De Kruistochten: resultaat van islamitische provocaties

De jihad, de islamitische 'heilige oorlog', wordt door cultuurrelativisten wel vergeleken met de middeleeuwse Kruistochten. Deze opvatting is niet alleen kort door de bocht, ze is pertinent onwaar. Wie zich oprecht in de materie verdiept, de islamitische zowel als de christelijke godsdienstgeschiedenis, komt tot heel andere conclusies. Terwijl de Kruistochten geprovoceerd werden door de islam, is de jihad een heuse oproep tot oorlog gebaseerd op het islamitische geloofspunt van totale overgave.

Cultuur-relativistisch verhaal

De Kruistochten zijn vaak smeuïg, maar evenzeer lasterlijk, afgeschilderd als veldtochten van onontwikkelde en onverdraagzame christenen tegen ontwikkelde, tolerante cultuurdragers van de islam. De islam die destijds zo verfijnd en superieur zou zijn; met zijn kennis van de klassieken, zijn grote wiskundigen, astronomen en filosofen. Dit westerse, cultuur-relativistische verhaal vol zelfbeschuldiging, klopt echter slechts gedeeltelijk. In zijn nieuwste boek "The case for the crusades" geeft de godsdienst-socioloog Rodney Stark nu een heel ander beeld van de Kruistochten en de Middeleeuwen. Wat blijkt? Christenen en joden speelden in deze hoog geprezen islamitische cultuur een centrale rol, onontbeerlijk als vertalers en bemiddelaars van kennis.

Vertekend beeld

De middeleeuwse Europese beschaving lag op vele terreinen vóór op de Arabische. Dankzij hun technologische voorsprong bijvoorbeeld, wist een relatief klein aantal mannen tijdens de Eerste Kruistocht (1099) Jeruzalem op de islamieten terug te veroveren. En de zogenaamde superioriteit van de Arabisch-islamitische beschaving was vooral te danken aan de door hen onderworpen volken: de Byzantijnen en Perzen, voor zover hun hoge cultuur nog niet door de islam vernietigd was. Je kunt dus gerust zeggen dat hier sprake is van een vertekend beeld van de Arabisch-islamitische beschaving.

Middeleeuwen

Rationalisten hadden, en hebben, er baat bij de Middeleeuwen somber en primitief af te schilderen. Zo konden ze zichzelf en hun geleerdheid verheerlijken. Geloof werd en wordt immers gelijkgesteld met ‘domweg aannemen’ en ‘niet hoeven nadenken’. Het was echter niet zo dat met de Verlichting plotseling de kennis onder (of over) de mensen kwam en de godsdienst verdrong die hen dom en onwetend had gehouden. Verre van dat. Dankzij de, ook tijdens de Middeleeuwen, voortdurende technische en economische ontwikkelingen kon de Verlichting ontstaan. De Middeleeuwen vormden de vruchtbare bodem waarin het artistieke, intellectuele en wetenschappelijke succesverhaal dat volgde wortelschoot.

Kruistochten

Het vertekende beeld is niet louter aan de wetenschappers toe te schrijven. Ook protestanten deden een duit in het zakje om hun afscheiding van de katholieken extra te rechtvaardigen. In de tijd van de Kruistochten was er echter nog geen sprake van protestanten, alleen nog van christenen. En hun beweegredenen waren allereerst van religieuze aard. Twintig jaar vóór de eerste Kruistocht, toen Spanje kreunde onder islamitische bezetting, riep de paus al op tot herovering van christelijk gebied. Maar ook al lag Spanje om de hoek en was het rijk aan land en titels, geen kruisridder was bereid hiervoor huis en haard te verlaten.

Islamitische provocaties

Het was dus niet de zucht naar land, buit en bekeerlingen die kruisridders op de been bracht. In tegendeel. Het waren de islamitische provocaties die de Kruistochten uitlokten. Eeuwen van onverhoedse aanvallen op christelijke pelgrims en de heilige plaatsten en bloedige pogingen om het Westen te onderwerpen. Honderdduizend ridders staken zichzelf en hun families juist in de schulden om op Kruistocht te kunnen gaan naar het verre, armlastige Jeruzalem, de bezette Heilige stad.

Pogroms

Evenmin waren de Kruistochten bedoeld om joden te vervolgen, zoals altijd gezegd wordt. De pogroms vonden plaats na de Kruistochten en komen allen voor rekening van ene graaf Emicho van Leisingen, zij het uit hebzucht, zij het uit antisemitisme. De bisschoppen van Spiers, Worms, Mainz, Keulen en Metz nam het juist voor de lokale joden op, met gevaar voor eigen leven en ook de paus was woedend over de pogroms.

Geen heilige oorlog

De middeleeuwse Kruistochten kunnen dus absoluut niet vergeleken worden met de islamitische 'heilige oorlog'. De jihad is de oorzaak van de oorlog in het Midden-Oosten, de reden waarom er nog steeds geen sprake is van vrede, die er ook nooit zal zijn. Immers, de doctrine van de islam sluit duurzame vrede uit, tenzij door overgave aan de islam.
Het cultuurrelativisme heeft hopelijk zijn langste tijd gehad. Ook intellectuelen moeten dit onderhand onder ogen zien.