Wereldvismigratiedag - Dag van de Vismigratie

Elk jaar wordt in april of mei een bijzondere dag gevierd: het is dan Wereldvismigratiedag. Over de hele wereld is er dan extra aandacht voor vismigratie met honderden activiteiten. Ze worden georganiseerd van Nieuw-Zeeland tot aan Hawaï én in Nederland. Bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk wordt ook Wereldvismigratiedag gevierd. Dat is de plek waar een vismigratierivier is gesitueerd, waardoor de vis kan migreren van de Waddenzee naar het IJsselmeer en weer terug.

World Fish Migration Day - Wereldvismigratiedag

World Fish Migration Day 2014 (WFMD), Wereldvismigratiedag is een wereldwijd initiatief met wereldwijd lokale evenementen. De dag is er om bewust te maken hoe belangrijk het is dat er open waterwegen zijn waar vis vrijuit door kan trekken. WFMD wil begrip kweken bij het grote publiek voor migrerende vis.

Waarom een Dag van de Vismigratie

Vrije migratie van vis is cruciaal voor een gezonde visstand. Terwijl de meeste vissen tot op zekere hoogte trekkend, zijn sommige soorten zoals zalm, steur, forel, dorada, meerval en paling heftig migrerend. Deze soorten trekken duizenden kilometers om hun levenscyclus te voltooien. Als zij niet kunnen migreren, zal de visstand achteruit gaan en kunnen populaties uitsterven. Dit is al met vele soorten op verschillende plaatsen op de wereld gebeurd.

Trekvissen

Steeds meer rivieren en kanalen worden afgedamd van de zee, waardoor trekvissen niet meer van zoet naar zoutwater kunnen zwemmen terwijl ze dit ondermeer nodig hebben om zich voort te planten. Er worden teveel barrières in de waterwegen gebouwd.
Daar komt bij dat in veel regio's van de wereld, zoals in het stroomgebied van de Mekong, miljoenen mensen afhankelijk zijn van trekvissen, als een bron van voedsel. Een minimalisering van de visstand heeft een verwoestende uitwerking op het leven van de lokale bevolking. In de huidige situatie, zijn trekvissen bedreigd en daalt de over de hele wereld het aantal vissen snel. Ze worden vooral bedreigd door barrières zoals stuwen, dammen en sluizen, gebouwd voor waterbeheer, waterkracht en drainage.

De WFMD

Lokaal worden evenementen georganiseerd, onder de paraplu van WFMD. Doel is om het bewustzijn over open rivieren en vrije vismigratieroutes te creëren. De hoofdorganisatie WFMD wil meer dan 250 evenementen over de hele wereld op de agenda hebben. Het moet tevens via de internationale pers in de media terechtkomen zodat een breed publiek het gewaard wordt.
Evenementen zijn onder meer:

• Excursies naar rivieren, vispassages of plaatsen waar dammen zijn verwijderd;
• Wetenschappelijke projecten;
• Het vieren van de opening van een nieuwe vistrap;
• Riviercruises;
• Seminars voor professionals over vispassage kwesties;
• Workshops en lezingen.

Partners

WFMD heeft vele partners en supporters. Organisaties die opkomen voor water en vis steunen de organisaties.
De partners van WFMD zijn ondermeer:

• WWF
• The Nature Conservancy (USA)
• IUCN SSC / WI Freshwater Fish Specialist Group (based in the UK)
• Wanningen Water Consult (NL)
• LINKit consult (NL)

Kornwerderzand

Een van de evenementen van de Dag van de Vismigratie vindt bij Kornwerderzand plaats. Op de Afsluitdijk is op de WFMD van alles te beleven, voor jong en oud, zoals meevaren met vissers of luisteren naar een van de speciale verhalenvertellers. Ook kunnen bezoekers via een speciale hindernisbaan zelf ervaren hoe het is om als vis de Afsluitdijk te moeten passeren. Ook is er een workshop Waddensushi, waar je de smaak van koken met producten uit de Waddenzee kunt proeven. Verder is er een tentoonstelling, viskleurwedstrijd, vismigratiebioscoop en zijn er informatiepanelen. De Vismigratiedag kijkt naar de problemen en naar de oplossingen.

Visvriendelijk

De vismigratierivier die bij de Afsluitdijk gepland is maakt de dijk open voor vis. De oplossing zoals Rijkswaterstaat voor de Afsluitdijk bedacht heeft staan in het middelpunt van de belangstelling, zoals visvriendelijk sluisbeheer op de Afsluitdijk. Die vismigratierivier moet de visstand in het IJsselmeer en de Waddenzee weer verbeteren.

Waddenvereniging en samenwerkende partijen

De Vismigratierivier is ontwikkeld door verschillende partijen die samenwerken. Het idee komt van de Waddenvereniging en het is uitgewerkt samen met It Fryske Gea, Stichting het Blauwe Hart, Sportvisserij Nederland en de duurzame beroepsvisserij.
Het project is omarmd door gemeenten, provincies en het rijk. Er is een speciale projectorganisatie, een regionaal samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk, waar de regie ligt. De provincies Noord-Holland en Fryslân, de gemeenten Súdwest-Fryslân, Harlingen en Hollands Kroon trekken hierin samen op. Het Programma naar een Rijke Waddenzee faciliteert de uitvoering.

Vismigratieprojecten langs de Afsluitdijk

De Afsluitdijk sluit het IJsselmeer af van de Waddenzee. Het is een niet te nemen barrière, waardoor de voortplanting in gevaar komt. Oplossingen liggen in visvriendelijk spuibeheer.
Dat betekent:

• spuisluizen openzetten voordat de waterstand aan beide zijden gelijk. Daardoor stroomt zout water met vis naar binnen;
• schutsluizen niet alleen voor boten te gebruiken maar ook voor vis.

Zoutwaterafvoersystemen

Visvriendelijk sluisbeheer betekent ook dat er eigenlijk teveel zou water in de sluizen stroomt. Dat moet worden afgevoerd, want anders wordt het IJsselmeer te zout. Dat is slecht voor de landbouw en voor de drinkwaterfunctie van het IJsselmeer.

Vispassage en Vismigratierivier
Visvriendelijk sluisbeheer is niet altijd mogelijk. In de zomer bijvoorbeeld wordt er niet of nauwelijks gespuid. Om dan toch de vissen de mogelijkheid te bieden de barrière te nemen, wordt er bij Den Oever een vispassage aangelegd. Er zijn ook plannen voor een vismigratierivier bij Kornwerderzand. De aangelegde rivier wordt 6 kilometer lang en zigzagt door de Afsluitdijk. De vismigratierivier is een vispasage in de vorm van een rivier. De plannen zijn op de dag van de vismigratie te zien.

2020

De Wereldvismigratiedag is in 2020 op 16 mei.

Lees verder

• Marker Wadden – eilanden in de Markermeer
• Urk – voormalig eiland in de Zuiderzee
• Zuiderzeemuseum in Enkhuizen – Schatkamer van de Zuiderzee