Communicatie: “Zeggen waar het op staat”

Is “zeggen waar het op staat” altijd wel zo zinvol of kunnen we hetgeen we willen uitspreken niet beter met mooie woorden omkleden of sterker nog, moeten we het soms niet achterwege laten? Hoewel duidelijk zijn de minste verwarring brengt, gaat het ook om de manier waarop en het juiste moment … timing dus. Kortom, hoe geef je duidelijke taal vorm?

Betekenis

Volgens de (online) woordenboeken staat “zeggen waar het op staat” voor: ”Iemand ongegeneerd de waarheid zeggen” of ”Onverbloemd spreken” of ”Ongesuikerd je zegje doen”.

De eerste reactie hierop is dat het primair is, maar zonder gene iets uitspreken, hoe vervelend dan ook, hoeft niet altijd primair te zijn. Beter nog … weeg niet je woorden, maar het moment en de manier waarop om de boodschap aan te laten komen.

Glashelder taalgebruik

Glashelder is een woord dat niets aan de verbeelding overlaat. Als iets glashelder is, dan is het zo duidelijk als iets maar kan zijn. Glas is immers doorzichtig en als je iets glashelder wordt uitgesproken, dan is het zo doorzichtig als glas.

Daarmee niet gezegd dat het altijd aankomt, want dat is weer een ander proces. Stel, je hebt een gesprek met iemand waar je slecht nieuws moet brengen. Dan kan je heel omslachtig proberen met wollig taalgebruik te komen tot hetgeen je wilt zeggen, maar juist door die grote boog voelen mensen aan dat er iets is/komt wat niet positief is. De vraag is dan maar helemaal of nog aankomt wat je eigenlijk wilt vertellen. Beter is het om te beginnen met de boodschap, hoe cru dit ook kan zijn. Maar dan wel op een manier die eenduidig en rustig is.

Eerlijk spreken heeft niets met bot-zijn te maken

“Zeggen waar het op staat” is eerlijk zijn, maar heeft niet te maken met bot gedrag. Dit wordt onterecht wel eens met elkaar gecombineerd. Als je dus vanuit je eerlijkheid iets helder en duidelijk uit wilt spreken, dan is het altijd nog belangrijk dat je bedenkt hóe je het gaat zeggen. Primair reageren kan wel eens iets “eruit flappen” betekenen en is iets wezenlijks anders en kan eerder met “bot” geassocieerd worden.

Communicatie is meer dan spreken

Communicatie zoals de mens dit kent, is natuurlijk een prachtige vorm die geen ander levend wezen gegeven is. Maar communicatie kan ook tot enorme misverstanden, heftige ruzies en zelfs oorlogen leiden. Communicatie is dus iets wat meer vergt dan een rij woorden achter elkaar uitspreken of de oren open zetten. Het gaat dus niet alleen om wat je zegt, maar ook de manier waarop. De ontvanger kan iets immers interpreteren op de manier zoals hij/zij dit ervaart. Dit proces kan je zoveel als mogelijk beïnvloeden door de manier je iets zegt.

Als je graag “zegt waar het op staat”, vergewis je er dan van dat eerlijkheid - hoe goed de bedoeling dan ook is – niet altijd in dank afgenomen wordt c.q. de boodschap niet altijd aankomt zoals gewenst, als je er geen nuancering in aanbrengt. Communiceren is dus spreken en luisteren, waarbij het de kunst is om gever en ontvanger op elkaar aan te sluiten. “zeggen waar het op staat” is een manier waar de gever geeft.

Hoe tune je in op je ontvanger?

Er vanuit gaande dat je met “zeggen waar het op staat” van een directe manier van spreken houdt. Dan is het nog steeds beter om eerst in te tunen op de ontvanger. Waar het om gaat is dat de boodschap die je onomwonden over wilt brengen, ook daadwerkelijk aankomt. Daarvoor is een stukje mensenkennis en invoelen hoe iemand ergens op reageert, geen overbodige luxe.

Enkele voorbeelden

Als je bijvoorbeeld tot een conversatie wilt komen en je hebt een introvert of bangig iemand tegenover je, is de kans groter dat deze stilvalt, implodeert of de stekker even uit de bovenkamer getrokken wordt. Hoe directer en “vanuit het niets” zeggen waar het op staat, maakt de kans alleen nog maar groter dat je boodschap niet of niet volledig aankomt. Daarmee niet gezegd dat je dit type mens dan maar heel omslachtig en met grote woorden, toe moet spreken. Echter, direct zijn kan soms met een iets aangepaste woordkeus beter aankomen.

Andersom geldt ook voor de bullebak die zelf altijd open en direct is en soms misschien zelfs grof in de mond, je hem of haar beter bereikt door die directe aanpak te hanteren en zeggen waar het op staat. Je hoeft niet grof in de mond te worden, maar de directe aanpak wordt meestal meer gewaardeerd. De herkenning is groot.

Spiegel

Daar staat tegenover dat de man of vrouw met weinig zelfkennis, wel eens de spiegel gepresenteerd krijgt en dat niet zo leuk blijkt te vinden. Het effect wat de manier waarop je spreekt heeft, is lang niet altijd bij iedereen bekend. Door te spelen met woorden en nuanceringen, leer je hoe je mensen het beste kunt bereiken. Dit begint al op jonge leeftijd, maar meestal spelenderwijs. De een zal het direct – als vanzelf - goed vorm geven en de ander blijft tot op latere leeftijd in ontwikkeling.

Tot slot

Communicatie zoals wij dat kennen is mooi, we kunnen het alleen nog beter toepassen dan we tot op heden doen. Het typische is dat we er veel leed mee kunnen voorkomen, maar helaas beheersen we dat nog niet goed genoeg. Duidelijk zijn kan geen kwaad, maar rekening houdend met de ontvanger is ook geen overbodige luxe als je in communicatie bent.