Vrouwenhandel, een serieus probleem

Vrouwenhandel; big business en wordt op grote schaal uitgevoerd. Een handelaar die 300 euro per dag ontvangt voor een vrouw die noodlottig achter de ramen staat, hoe kan dit plaatsvinden? Hoe kunnen vrouwen zo behandeld worden? En welke wetten zijn er om deze vrouwen te beschermen?
Vrouwenhandel is de handel in vrouwen, meestal voor seksuele bedoelingen. Het zijn vaak vrouwen die door een vrouwenhandelaar naar een ander land zijn gehaald met een smoes of beloftes. Bijvoorbeeld door deze vrouwen te zeggen dat ze als au pair of huishoudster kunnen gaan werken. Als ze dan in het land van bestemming zijn aangekomen, moeten ze werken in de prostitutie en zien ze weinig of helemaal niets terug van het geld dat ze verdienen. Ze worden gewoon als slaven verkocht. Ze worden bedreigd, geslagen, verkracht en opgesloten door hun eigenaars. De meisjes en vrouwen zijn vaak te bang om te ontsnappen en de autoriteiten schieten erg te kort bij het verlenen van hulp. Makkelijke doelen om jonge vrouwen te verhandelen is dat het economisch slecht met hun gaat of doordat ze eerder fysiek misbruikt zijn. Ze dromen van een beter leven en de handelaars grijpen dit aan door de vrouwen ‘werk’ in het westen aan te bieden. Het woordenboek omschrijft het begrip vrouwenhandel als volgt: ‘Alle handelingen die rechtstreeks ten doel hebben een vrouw te brengen in een toestand van afhankelijkheid van anderen, om haar over te leveren aan prostitutie’.

De omvang van vrouwenhandel

Er wordt wereldwijd op grote schaal aan vrouwenhandel gedaan. Jaarlijks worden er alleen al vanuit de Balkan landen en Rusland ruim 200.000 mensen verhandeld voor de seksindustrie. Exacte gegevens van de omvang van vrouwenhandel zijn niet aanwezig, aangezien vrouwenhandel illegaal is en daardoor slechts een gedeelte zichtbaar is bij Justitie. Wel is geschat dat er in Europa tussen de 500.000 en 700.000 vrouwen verhandeld zijn ten behoeve van de seksindustrie en momenteel als seksslaaf werkzaam zijn in Europa. Wereldwijd zijn er schattingen tussen de 700.000 en 2.000.000 vrouwen worden verhandeld.
In Nederland zijn er, volgens cijfers uit de rapportage van de Nationaal Rapporteur van de Mensenhandel, 3.500 vrouwen de dupe van vrouwenhandel dat bekend is bij politie, justitie en hulporganisaties. Vaak worden deze vrouwen met valse beloftes naar Nederland gehaald en daar gedwongen om in de prostitutie te werken onder slechte omstandigheden. De helft van de slachtoffers komt uit Oost-Europa en Rusland. Ondanks dat deze cijfers in werkelijkheid misschien veel hoger liggen, omdat het illegaal is en dus niet allemaal bekend is, wordt het wel duidelijk dat het om een internationaal probleem van indrukwekkende omvang gaat.
In Nederland registreert STV (de Stichting Tegen Vrouwenhandel) het aantal meldingen van (vermoedelijke) slachtoffers van vrouwenhandel. Ze registreren de slachtoffers die onder de zogenaamde ‘B9 regeling’ vallen en aangifte hebben gedaan. De B9-regeling maakt het vreemdelingen die (mogelijk) slachtoffer of getuige zijn van mensenhandel, mogelijk om gedurende de opsporing en vervolging tijdelijk legaal in Nederland te verblijven en zodoende ter beschikking te blijven van politie en OM.

