Stressoren (Oorzaken Stress)

Stressoren - Oorzaken van stress. Stressoren zijn prikkels of gebeur-tenissen die stress veroorzaken. Gebeurtenissen die hoge eisen stellen, verlies, overbelasting, onderbelasting, verveling en verlies van controle over de omge-ving zijn belangrijke stressoren die uit onderzoek naar voren komen. Belangrijke bronnen van stress kunnen liggen in de persoon zelf, gezin, familie, sociale relaties, woon- en leefomstandighe-den, financiële en materiele zaken, confronterende of trauma-tische ervaringen.

Stress Stressoren

Stressoren. Stressoren zijn de oorzaken c.q. 'veroorzakers' van stress. Voor meer informatie over stress en de lichamelijke reacties bij stress, wordt verwezen naar Lichamelijke Reacties bij Stress . Ook kun je de verschijnselen van stress vinden in de vorm van een test die je zelf kunt doen Stress - Lichamelijke Symptomen Test.

Stress is kort gezegd druk en spanning. Een stressreactie kan gezien worden als aanpassing aan een veranderende omstandigheid of gebeurtenis. Iedereen krijgt in het leven wel eens te maken met stress, hetgeen in principe geen probleem hoeft te zijn. Positieve stress kan zelfs een positief effect hebben op prestaties en functioneren. Zelfs negatieve stress kan niet veel kwaad, behalve als het te lang duurt. In dat geval is de balans of verhouding tussen belasting en draagkracht verstoord en ontstaat stress die negatieve gevolgen kan hebben en klachten of ziektes kan veroorzaken. Verder dient benadrukt te worden dat stress persoonsgebonden is c.q. individueel afhankelijk; de ene persoon zal stressbestendiger zijn dan de ander.

In dit artikel wordt specifiek ingegaan op de oorzaken van stress oftewel stressoren. Er is echter geen volledige lijst van stressoren te geven, ook niet omdat dit mede individueel bepaald is. Wat voor de één stress op kan leveren of een stressor is, is dit voor de ander totaal niet. Hieronder worden voornamelijk de stressoren besproken die vaker naar voren komen in wetenschappelijk onderzoek en publicaties over stress. De hier genoemde oorzaken zijn een globale indeling en zijn te beschouwen als mogelijke of potentiële stressoren.

Stressoren - Oorzaken Stress

Stressoren die uit onderzoek naar voren komen als meest voorkomende oorzaken van stress. Let wel die tot stress kunnen leiden, daar dit -zoals gezegd- individueel kan verschillen. Onderstaand worden enkel voorbeelden gegeven van mogelijke stressoren.

Gebeurtenissen met hoge eisen aan aanpassingsvermogen

• (De dreiging van) Fysiek geweld
• Een ernstige ziekte, ingreep of operatie
• Openbaar optreden

Verlies en Rouw- ervaringen

• Overlijden van de partner
• Overlijden van vrienden of verwanten
• Werkeloosheid
• Echtscheiding
• Chronische ziekte, invaliditeit (verlies gezondheid)

Overbelasting

• Te moeilijke taken of werkzaamheden
• Te veel werk of inspanning
• Te weinig rust en vrije tijd

Onderbelasting of verveling

• Te eenvoudige taken of werkzaamheden
• Zinloze activiteiten
• Verlies van verantwoordelijkheid (vanwege ziekte, leeftijd, ontslag)

Verlies Controle over de omgeving

Een situatie waarin je leeft die je niet meer in de hand hebt en je je machteloos voelt.

• Wanneer je kinderen niet (meer) gehoorzamen
• Geen inspraak (meer) in de werksituatie
• Weinig informatie krijgen bij een ziekenhuisopname
• Afhankelijk zijn van een bureaucratische instantie
• (Plotseling) Invalide of chronisch ziek zijn, totaal afhankelijk zijn van anderen

Een specifieke uiteenzetting van belastende gebeurtenissen, stressoren die uit Amerikaans psychiatrisch onderzoek naar voren komen -in de vorm van een test die je kunt doen- kun je vinden in Test je Kans op Stress

Bronnen en Stress

Bronnen en stress. Stress is globaal geformuleerd een aanpassing aan veranderende omstandigheden. Plichten, beperkingen en gebeurtenissen kunnen in deze zin ook stressoren zijn. Elk mens wordt ook begrensd door capaciteiten en de omgeving en zal in het leven geconfronteerd worden met spanning als gevolg van verschillen tussen willen, kunnen en mogen, hetgeen ook stress kan veroorzaken, c.q. stressoren kunnen zijn.

