Rechtbank & Procedure (Burgerlijk Recht)

Er zijn diverse procedures voor de rechtbank in het geval van het burgerlijk c.q. civiele recht. Zo is er de dagvaardingsprocedure, de verstekprocedure, een rekest- of verzoekschriftenprocedure en de hoger beroepprocedure. In dit artikel de gang van zaken van de diverse procedures en begrippen, zoals wat het inhoudt dat de rechter lijdelijk is, wat het verschil is tussen een procureur en een advocaat. Of wat in verzet gaan tegen een verstekvonnis betekent en meer over de rechtbankprocedures.

Procedures voor de rechtbank

• De Dagvaardingsprocedure - Eiser x Gedaagde
• Schriftelijke of Mondelinge Procedure
• Advocaat en Procureur
• De Verstekprocedure - Opposant x Geopposeerde
• Het Kort Geding
• Verzoekschriftenprocedure - Rekwestrant x Gerekwestreerde
• De Hoger Beroepprocedure - Appelant x Geïntimeerde

De Dagvaardingsprocedure - Eiser x Gedaagde

Rechter is Lijdelijk. In het burgerlijk recht is de rechter lijdelijk. Dit houdt in dat deze niet uit eigen beweging -dus ongevraagd- met zaken bezig mag bemoeien. Iemand moet dus zijn zaak eerst aan de rechter voorleggen voor de rechter hierover een uitspraak doet. Bovendien mag de rechter zich alleen bezig houden met feitenmateriaal dat de partijen in het geding aan hem/haar voorleggen.

Procedure Dagvaarding

De procedure begint met het uitbrengen van een dagvaarding. dit is een stuk waarin men de tegenpartij officieel aanzegt dat het plan bestaat het conflict onder de aandacht van de rechter te brengen. Tevens wordt in de dagvaarding aangegeven wat men van de rechter verwacht en op grond van welke feiten men van mening is dat de rechter aan deze verwachting zal beantwoorden. In de dagvaarding wordt al aangegeven op welke datum, tijd en plaats en voor welke rechter de tegenpartij geacht wordt te verschijnen.

Schriftelijke of Mondelinge Procedure

Schriftelijke Mondelinge Procedure

Na de dagvaarding vraagt de procureur van de eiser inschrijving op de rol van de rechtbank: de procedure is begonnen. Er zijn twee mogelijkheden: de gedaagde is verschenen of de gedaagde is niet verschenen. In het eerste geval gaat de procedure meestal schriftelijk verder in de vorm van eisen en concluderen (hoor en wederhoor). In het tweede geval zal de procureur van de eiser verstek moeten vragen, zodat de procedure verder kan gaan buiten aanwezigheid van de gedaagde (lees: zijn procureur, vertegenwoordiging was noodzakelijk).

Deelname via Procureur

Overigens kan de gedaagde wel weer via zijn procureur aan de procedure gaan deelnemen, indien hij dit maar doet voor het eindvonnis is uitgesproken. De procedure verloopt verder schriftelijk en eindigt met een vonnis. Vaak is dit een tussenvonnis waarin de rechter een bepaalde opdracht geeft, bijvoorbeeld het horen van getuigen. Veelal wordt ook een rechter-commissaris aangewezen die de opdracht begeleidt. is de opdracht vervuld, dan vervolgt de procedure weer schriftelijk en wordt opnieuw een vonnis gevraagd.

Advocaat en Procureur

Procureur en Advocaat

Als de partijen het volledig eens zijn over de feiten, is een uitgebreide schriftelijke procedure vaak niet noodzakelijk. In een dusdanig geval vragen procureurs nog wel eens te mogen pleiten (een pleidooi houden), waarbij ze tijdens een zitting van de rechtbank hun standpunten mondeling uiteenzetten, waarna vonnis wordt gevraagd.

Verschil Procureur-Advocaat

Overigens, een advocaat en een procureur is niet hetzelfde, al zijn beide kwaliteiten wel vaak in dezelfde persoon verenigd. De advocaat is de adviseur die onderhandelt, die probeert procedures te voorkomen en alle processtukken opstelt. Een procureur begeleidt alleen procedures.

De Verstekprocedure - Opposant x Geopposeerde

Verstekprocedure

Zoals hierboven al naar voren kwam, kan aan een gedaagde verstek worden verleend als hij/zij niet is verschenen. Verstekprocedures komen vrij veel voor (vooral in echtscheidingszaken) als er geen twijfel bestaat over de juistheid van de feiten, terwijl toch een rechterlijke uitspraak is vereist. In een groot aantal gevallen zal dan ook de behoefte om tegen een verstekvonnis in te gaan niet zo aanwezig zijn. Toch is het zaak terdege na te gaan wat er allemaal gebeurt; er wordt over je beslist terwijl je er al dan niet vrijwillig niet bij bent.