De belangen van vrouwen en handelaren

De voornaamste reden voor een vrouwenhandelaar is het geld. Een prostituee brengt per dag ongeveer €300 op, de handelaren worden snel rijk aangezien de vrouwen maar weinig van hun opbrengst ontvangen. Daarnaast is de kans dat een handelaar gepakt wordt vrij klein. Dit komt doordat de vrouwen vaak op een legale manier hun overtocht naar Nederland maken. De handelaren regelen bij zogenaamde reisbureaus een toeristenvisum voor de vrouwen. De vrouwen blijven langer in Nederland dan ze werkelijk mogen, maar doordat ze al een tijd verdwenen zijn kunnen ze niet meer opgespoord worden. Aangezien het moeilijk is voor de politie om op een spoor te komen door de steeds wisselende 06-nummers, handelsroutes en ramen. Soms komt het toch voor dat een handelaar gepakt wordt, vrijwel altijd wordt deze handelaar vrijgesproken, na een verklaring van zijn prostituees, die te bang is of gedwongen wordt om de waarheid te spreken.

De voornaamste reden voor de vrouwen om naar het buitenland te vertrekken is de financiële situatie waarin ze verkeren. In het land van herkomst worden de vrouwen ondergewaardeerd en verdienen ze weinig geld. Het westen lijkt daarentegen een plek waar dromen kunnen uitkomen en waar men genoeg geld verdient om zichzelf maar ook hun familie te onderhouden. Door deze visie trappen de vrouwen in de leugens van een handelaar. Een handelaar belooft een goede toekomst met geld en een baan, de vrouw denkt aan een beter leven en gaat erop in. Eenmaal in Nederland aangekomen komt de waarheid boven water en blijkt het verhaal van de handelaar niet te kloppen, maar het is al te laat. De vrouwen werken niet in de horeca of zijn niet werkzaam als au-pair maar komen in de prostitutie terecht. De vrouwen moeten grote schulden terugbetalen omdat ze volgens de handelaar veel geld hebben gekost door onder andere het visum, het ticket en het paspoort. Daarnaast worden de vrouwen vaak gedwongen waardoor ze geen verzet meer durven te bieden. Naar een instantie gaan brengt een groot gevaar met zich mee, want als de handelaar hun terugvindt worden ze mishandeld en direct weer achter de ramen gezet. Door deze gevaren is er weinig tot geen reële kans voor de vrouwen om uit deze barre en slechte situatie te ontsnappen. Door de leeftijd van de vrouwen wordt de kans om te ontsnappen alleen maar moeilijker. Het zijn jonge vrouwen die vaak nog niet de stabiliteit en mentale kracht hebben om tegen de handelaren in te gaan.

Welk beleid voert de overheid en welke wetten zijn er wat betreft vrouwenhandel?

Vrouwenhandel blijkt heel erg winstgevend te zijn en is steeds meer verbonden met internationale criminele organisaties. Vrouwenhandel is zo winstgevend omdat de straf die er voor staat relatief laag is en de winstmarge hoog in vergelijking met bijvoorbeeld handel in verdovende middelen. De Europese Commisie wil nu de strafmaat voor vrouwenhandel verhogen. Daarnaast zouden de eisen voor het verlenen van tijdelijke verblijfsvergunningen niet zo mogen verschillen per lidstaat. De vergunningen moeten strenger worden gecontroleerd. Vrouwenhandel is een ernstige mensenrechtenschending. In nederland valt vrouwenhandel onder de strafbepaling in art. 273a van het Wetboek van Strafrecht. Het Wetboek van Strafrecht geeft aan dat er sprake is van vrouwenhandel als iemand door dwang, afpersing, fraude, (dreiging met) geweld of een ander feit wordt uitgebuit. Er zijn op dit moment verschillende belangenorganisaties die de strijd tegen vrouwenhandel aangaan. Ze doen aan preventie door doelgroepen te informeren, waarschuwingsfolders te verspreiden en videofilms te vertonen. Ook proberen ze dat mensen zich bewust worden van de ernst van vrouwenhandel. Daarnaast verlenen ze steun en hulp aan slachtoffers.
De afgelopen jaren is vrouwenhandel een veel besproken probleem in de media geweest. Eind 1999 werd het bordeelverbod afgeschaft en op 1 oktober 2000 werd het dan ook echt ingevoerd. Het bordeelverbod hield in dat het verboden was een bordeel te exploiteren. Prostitutie zelf was nooit verboden in Nederland. Na de opheffing van deze wet moet de politie regelmatig alle bordelen in de eigen gemeente controleren, de vrouwen moeten hun paspoort bij zich hebben, de bordelen moeten hygiënisch en brandveilig zijn. Dit zal de werkomstandigheden van prostituees zeker verbeteren. Dit laatste vormt het grote probleem van deze maatregel.