Er is een onderscheid te maken in:

• kortdurende stressoren
• langdurige of chronische stressoren
• zich herhalende kortdurende stressoren

Bronnen van Stressoren

Bronnen van stressoren die uit onderzoek naar voren komen als meest voorkomende bronnen. Let wel: dit kan -zoals gezegd- individueel verschillen. Onderstaand worden enkel voorbeelden gegeven van mogelijke bronnen.

Persoon Zelf

Er zijn mensen die fundamenteel ontevreden zijn over zichzelf, hun eigen capaciteiten, uiterlijk of eigen functioneren, hetgeen een bron van stress kan zijn. Tevens kunnen schaamte- en schuldgevoelens een belangrijke bron vormen.

Relatie Gezin Familie

Spanningen die voortkomen uit verstoorde of slechte verhoudingen met je partner, het gezin of familie, kunnen (te) veel energie vergen. Terwijl een goede band of veilige thuishaven de accu weer kan opladen, zal een verstoorde band leegzuigen. Zo kan een partner, kinderen of een schoonmoeder die niet aan de verwachtingen voldoen of leed, pijn en verdriet veroorzaken of bepaalde ziektes e.d. belangrijke stressoren vormen.

Vrienden Sociale relaties

Vrienden of contacten waar je altijd terecht kunt, geven een betere psychische en lichamelijke weerstand. Wie geen, geen goede of verstoorde vriendschappen of sociale relaties heeft, m.a.w. te weinig genegenheid en respect krijgt, loopt een groter risico op psychische en lichamelijke ongemakken.

Woon- Leefomstandigheden

Chaos, onrust, nare buren, lawaai, geluidsoverlast, stankoverlast of criminaliteit in de buurt zijn duidelijke stressoren die veel spanning veroorzaken. Te meer daar je huis en woonomgeving een basaal, fundamenteel en dagelijks gegeven is; het zou een veilige thuishaven moeten zijn waar je tot rust komt, tot jezelf kunt komen en jezelf moet kunnen zijn. Andersom hebben goede woon- en leefomstandigheden een positieve invloed op de lichamelijke en psychische gezondheid.

Financiële Materiële Zaken

Geldzorgen en gebrek aan materiële zaken vormen een belangrijke stressor en doen een fikse aanslag op het psychische en soms ook lichamelijke welzijn. Een plotselinge verandering c.q. achteruitgang kan ook een bron van stress zijn. Evenals gokverslaving, alcohol-, drugsverslaving en dergelijke.

Confronterende en Traumatische Ervaringen

Het zal geen verbazing wekken dat oorlogen, bezettingen en (natuur)rampen grote stressoren zijn. Dit geldt ook voor fysieke bedreiging of geweld, een inbraak meemaken, overvallen of beroofd worden of letsel door een verkeersongeval. Of verslaving van partner, kinderen of ouders, scheiding of verlies van een ouder door overlijden. Ook traumatische (jeugd) ervaringen als mishandeling, verkrachting of seksueel misbruik kunnen een chronische stressor zijn die effecten heeft op meerdere of alle levensgebieden.

Maatschappelijk Nieuws

Er zijn mensen die (te) sterk betrokken zijn bij wat er in de wereld gebeurt en gebukt gaan onder de ellende die ze op hun schouders nemen. De veelvuldige vertoning van ellende in de media kan ook een stressor zijn.

Werk- Studie Situatie

Werk en opleiding spelen een grote rol in het leven om verschillende redenen. Het inkomen is er van afhankelijk, het is de plek waar je het grootste deel van de dag doorbrengt, het sociale aanzien, prestige en sociale status hangen ervan af. Indien er problemen of veranderingen plaatsvinden op dit gebied, heeft dit aldus een groot effect. Vooral langdurige problemen op het werk blijken veel stress te geven. Kortdurende problemen hebben meestal een minder ingrijpend effect, zelfs als ze tamelijk ernstig zijn. Specifieke stress klachten die in bepaalde beroepen of beroepsgroepen het meest naar voren komen, kun je vinden in Stress - Klachten in Beroepen.
Tegenwoordig komt vaker stress voor bij werkende ouders, m.n. moeders, die zowel voor het huishouden, als kinderen moeten zorgen en een baan buitenshuis hebben. Deze gebieden en ook de wisselwerking hiertussen kunnen een grote aanslag doen op het aanpassingsvermogen en een (te) grote belasting vormen c.q. een belangrijke bron van stressoren zijn.

Lees verder

• Lichamelijke Reacties bij Stress
• Stress - Lichamelijke Symptomen Test
• Test je Kans op Stress
• Natuurlijke middelen tegen stress
• Homeopathische middelen tegen Stress