenwerkingsverband Coalitie Erbij waaraan grote organisaties deelnemen zoals Humanitas, het Rode Kruis en De Zonnebloem. De in totaal dertien organisaties die daarbij zijn aangesloten nemen gezamenlijk maatregelen om eenzaamheid onder de ongeveer 200.000 ouderen tegen te gaan. De eenzaamheid van die ouderen is meestal ontstaan door:

• Verlies van een partner.
• Verlies van vrienden.
• Verminderde mobiliteit.
• Kleiner wordend sociaal netwerk.

Inzet wijkverpleegkundigen

De overheid stimuleert het langer thuis blijven wonen van ouderen en neemt daar maatregelen voor. Uitgangspunt daarbij is dat als ouderen gezond blijven zij langer zelfstandig kunnen zijn en relatief weinig zorg nodig hebben. Goede en aangepaste voorzieningen op het gebied van wonen kunnen daarbij helpen. Voor de zorg die daarbij toch noodzakelijk is kunnen wijkverpleegkundigen ingezet worden die helpen om ouderen langer thuis te kunnen laten wonen. De inzet van wijkverpleegkundigen heeft onder meer als voordeel:

• Een lage drempel om hulp te vragen.
• Een duidelijk aanspreekpunt.
• Een betere afstemming in de zorgverlening.
• Directe doorverwijzing naar andere zorgverleners.

Zorgverlening door gebruik van ICT-mogelijkheden

Naar verwachting zal in de toekomst ook steeds meer ICT (Informatie en Communicatie Technologie) worden toegepast die de thuis wonende ouderen helpen in allerlei situaties. Zo zullen via technische mogelijkheden de ouderen gewaarschuwd kunnen worden om op een bepaalde tijd de medicijnen in te nemen of om hen te herinneren aan gemaakte afspraken. Ook kan beeldcontact met zorgverleners ingezet worden zoals ook sociale contacten via het beeldscherm mogelijk zijn als uitbreiding op zogenaamde telefooncirkels. ICT-mogelijkheden zullen zeker nog sterk uitbreiden waar de kwetsbare ouderen veel profijt van kunnen hebben.