Etnocentrisme in interculturele communicatie

Etnocentrisme betekent het beoordelen van andere cultuur naar de normen en waarden van de eigen cultuur. Het wordt ook vaak beschreven als het geloof in de superioriteit van de eigen cultuur. In etnocentrisme neemt de eigen cultuur een centrale plaats in de manier van denken, het wordt vaak gezien als de norm voor alles. Men vindt alle gewoonten, geloven en gebruiken van de eigen cultuur heel normaal, juist en superieur, terwijl andere culturen abnormaal, raar en inferieur wordt gevonden.

Etnocentrisme

• Iedereen is Etnocentrisch
• Hoog en laag etnocentrisme
• Gevolgen van etnocentrisme
• Etnorelativisme
• Omgaan met etnocentrisme: Culturele bewustwording
• Uw culturele bewustzijn verhogen

Iedereen is Etnocentrisch

Een voorbeeld:

Westerse managers in Aziatische landen hebben hier veel mee te maken. Aziaten zijn over het algemeen gewend om te doen wat de manager hun opdraagt en niet om initiatief te tonen. Wanneer een Westerse manager aan een (Aziatisch) werknemer naar zijn mening vraagt, houdt de Aziaat zich angstvallig stil. De Westerse manager zal denken: 'Waarom zegt hij niets als ik hem iets vraag?' De Aziatische werknemer zal op zijn beurt denken: 'Waarom vraagt hij mij dat, hij is de manager, hij zou zelf moeten weten wat hij moet doen.'

Dit zou het begin kunnen zijn van een conflict tussen de twee personen, het is dus belangrijk om etnocentrisme te verminderen en rekening te houden cultuurverschillen. In praktijk is eigenlijk iedereen etnocentrisch, hierdoor kan etnocentrisme ook een grote barrière in interculturele communicatie zijn. Maar er zijn verschillende niveaus van etnocentrisme, je hoeft niet gelijk discriminerend of racistisch te zijn als u andere gewoonten dan de eigen als 'raar' beschouwd.

Hoog en laag etnocentrisme

Natuurlijk is er een verschil tussen de eigen cultuur respecteren en je superieur voelen tegenover alle anderen. Dat is waarom mensen veranderen tussen laag etnocentrisme en hoog etnocentrisme, afhankelijk van de situatie. Lukens (1978) onderscheidt drie verschillende soorten etnocentrisme: laag, gematigd en hoog etnocentrisme.

Laag etnocentrisme betekent dat een persoon ongevoelig is in het communiceren met personen van andere culturen en hen alleen verschillend behandelt door langzamer of harder te spreken, denkend dat de andere persoon het dan beter zal verstaan. Het wordt ook gekenmerkt door het gebruik van kleinerende woorden voor andere culturen.

Gematigd etnocentrisme probeert het contact met uit-groepen te minimaliseren en zo vaak mogelijk alleen te communiceren met de in-groep. De meest extreme vorm van etnocentrisme is hoog etnocentrisme of 'cultural nearsightness', en staat praktisch gelijk aan discrimineren. Hoog etnocentrisme negeert vreemdelingen en is ongevoelig voor andere culturen en dat laten ze zien door racistische grappen te maken en haat en geweld te gebruiken.

Gevolgen van etnocentrisme

Het etnocentrisme heeft heel wat negatieve gevolgen voor het communiceren en is daarom een grote barrière in interculturele communicatie. Het etnocentrisme zorgt ervoor dat mensen hun communicatie op eigen culturele normen baseren, wat tot misverstanden en uiteindelijk tot miscommunicatie en conflicten kan leiden. Een ander gevolg is dat, omdat iets verschillend is, de andere cultuur als verkeerd en onfatsoenlijk wordt gezien en dat dit een stereotype voor iedereen van deze cultuur wordt. Het etnocentrisme overdrijft ook de verschillen tussen culturen. Een etnocentrische persoon voelt superieur tegenover mensen met andere waarden en de gewoonten, de uit-groep wordt vaak inferieur behandeld wat de afstand tussen groepen vergroot.

Etnorelativisme

Etnorelativism is het tegengestelde van etnocentrisme. Het verwijst naar het idee dat een bepaalde cultuur alleen kan worden beoordeeld door de normen van die cultuur als maatstaf te nemen voor het oordeel. We moeten ons herinneren dat onze eigen cultuur niet de enige en absoluut niet altijd 'de beste' is, omdat alles wat wij als 'normaal' beschouwen vaak raar wordt gevonden in een andere cultuur. Om goed om te kunnen gaan met cultuurverschillen moeten we proberen te kijken vanuit een ander perspectief dan onze eigen cultuur.

Omgaan met etnocentrisme: Culturele bewustwording

Om etnocentrisme te verminderen moet men bewust worden van zijn culturele waarden, normen, gebruiken en percepties. Iedereen heeft verschillende waarden en normen en het is belangrijk om hierover na te denken als je communiceert met mensen van andere culturen, dit wordt dit culturele bewustwording genoemd. Stephanie Quappe en Giovanna Cantatore van Culturosity.com hebben culturele bewustwording in verschillende stadia verdeeld:

1. Mijn manier is de enige manier

Deze fase verwijst naar de onwetendheid van culturele verschillen. De mensen in dit stadium zijn alleen bewust van hun eigen manier, en zien dit als de juiste manier.

2. Ik ken hun manier, maar mijn manier is beter

In dit stadium worden de mensen bewust dat er andere manieren van aanpakken zijn, maar ze blijven het nog op hun eigen manier doen, omdat ze vinden dat dat de beste manier is.

3. Mijn manier en hun manier

Mensen worden zich nu bewust van de verschillende manieren om dingen te doen en houden zich niet meer alleen aan hun eigen manier, maar kiezen de beste afhankelijk van de situatie. Ook zijn mensen in dit stadium positiever over andere culturen en gebruiken andere manieren die ze leren om tot goede oplossingen te komen en alternatieven te creëren.

4. Onze manier

Het laatste stadium wordt 'onze manier' genoemd omdat in dit stadium mensen van verschillende culturen een nieuwe cultuur met gedeelde waarden, normen en gewoonten creëren. De mensen in dit stadium zijn bereid om hun eigen gewoonten aan te passen aan andere culturen of zelf hun cultuur volledig in te ruilen.

Uw culturele bewustzijn verhogen

Om uw culturele bewustzijn te verhogen kunt u verscheidene dingen doen om uw houding ten opzichte van andere culturen te veranderen: Als eerste door te erkennen dat u niet weet wat de normen en de waarden van de andere cultuur zijn, ten tweede door andere culturen niet te stereotyperen en zoveel mogelijk objectieve informatie over de cultuur te verzamelen. Ook kunt u uw veronderstellingen of vooroordelen controleren om uw begrip te vergroten en u kunt proberen om vanuit het standpunt van de andere cultuur te kijken. En ten slotte, probeer niet om alles te vergelijken, verschillen zullen er altijd blijven!