Gedragscode tegen mobbing, intimidatie en pesten op het werk

Zo'n 500.000 Nederlanders worden regelmatig gepest op het werk of ondervinden andere vormen van ongewenst gedrag, zoals discriminatie en mobbing. Mobbing wil zeggen: systematisch en met z'n allen vijandig zijn tegen een andere specifieke collega. Grotere bedrijven stellen meestal gedragscodes tegen dergelijke vijandigheden op, mede om op adequate wijze klachten in behandeling te kunnen nemen. Onderzoek van TNO geeft aan dat per jaar circa een half miljoen mensen slachtoffer zijn van pesterijen op het werk. Deze werknemers melden zich vaak ziek, krijgen soms een burn-out, en er plegen 250 personen zelfmoord door de verziekte werksfeer. Er is berekend dat pesterijen op het werk miljoenen extra verzuimdagen veroorzaken. Voor de werkgevers geeft dat een schade van bijna 900 miljoen euro.

Mobbing, pesten, discriminatie enz.

Het grondwettelijk beginsel dat allen die zich in Nederland bevinden in gelijke gevallen gelijk behandeld moeten worden, geldt ook op de werkvloer. Veel (grotere) ondernemingen hebben dan ook een gedragscode tegen ongewenst seksueel gedrag, geweld, pesten (mobbing) en discriminatie, met de bedoeling een goede en stimulerende werkomgeving te scheppen in het bedrijf. Een dergelijke gedragscode geeft aan welke gedragingen binnen het bedrijf niet worden getolereerd en is gericht op het bevorderen van een goede werksfeer. Vaak wordt hiervoor de ARBO geraadpleegd.

Werkklimaat

In een goed werkklimaat behoren wederzijds respect, respect voor andere culturen, collegialiteit en openheid tot de normale omgangsvormen. Daarnaast is de gedragscode bedoeld om diegenen te beschermen die toch het slachtoffer zijn van ongewenst gedrag of die discriminatie ondervinden, en die een klacht willen indienen. Alle werknemers ongeacht hun positie vallen onder de gedragscode. Dus ook de directie, tijdelijke ingehuurde krachten, stagiaires e.d.

Mobbing

Een gedragscode is mede opgesteld om mobbing, een vorm van pesten, tegen te gaan. Onder mobbing wordt verstaan: elke vorm van systematisch vijandig gedrag gericht tegen één bepaalde collega. De collega wordt uiteindelijk genegeerd en
kan buiten de groep vallen. Het lukt het slachtoffer niet om verandering te krijgen in dit (groeps)proces. Waarom doen mensen dit? Het slachtoffer is wellicht “anders” dan zijn of haar collega’s. Of het slachtoffer heeft een grote loyaliteit naar en verantwoordelijkheidsgevoel voor het werk. Dit wordt soms als een bedreiging ervaren door de naaste collega’s.

Gevolgen van mobbing

Wat zijn de gevolgen/gevaren voor het slachtoffer, de collega’s en het bedrijf? Het slachtoffer zal minder goed gaan functioneren met, zoals hierboven al gezegd, ziekmeldingen en erger. Maar ook De collega’s kunnen vaker ziek zijn dan mensen die een gezellige werksfeer hebben, en er worden meer fouten gemaakt. En de productiviteit en klantvriendelijkheid lopen terug. (Eén mobbinggeval kan een organisatie al gauw 45.000 euro kosten.)

Klachtrecht

Iedereen die onder de gedragscode valt en op het werk met ongewenst gedrag of discriminatie geconfronteerd wordt kan, al dan niet via een vertrouwenspersoon, een klacht indienen bij een klachtencommissie. Een klager mag niet wegens het indienen van een klacht benadeeld worden in zijn werk en in zijn positie in het bedrijf. Ook getuigen moeten worden beschermd en mogen niet benadeeld worden door het afleggen van een getuigenis. Iedereen die deel uit maakt van de klachtencommissie is uiteraard verplicht tot geheimhouding van vertrouwelijke gegevens.

Vertrouwenspersoon

Vaak wordt in een onderneming een vertrouwenspersoon ingesteld die alom het vertrouwen geniet en die deskundig genoeg is bij het voorkomen en bestrijden van discriminatie en intimidatie. Hij/zij is o.a. aanspreekpunt voor hen die binnen het bedrijf met discriminatie of intimidatie geconfronteerd worden. De vertrouwenspersoon zal op adequate wijze klachten in ontvangst nemen en naar oplossingen voor het conflict zoeken, en zorgen dat de klager geen nadeel ondervindt van het uiten van de klacht. Iedereen die onder de gedragscode valt, is verplicht om de vertrouwenspersoon te woord te staan en van informatie te voorzien.

Klacht gegrond

Indien de klacht naar het oordeel van de commissie gegrond is, adviseert zij schriftelijk en gemotiveerd aan de directie over mogelijk te nemen maatregelen. Deze maatregelen kunnen in de rechtspositionele sfeer bestaan uit: corrigerend gesprek, berisping, schriftelijke waarschuwing, overplaatsing, ontslag. Uiteraard zijn deze maatregelen vooral gericht op het doen beëindigen van de ongewenste intimiteiten.

Arbo

Bedrijven die een gedragscode willen opstellen. En tevens een klachtencommissie met vertrouwenspersoon willen instellen, kunnen hierover advies inwinnen bij een ARBO-dienst, waar de deskundigheid aanwezig is.

Lees verder

• Seksuele intimidatie en ongewenste intimiteiten op het werk