In Verzet Gaan

Als iemand zich tegen een verstekvonnis wil weren, dan moet hij/zij dezelfde rechtbank die het verstekvonnis velde, in verzet worden gegaan. In verzet gaan geschiedt middels een nieuwe dagvaarding. De termijn waarbinnen verzet aangetekend kan worden, is veelal erg kort. Als je je dus met een dergelijk verstekvonnis niet kunt verenigen is het zaak dat je je zo snel mogelijk met een advocaat in verbinding stelt.

Het Kort Geding

Kort Geding

Een dagvaardigingsprocedure zoals hierboven beschreven, kan heel makkelijk een of meerdere jaren in belslag nemen. Normaal gesproken is dit zeer vervelend, omdat procederen in het minste geval toch een stuk onrust en spanning met zich meebrengt.

Voorlopige Maatregelen. Helemaal vervelend wordt het wanneer de aard van de kwestie zodanig is, dat niet lang kan worden gewacht, bijvoorbeeld omdat er grote schade dreigt te ontstaan bij voortzetting van de handelingen van de te dagen partij. In een dergelijk geval is het mogelijk aan de president va de rechtbank in een kort geding voorlopige maatregelen te vragen. Vaak houdt een veroordeling dan ook in dat de gedaagde partij een forse dwangsom moet betalen als hij/zij zich niet houdt aan de uitspraak van de rechter. Overigens lijkt de kort geding procedure erg veel op de dagvaardigingsprocedure, zij het dat, -zoals de naam al zegt- de termijnen uiterst kort worden gehouden.

Verzoekschriftenprocedure - Rekwestrant x Gerekwestreerde

Verzoekschrift of Rekestprocedure

In sommige procedures is het mogelijk de gerechtelijke molen op gang te brengen met een verzoekschrift of een rekest. Het verzoekschrift aan de rechter om kosteloos te mogen procederen is hier een voorbeeld van. Verzoekschriften moeten worden ingediend bij de griffie van de rechtbank waar de procedure zal dienen. Behandeling vindt veelal plaats achter gesloten deuren in de raadkamer. De uitspraak die op een dergelijke procedure volgt, wordt beschikking genoemd.

De Hoger Beroepprocedure - Appelant x Geïntimeerde

Hoger Beroep Procedure

In bijna alle gevallen kan een beslissing van een rechter worden voorgelegd aan een hogere rechter. Voor de kantonrechter is dit de arrondissementsrechtbank. Voor de arrondissementsrechtbank is dit het Gerechtshof en voor het gerechtshof is dit de Hoge Raad der Nederlanden, het hoogste rechtscollege in Nederland. Men spreekt dan van in hoger beroep gaan.

In Hoger Beroep gaan

De procedure van in hoger beroep gaan begint veelal op dezelfde manier als de procedure voor de Hoge Raad (zie hieronder), schriftelijk en met eisen en concluderen, hoor en wederhoor. Een uitspraak van een gerechtshof wordt arrest genoemd.

Beroep in Cassatie

Tegen uitspraken in hoger beroep, uitspraak in eerste aanleg waartegen geen hoger beroep mogelijk is en uitspraken waarvan partijen schriftelijk zijn overeengekomen dat de hoger beroep instantie zal worden overgeslagen, kan men beroep in cassatie instellen; in beroep gaan bij de Hoge Raad.

Laatste Beroepsmogelijkheid

Voor heel Nederland dienen deze beroepen dus voor de Hoge Raad der Nederlanden in Den Haag. De procedure is relatief eenvoudig omdat men er van uit kan gaan dat de feiten vaststaan. Meestal beoordeelt de Hoge Raad dan ook alleen of het recht in de meest ruime zin is geschonden en/of de in de wet vastgelegde vormvoorschriften van procedures in acht zijn genomen. Blijkt bij de procedure toch dat de feiten niet vaststaan, bijvoorbeeld omdat de lagere rechter ingebrachte stellingen ongemotiveerd heeft afgewezen, dan verwijst de Hoge Raad de zaak weer naar een lagere rechter, in veel gevallen een van de Gerechtshoven (maar niet het hof waar de zaak al aan de orde was). Het is overigens niet alleen aan partijen toegestaan zaken aan te brengen bij de Hoge Raad. Ook de procureur-generaal bij de Hoge Raad (de vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie) heeft die bevoegdheid. Zijn doel kan echter alleen maar de bevordering van de kwaliteit en eenheid van rechtspraak in Nederland zijn. Men spreekt in een dergelijk geval van cassatie in het belang der wet. Overigens wordt de positie van de partijen hierdoor niet meer aangetast.