Momenteel wordt onderzocht of de situatie voor illegale sekswerkers er, zoals gevreesd, erg op achteruit is gegaan. Velen vrezen dat de vrouwenhandelaren die zoveel geld aan deze vrouwen verdienen hun inkomsten niet zo maar zullen opgeven.
Er blijven illegale vrouwen in de prostitutie werken, alleen komen deze vrouwen nog dieper in de illegaliteit terecht. Hier zijn ze onbereikbaar geworden voor de hulpverleners en voor de politie (die hen wil helpen).

De oplossing van vrouwenhandel

In de Europese Unie wordt de laatste jaren steeds meer gesproken over hoe de vrouwenhandel gestopt kan worden. Sinds 1996 heeft de EU zich hiervoor ingezet. Men wil vooral preventieve maatregelen nemen om vrouwenhandel te stoppen. Om maatregelen te bedenken om vrouwenhandel te voorkomen. De EU wil in de landen waar de vrouwen het meest vandaan komen voorlichtingscampagnes gaan houden, zodat de vrouwen gewaarschuwd worden voor handelaars. Verder willen ze er ook indirect voor zorgen dat er minder vrouwenhandel komt door de verschillen tussen arm en rijk in Oost-Europa te verminderen. Ze hopen dat minder vrouwen hierdoor in wanhoop de zogenaamde hulp van vrouwenhandelaars aan zullen nemen.
Verder is er het Europees Forum van georganiseerde misdaad opgericht. Dit forum is er dus niet alleen voor de kwestie van vrouwenhandel, maar voor alle georganiseerde misdaad. Tot nu toe heeft het forum weinig gedaan tegen de mensenhandel.
De oplossing voor het bestrijden van vrouwenhandel ligt moeilijk. Er zal strengere controle moeten worden gehouden in de prostitutie. Daarnaast moeten er wetten komen die de aangifte voor een slachtoffer bevorderen. Momenteel is het een groot gevaar voor een vrouw om aangifte te doen en naar de politie te stappen, door de gevolgen die het met zich mee kan brengen. Deze drempel voor aangifte zal lager komen te liggen wanneer de vrouwen er vertrouwen in hebben dat hun aangifte werkelijk wat teweegbrengt. Dit kan gecreëerd worden door betere en intensievere hulp van hulporganisaties. Daarnaast zouden de mannen die vermoedelijk iets te maken hebben met vrouwenhandel beter aangepakt moeten worden. Het kan niet zo zijn dat na een vluchtige verklaring de handelaar gewoon weer op straat staat en verder kan gaan met zijn praktijken. Om de vrouwen, die het slachtoffer zijn van vrouwenhandel, het land uit te zetten is volgens ons geen oplossing. In een snel tempo zullen de vrouwenhandelaren weer nieuwe vrouwen naar Nederland smokkelen om in de prostitutie te werken. Oost-Europese vrouwen vormen een gemakkelijke prooi van vrouwenhandelaren, daarnaast geldt voor de landen die binnenkort toetreden tot de Europese Unie geen visumverplichting. Hierdoor zullen steeds meer vrouwen illegaal in Nederland achter de ramen belanden. Uitzettingsacties maken het probleem minder zichtbaar, maar de illegale prostitutie en vrouwenhandel verplaatst zich dan naar meer verborgen vormen van prostitutie, zoals escort. Daarnaast zullen zich kleine groepjes tippelaarsters verspreiden over de woonwijken. Het probleem is niet opgelost als je het niet meer ziet. Het is tijd voor een serieuze aanpak.
Er moet wat gedaan worden aan deze kwestie. De overheden zullen moeten vergaderen over dit onderwerp en er zullen stappen moeten worden ondernomen voor strengere en overzichtelijkere regels ten opzichte van vrouwenhandel.
Ervaringen omtrent vrouwenhandel

