Pre-employment screening en de gevolgen

Steeds meer werkgevers gaan tegenwoordig het (arbeids)verleden van toekomstige werknemers na alvorens een arbeidscontract wordt aangeboden. Deze praktijk wordt met de goede Nederlandse term "pre-employment screening" omschreven. Vooral in integriteitsgevoelige functies (bijvoorbeeld bij financiële instellingen) en een groot aantal functies bij de overheid (bijvoorbeeld politie) is dit onderdeel van de sollicitatieprocedure.

Opleuken van de CV

Zeker wanneer de arbeidsmarkt wat minder krap is, gaan veel sollicitanten over tot het zogenaamde "opleuken" van de CV. Dan gaat het bijvoorbeeld om het oprekken van arbeidsperiodes bij voormalige werkgevers, soms in combinatie met het inkorten of weglaten van vorige werkgevers (als daar vervelende episodes hebben plaatsgevonden, zoals ontslag), het creatief benoemen van eerdere functies (bijvoorbeeld manager van een afdeling in plaats van "gewone" medewerker), maar vooral "leugentjes om bestwil" met betrekking tot kennis en vaardigheden. Veel werkgevers nemen niet of nauwelijks de moeite om het CV te controleren. Vaak is er opluchting wanneer een passende kandidaat is gevonden. Vooral wanneer de arbeidsmarkt krap is, speelt tijdsgebrek een rol. De kredietcrisis heeft verandering gebracht in die situatie.

Controle van diploma's

In het verleden was het makkelijker om te marchanderen met diploma's of werden er eenvoudigweg MBA of andere wetenschappelijke diploma's van Engelse of Amerikaanse universiteiten gekocht. Door het aanleggen van databanken door hogescholen en universiteiten en betere kennis daarover, wordt dit steeds moeilijker. Desondanks komt het nog regelmatig voor. Een valse vermelding hiervan in het CV kan reden voor ontslag op staande voet zijn, zeker als het gaat om essentiële diploma's. Als het bijvoorbeeld in de functie-omschrijving staat. Om achteraf vervelende situaties te voorkomen, is het nalopen van opgegeven diploma's onderdeel van pre-employment screening.

Verklaring Omtrent het Gedrag

Werkgevers kunnen een sollicitant vragen om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) in te leveren. Deze kan via het loket burgerzaken bij de gemeente worden aangevraagd. Binnen vier weken krijgt de aanvrager de VOG door het ministerie van Justitie thuisgestuurd. Uit dit "bewijs van goed gedrag" blijkt of het gedrag van de sollicitant geen bezwaar oplevert voor de nieuwe baan. Zo'n VOG wordt verstrekt wanneer de aanvrager geen strafbare feiten op zijn/haar naam heeft staan. Is er wel sprake van strafbaar gedrag in het verleden, dan wordt in het onderzoek beoordeeld of dit gedrag relevant is ten opzichte van het doel waarvoor de VOG is aangevraagd. Rijden onder invloed is bijvoorbeeld niet relevant voor een baliemedewerker bij een bank, maar wel voor een buschauffeur.

Antedentenonderzoek

Bij een antecedentenonderzoek wordt er gekeken of de sollicitant in het verleden in aanraking met justitie is geweest. De omvang van zo'n onderzoek is afhankelijk van de functie. Mensen die solliciteren bij veiligheidsgevoelige functies, bijvoorbeeld op Schiphol, worden grondig onderzocht. Sollicitanten worden dan thuis bezocht en er moeten vragenlijsten worden ingevuld. Er wordt tevens gekeken of je chantabel bent (zijn er schulden, gok- of drankverslavingen etc.), maar ook of er criminelen binnen de naaste familie of vrienden zijn. Wanneer hier twijfel over bestaat, dan wordt de sollicitant niet aangenomen. Meestal vindt dit onderzoek plaats in de laatste fase van de sollicitatie.

Andere gegevens die worden gecontroleerd

Een belangrijk onderdeel van pre-employment screening is het nalopen van referenties, vooral in de laatste vijf jaar. Hier zitten altijd recente werkgevers bij en wordt er met name nagegaan of de reden van ontslag(name) klopt. Ook wordt er naar onregelmatigheden gevraagd. Wanneer hier sprake van is, krijgt de sollicitant meestal de gelegenheid om hierop te reageren. Er kunnen zich natuurlijk situaties voordoen dat een ex-werkgever rancuneus is dat een ex-werknemer destijds is weggegaan.

Uiteindelijk wordt de identiteit van de sollicitant ook vastgesteld, wordt de sollicitant gevraagd om een integriteitsverklaring in te vullen (bij financiële functies) en wordt er gecontroleerd of de sollicitant in een faillissementsregister voorkomt. De werkgever kan een pre-employment screening zelf uitvoeren of dit onderzoek uitbesteden.

Wet op het financieel toezicht (Wft)

Bij financiële functies kan dat bijvoorbeeld door het Dutch Securities Institute (DSI) worden gedaan. Volgens de Wet op het financieel toezicht (Wft), waarin de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID) is geïntegreerd, is het verplicht om medewerkers die integriteitsgevoelige functies bij financiële ondernemingen (gaan) bekleden door te lichten.