Treurig maar waar zijn er veel verhalen van vrouwen die het slachtoffer waren van vrouwenhandel. Vrouwen die door de gevolgen van vrouwenhandel hun leven zagen verwoesten. Om een indruk te krijgen van de verschillende verhalen van deze vrouwen hebben is er een persoonlijke verhaal van een slachtoffer van vrouwenhandel in dit artikel opgenomen:

Een voorbeeld van een vrouw die heeft geleden aan vrouwenhandel is Anna Ziverte (32). Het is inmiddels meer dan negen jaar geleden, maar Anna zal nooit vergeten hoe ze na een vermoeiende, dertig uur durende busreis vanuit Riga, midden in de nacht op een kil en donker centraal station in Rotterdam stond. Samen met haar beste vriendin en nog een vrouw uit Letland. En alle drie in de veronderstelling dat ze de volgende dag als au pair ergens aan de slag konden. Maar het liep anders. In plaats van een aardig gastgezin, kregen de jonge vrouwen een seksclub als werkterrein. Onder bedreiging van een pistool en een zeer recente foto van haar tweejarige zoontje Eddy kon Anna niets anders dan doen wat er van haar werd gevraagd.

Drie maanden heeft ze gedwongen als prostituee moeten werken, op de vraag hoe ze deze periode heeft volgehouden antwoordt ze: ‘Achteraf begrijp ik dat zelf ook niet. Ik moest van negen uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds in een privéhuis werken. Vanaf tien uur werkte ik in een club. Ik sliep maar twee uurtjes per nacht - heel af en toe nog een extra uurtje tussendoor. Ik stompte volledig af, had nauwelijks honger, wilde helemaal niets voelen en zo weinig mogelijk contact hebben met thuis. Ik handelde als een robot, niet als een mens. Ik stelde me bij elke klant een doel en deed wat ik moest doen. Ik heb ook nooit geprobeerd om te vluchten. Een vriendin van mij werd opstandig en werd voor straf doorverkocht. Ze is in een Arabisch land terechtgekomen. Het leek mij beter om gewoon mijn werk te doen en af te wachten tot het voorbij was.’ Zelf had ze nooit gedacht dat het zo ver zou kunnen lopen, dat juist zij hier in zou trappen. Terwijl ze altijd zo voorzichtig was. ‘Achteraf vallen de puzzelstukjes op hun plek, maar toen was het écht niet te voorspellen. Het was zoiets als dat je afgelopen kerst besloten hebt om lekker vakantie te gaan vieren op Phuket. Ik was altijd zó voorzichtig. Ik hoorde die verhalen wel, las erover in de krant, maar het zou mij natuurlijk nooit gebeuren. Als je een kantoorruimte als dit binnenkomt, verwacht je niet dat daar mensen zitten die zich met vrouwenhandel bezighouden. Er waren geen mannen met gouden kettingen, maar er zat een heel aardige vrouw. Mensen kunnen heel ver gaan voor geld.’
Anna heeft ook een boek geschreven Over hoe ze slachtoffer werd van vrouwenhandel en gedwongen werd om als prostituee te werken. Ze wil met dit boek de positie van slachtoffers van vrouwenhandel onder de aandacht brengen.
In haar voorwoord schrijft ze: ‘Lange tijd heb ik gedacht dat ik als enige op zo’n lage wijze in de val was gelokt. Inmiddels weet ik dat er jaarlijks honderden vrouwen op een of andere manier slachtoffer worden van mensenhandel. Gelukkig heb ik uit dat zwaar criminele circuit kunnen ontsnappen, maar veel vrouwen blijver er tegen hun wil deel van uitmaken.’